Lokaal Kabaal 9, oktober 1995
Auteur: Ellen de Waard
"Ik was altijd al opstandiger"
De 26-jarige Hatice Demirtas kwam 4 jaar geleden op vakantie naar Nederland. Ze werd verliefd op een Nederlandse man. Ze zijn inmiddels getrouwd. Hoe is haar leven in Nederland, als Turkse en als vrouw?
Demirtas vertelt dat ze in Nederland kan doen wat ze zelf wil: "Ik kan werken, met vrienden omgaan, mijn eigen vrijetijdsbesteding hebben. In Turkije moet je altijd rekening houden met je familie, dus ik paste me aan. Maar zonder familie, alleen een tante woont hier, is het hier heel moeilijk voor mij geweest."
Spijkerbroeken en fietsen
"Mijn ouders zeiden nooit dat ik iets niet mocht omdat ik een meisje was. Eigenlijk zei alleen mijn oma dat. Meisjes hoorden volgens haar niet buiten met de bal te spelen of te fietsen. Ze mochten geen lange broek dragen. Maar ik droeg een spijkerbroek. Wel kreeg ik van mijn ouders mee dat meisjes beschermd moeten worden.
Ik was altijd al wat opstandiger, minder rustig. Tot mijn vijftiende heb ik met jongens op straat gespeeld. De meeste meisjes zag je niet meer na hun tiende. Die moesten thuis helpen. Door mijn opvoeding voel ik me relaxed. Ik ben open en maak makkelijk kontakten, ook met jongens."
Ontmoetingsplek
"Ik werk hier als verpleegkundige, net als in Turkije. Verder ben ik aktief bij de Stichting Turkse Vrouwen in Leiden. We organiseren voorlichtingsbijeenkomsten voor Turkse vrouwen over onderwerpen waar ze weinig van af weten en ze niet veel over praten. In je flat ontmoet je weinig mensen. En díe je ziet zijn van een andere cultuur en spreken een andere taal. Als mijn moeders buren in Turkije haar een tijdje niet zien, vragen ze naar haar. Hier merkt niemand het als ik ziek ben. Als vrouwengroep bieden we vrouwen de gelegenheid elkaar te ontmoeten."
Eigen normen en waarden
"Veel Turkse vrouwen leven heel anders dan ik. Ik heb niet het recht daar iets van te zeggen. Maar als een vrouw iets anders wil, als haar hart tegen de normen ingaat, dan zal ik haar helpen.
In Turkije is veel veranderd. Vrouwen lopen daar in de steden en dorpen ook in korte rokken. Turken in Nederland zijn veel traditioneler. Ze zijn met weinigen en hebben een soort beschermingszone om zich heen gemaakt. Ik ga daarom hier niet in korte rok een Turkse winkel binnen. Ik accepteer de sociale controle dan. Ik begrijp het. Maar ik ga wel zo over straat, want mijn eigen normen en waarden zijn heel belangrijk.
Ik heb het aan mezelf te danken dat ik zo in het leven sta. Toen ik hier kwam wonen heb ik zelf het initiatief genomen om te gaan werken, om mensen te ontmoeten, om de taal te leren. Ik heb altijd mijn eigen geld verdiend en wilde niet thuis zitten. Ik ben zelf de Nederlandse samenleving ingestapt."
Geloof in jezelf
"Emancipatie is voor mij dat je in jezelf gelooft, anders kom je geen stap verder. Dat heb ik uit mijn cultuur meegekregen: trots zijn. Je moet geen dingen doen die niet bij jezelf passen. Je moet je altijd afvragen of dingen zo horen of dat het anders kan. Ondanks hun natuur zijn mensen door de moderne tijdgeest veranderd. Mannen net zo goed als vrouwen. Je moet elkaar binnen een relatie respecteren. Je deelt je lichaam, je leven met iemand. Dan kun je die ander niet als een kind behandelen, als minder.
Het is bijvoorbeeld een automatisme van vrouwen om alles op te ruimen. Ik bemerk het bij mezelf ook. Moeders spelen daar een rol in. Kinderen moeten op een gegeven moment op eigen benen staan. Als je blijft zorgen voor mannen en kinderen blijven ze afhankelijk. Zo maak je geen mensen! Iedereen moet voor zichzelf opkomen, eigen ideeën, normen en waarden hebben."
Egoïstisch
"Jonge vrouwen geven zoveel dat ze zichzelf verliezen. Soms denk je: en ik dan? Wat ben ik, wat doe ik, wat krijg ik van anderen? Wat is mijn plek in deze wereld? Je moet ook egoïstisch kunnen zijn. Een regel in een Turks liedje luidt: "Mijn leven is voorbij gegaan als de wind". Als ik op mijn leven terugkijk, zie ik dat ik vaak voor anderen heb klaar gestaan. Maar ik heb al veel veranderd en ik wil nog zoveel meer. Ik kan nog zoveel verder komen. Ik ga nu Frans leren. Dan heb ik echt iets voor mezelf!"