Lokaal Kabaal 9, oktober 1995
Auteur: Gerrit de Wit
Uitkeringstrekker krijgt duimschroeven aangedraaid
Arie Maas (schuilnaam) is beroofd van zijn enige inkomstenbron. De Sociale Dienst ontnam hem voor drie maanden zijn RWW-uitkering. Hij zou zich onvoldoende ingezet hebben om werk te vinden. Maas begrijpt er niets van. Een relaas over een falend overheidsbeleid.
Maas is geen werkweigeraar. Integendeel, hij wil graag werken. Het liefst met computers. Dat is zijn lust en zijn leven. Maas zocht dan ook regelmatig naar vacatures bij het Arbeidsbureau en schreef meerdere open sollicitatiebrieven. Zonder succes. Werk ligt in deze samenleving nu eenmaal niet voor het oprapen, getuige het werklozenlegioen van een half miljoen mensen.
Om zijn kansen op de arbeidsmarkt te vergroten vroeg hij het Arbeidsbureau om een automatiseringscursus. Zijn inzet werd niet beloond. Hij kreeg te horen dat hij alleen een cursus kon volgen als een werkgever hem daarna een baan zou garanderen. Maas: "Maar juist daar wringt de schoen. Organisaties nemen meestal alleen mensen aan die al een papiertje hebben."
Maas werd gedwongen om op afwasbaantjes te solliciteren. "Maar ik zou niet representatief genoeg gekleed zijn voor dergelijke banen. Moet ik me voor een bezoek aan het Arbeidsbureau dan netjes aankleden? Voor een sollicitatiegesprek zou ik dat echt wel doen. Trouwens, wat is nu precies representatief?"
Sancties
Het Arbeidsbureau speelde de informatie door aan de Sociale Dienst. Maas: "Mijn bijstandsmaatschappelijk werkster, mevrouw Peters, vond dat ik me onvoldoende inzette. Volgens mij durfde ze niet te zeggen dat het om mijn kleding ging." Peters gaf Maas tot twee keer toe een korting van 50% op zijn uitkering. In hun laatste gesprek verweet zij hem geen sollicitatiebewijzen te hebben. Maar hij zocht nog steeds regelmatig naar vacatures bij het Arbeidsbureau. "Dat wordt daar niet genoteerd. Dus kan ik dat niet bewijzen. Toch suggereerde Peters dat ik bij een blijvend gebrek aan bewijzen pas begin volgend jaar in de problemen zou komen. Kort daarna kwam ik er tot mijn verbazing achter dat ik wel een sanctie had opgelopen. Mijn uitkering was voor drie maanden stopgezet", aldus Maas.
Maas is niet de enige die met sancties geconfronteerd is. Ongeveer 7% van de mensen in de bijstand is vorig jaar gekort. Het gaat om zo'n 400 mensen. Met de sancties wil de Sociale Dienst "werkonwilligen" aansporen om een baan te zoeken. Er kunnen bij dit beleid grote vraagtekens gezet worden. Structurele werkloosheid hoort bij ons economisch systeem. Waar de een een baan vindt, zal de ander dus werkloos worden of blijven.
Klacht
Mensen die het niet eens zijn met een beschikking van de Sociale Dienst kunnen een bezwaarschrift indienen. De commissie Beroep en bezwaar beslist hierover. Volgens Kees Paalvast van de Sociale Dienst neemt deze commissie niet altijd het standpunt van de Sociale Dienst over. Maas zal ondanks zijn woede geen beroep aantekenen tegen de sanctie: "Zo'n beroepscommissie zal echt niet naar mij luisteren. Ze gaan toch af op de mening van de Sociale Dienst. Verder zijn sommige sanctiecriteria zo vaag omschreven dat de Sociale Dienst er elke kant mee uitkan."
Privacyschending
De ouders van Maas kregen al snel lucht van de sanctie. Op eigen initiatief zochten zij contact met Peters. Maas: "Ze vertelde alles aan mijn ouders. Vertrouwelijke informatie werd zonder mijn toestemming doorgegeven. Daar ga ik wel een klacht over indienen. Dat dit niet door de beugel kan is zo klaar als een klontje." Paalvast erkent dat dit niet had mogen gebeuren.
Het leven van Maas gaat verder. Hij probeert zich in leven te houden met uitzendwerk. "Soms hebben ze wat, soms niet. En ik verdien maar 10 gulden per uur. Ik zit nu dik onder bijstandsniveau. Leuk hoor, zo'n grove sanctie, maar uitzicht op een vaste baan heb ik nog steeds niet."