Lokaal Kabaal 6, juli 1995
Auteur: Ellen de Waard
Boze burgers laten van zich horen
De gemoederen zijn wat verhit geraakt, en niet alleen door het warme weer. Voor de tweede keer in korte tijd wordt een bouwplan van de gemeente met een veto bedreigd. De Vrienden van het Noorderpark proberen 4500 handtekeningen te verzamelen om een referendum te kunnen aanvragen. Actievoerder en duo-raadslid Harry Schoch helpt actief mee. Wordt het referendum het laatste redmiddel van de burger in nood?
De excuses van de wethouders Laurier en Hillebrand mochten niet meer baten. De buurtbewoners van het Noorderpark voelen zich misleid door het gemeentebestuur. Zij vrezen dat er steeds meer stukken van hun park worden bebouwd. LWG/De Groenen ondersteunt hun initiatief tot een referendum over het bestemmingsplan rond het Noorderpark. Bij de raadsvergadering medio juli moet duidelijk worden of er voldoende stemmen opgaan voor het houden van een volksraadpleging.
Pressiemiddel
Terugkijkend op de onlangs gehouden referenda in Leiden en elders in het land vragen veel mensen zich af waar het heen moet met die referenda. Is een referendum een goed middel om de kloof tussen burger en politiek te slechten? Of verwordt het tot een pressiemiddel van de boze burger?
D66-wethouder Langenberg, die bestuurlijke vernieuwing in zijn portefeuille heeft, wil vooralsnog geen onderwerpen uitsluiten van een referendum. Daar wordt door sommige politici en anderen wel op aangestuurd. Zij zien de bui al hangen: bij het 'minste geringste' kan een referendum door boze burgers worden aangevraagd om hun 'zin' door te drijven. De burger zou daarmee de politiek in de 'houdgreep' krijgen en de bestuurders hebben het nakijken.
Harry Schoch van LWG/De Groenen: "Ik vind het geen goede ontwikkeling als het referendum meer en meer als pressiemiddel gebruikt gaat worden. Maar soms is het de enige weg. Eigenlijk zouden referenda niet nodig moeten zijn, want er zitten veel haken en ogen aan. Stel dat er één over de komst van een asielzoekerscentrum zou worden aangevraagd. Ik zou daarom referenda willen uitsluiten die rechtstreeks over mensen gaan. Als positief bij-effect van de referenda zie ik wel dat mensen uit verschillende buurten, arm en rijk, elkaars problemen gaan herkennen. Men kijkt niet alleen meer naar de eigen achtertuin."
Schoch ergert zich aan het inefficiënte gebruik van de openbare ruimte. "Bouwen op groen vind ik doodzonde. De aanplant van een paar bomen als compensatie daarvoor is dan een zoethoudertje. Er worden geen oorzaken aangepakt. Wat ik mis is een lange termijn-visie. Men had eerder bepaalde vervuilde terreinen moeten schoonmaken. Dan zou men nu niet op groen hoeven te bouwen omdat dat sneller en goedkoper is."
Met de billen bloot
Zowel bij het referendum over het Koninklijk Militair Invalidenhuis als bij het Noorderpark neemt LWG\De Groenen het voortouw. Ook bij de referenda in Amsterdam en Rotterdam stonden De Groenen voorop. Bij deze referenda keerden de burgers zich tegen de plannen van het gemeentebestuur.
Bij D66 heerst een opmerkelijke stilte. Juist deze partij heeft bestuurlijke vernieuwing, waaronder referenda, tot haar boegbeeld gemaakt. "Ik merk dat je heel wat op je afroept met een referendum. Er wordt fel over gesproken. Als politicus moet je dan met de billen bloot. Dat is niet altijd leuk. Ik denk dat daar bij D66 een zekere angst voor is", aldus Schoch.
Als men de burger werkelijk meer bij de politiek wil betrekken, moet men niet terugschrikken voor felle reacties. De woede van de Leidenaars is dan ook een signaal. Schoch: "Tegenwoordig verlopen bezwaarschrift-procedures sneller dan vroeger en het kost meer geld om een schorsing aan te vragen. Hierdoor zijn de mogelijkheden om invloed uit te oefenen lastiger geworden. Wij proberen naar de mensen te luisteren. Zolang zij niet als serieuze gesprekspartner worden beschouwd bij beslissingen die hun dagelijkse leven en buurt aangaan, zal een referendum inderdaad worden gebruikt als laatste redmiddel. Het gemeentebestuur is soms hardstikke arrogant en dan heb je helaas botte dingen nodig."