Lokaal Kabaal 9, oktober 1995
Auteur: Eric Krebbers
De helden van het einde
Gemeente-ambtenaren. Vroeger werd er op hen neergekeken door fatsoenlijke, hardwerkende burgers. Die maakten luie collega's op de zaak uit voor "ambtenaar". Maar de gemeente-ambtenaren zijn verrezen uit hun stoffige archieven. Moderne ambtenaren dwingen respect af. Het zijn de helden van de jaren negentig. De laatste kurken waar het kapitalisme nog op drijft.
Op hun sterke schouders rustte al de ondankbare taak bedrijfsdirecteuren een bruikbare omgeving te garanderen. Ze droegen al de zorg voor een goed wegennet voor het transport van hun producten. Ze hadden al de taak hen goed onderhouden, gedisciplineerde en opgeleide arbeidskrachten te leveren.
Maar tegenwoordig staan gemeente-ambtenaren voortdurend aan het front. Ze bevechten een groeiende reeks schier onoverkomelijke problemen. Problemen, in hun bakjes gedumpt door landelijke collega's onder het mom van "decentralisatie".
Landelijk ziet men er geen gat meer in: de economie moet groeien, maar zowat iedereen heeft alles al en de rest krijgt steeds minder te besteden. Er moeten meer auto's bijkomen, maar de wegen slibben dicht. Wie kent de problemen niet? Gemeente-ambtenaren krijgen nu "de vrije hand om oplossingen op maat te vinden", heet het zo mooi. "Om het faillissement van ons economische bestel uit te stellen", zou men er eerlijk bij moeten zeggen. "Om ademruimte te vinden op de vierkante centimeter".
Wanhopige gemeente-ambtenaren schakelen op hun beurt obscure onderzoeksbureautjes in. Die rekenen en rekenen nog eens over. Neem nu "D&P Onderzoek en Advies". Dat bureautje maakte onlangs voor Leiden een "koopstromenonderzoek". Het zocht uit hoe "de consument" overgehaald kan worden nog meer uit te geven. Een knelpunt bleek dat de meeste Leidse consumenten lopend of per fiets komen. Automobilisten geven namelijk meer uit per "kooptrip". Auto's lokken, luidt dan ook D&P's advies. En meer parkeerterreinen, want maar liefst 15% van de Leidenaren klaagt over "slechte bereikbaarheid." Het bureau adviseert verder "een looproute-onderzoek om na te gaan welke routes consumenten afleggen, waar ze omkeren, waarom ze daar omkeren, enzovoorts." Straks word je aan het einde van de Haarlemmerstraat door een banenpooler ondersteboven gehouden om te kijken of je stiekem nog geld op zak hebt.
Ook werken de ambtenaren bijvoorbeeld aan een Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) vol plannen voor nieuwe wegen. Ze gaan uit van "een banengroei tot 2010 van 45% die leidt tot 62% meer auto's!" Passen en meten. Zo vullen ze koortsachtig de laatste gaatjes.
Absurde cijfers, onmogelijke plannen. De natuur laat zich niet foppen. Maar wat kunnen ze anders? De moderne gemeente-ambtenaren weten het als geen ander: de totale ineenstorting staat voor de deur. Dag in dag uit staren de kille cijfers op het beeldscherm hen aan. Maar stoppen kunnen ze niet, ze torsen immers een loodzware verantwoordelijkheid: "The show must go on". De "trendbreuken", waar de Leidse Milieuraad keer op keer om vraagt, zijn niet toegestaan. Hun opdracht luidt ondubbelzinnig: alles mag, als het maar meer van hetzelfde is. De tragiek van de gemeente-ambtenaren is dat zij nooit eens echt creatief aan de slag mogen.
Kennen ambtenaren vertwijfeling? Dromen de arme drommels 's nacht van echte oplossingen? Van samenlevingen waar de mens en niet het gewin in het middelpunt staat? Dingen die ze overdag niet eens mogen denken? Ze hebben het zwaar, de helden van het einde. Ze hebben hun ziel aan de duivel verkocht.