Lokaal Kabaal 11, november 1995
Auteur: Eric Krebbers
ELF pakt projectontwikkelaar Van der Plas aan
"Militante acties zijn een noodzakelijke uitbreiding van de politieke mogelijkheden." Dat schreef ELF aan Lokaal Kabaal naar aanleiding van een actie tegen "smerige projectontwikkelaar" Van der Plas. De radicale milieu-activisten hebben de praktijken van de Katwijker nog eens op een rijtje gezet. Dieptepunt vormen zijn aanhoudende pogingen het "waardevol stukje groen Leiden" aan de Hoge Rijndijk vol te bouwen tegen de wil van de meeste Leidenaren.
ELF bezocht op de vroege ochtend van 10 november het kantoor (Steenbakkerstraat 2) en woonhuis (Gr. van Prinstererweg 53) van Van der Plas. Van zijn twee auto's werden de banden lekgeprikt en de sloten dichtgelijmd. De gevel van het bedrijf werd met verf beklad.
Schimmige affaires
Van der Plas staat bij veel Leidenaren bekend als "de man van 2,5 miljoen". Dat bedrag is hem van gemeentewege beloofd om niet te bouwen aan de Hoge Rijndijk. Maar al lang voor zijn doorbraak naar het grote publiek was de bouwer volgens ELF betrokken bij schimmige affaires.
Een daarvan is de "Lammermarkt-affaire". Aan de Lammermarkt waren begin jaren negentig voormalige fabrieksgebouwen gekraakt. In januari 1993 kwam boven water dat wethouder Van Rij eigenaar Van der Plas op eigen houtje een sloopvergunning voor de panden had gegeven. De raadsleden Laurier en Egels vonden dat hij eerst met de gemeenteraad had moeten overleggen. De wethouder bleek tot zijn besluit gekomen op sterke aandrang van Van der Plas' advocaat. Zo vergrootte de projectontwikkelaar de kans dat de rechter tot ontruiming zou besluiten in zijn rechtszaak tegen de krakers.
ELF schrijft ook over de Katwijkse "Pierson-affaire". Het lijkt er echter op dat de actievoerders hun huiswerk niet goed gedaan hebben: de hoofdrolspeler bij deze affaire was niet dezelfde Van der Plas, maar een naamgenoot.
Referendum
Hoofdmoot van de ELF-verklaring vormt het gekonkel van Van der Plas en Van Rij rond het referendum over het Koninklijk Militair Invalidenhuis (KMI). Nadat een referendumvoorstel was ingediend, gaf Van Rij Van der Plas een bouwvergunning voor twee flats in de tuin van het KMI. Van der Plas zou zo een schadevergoeding kunnen eisen, mocht de bouw niet doorgaan. Van Lingen, van de stichting die het initiatief tot het referendum nam, zei enige tijd later dat Van Rij de kiezer poogde te chanteren. "Het prijskaartje van een keuze vóór behoud van het KMI wordt op kunstmatige wijze verhoogd. Hiermee wordt geïllustreerd dat het college en Van der Plas belang hebben bij een zo hoog mogelijk schadebedrag."
Voorafgaand aan het referendum plaatste Van der Plas ook nog een advertentie met het gemeentelogo in het universitaire weekblad Mare. In die misleidende advertentie, die van de gemeente afkomstig leek, maar dat niet was, kregen de kiezers het stemadvies om bij het referendum het bouwplan van Van der Plas te steunen.
Maar de kiezer liet zich niet intimideren. Niet het geld, maar het principe woog het zwaarst. Het behoud van een waardevol stukje groen Leiden was de Leidenaren wel een kleine financiële aderlating waard.
Vergoeding
Uit een tweetal aanvankelijk geheime rapporten bleek later dat de schadevergoeding veel te hoog was. Van Rij: "Het enige wat we kunnen doen is Van der Plas vragen geen gebruik te maken van de vergunning. Dat heeft een prijs. Als we tegen Van der Plas zeggen dat als hij zijn geld wil hij maar naar de rechter moet stappen dan begint hij onmiddellijk te bouwen. En daarmee wordt geen recht gedaan aan de uitslag van het referendum." Dat Van der Plas zich niet bij de referendum-uitslag neerlegt, schokte LWG/De Groenen- raadslid M. Vlasveld: "Van der Plas lapt deze uitbreiding van onze democratie aan zijn laars."
Nog een actie?
Vier dagen voor de actie tegen Van der Plas was er een bommelding bij de NS. Het betrof een trein op weg naar Parijs. Alle treinen in de Leidse regio liepen een vertraging van een half uur op. De actie zou verband kunnen houden met de Franse kernproeven op Mururoa. Lokaal Kabaal ontving geen persbericht.
Volgens een NS-woordvoerder zou de melding merkwaardig genoeg afkomstig zijn geweest van ELF. ELF heeft tot nu toe echter altijd opgeroepen tot sabotage van apparaten die de natuur vernietigen; mensen en dieren mogen daarbij niet bedreigd of gekrenkt worden. Verandert de radicale milieubeweging van mening of werd de naam ELF misbruikt?