Lokaal Kabaal 11, november 1995
Auteur: Ellen de Waard
De man alleen
Het Poolse nationale voetbalelftal dat deelneemt aan de wereldkampioenschappen in Spanje heeft zijn intrek genomen in een hotel in de buurt van Barcelona. Drie voormalige activisten van de Baskische afscheidingsbeweging ETA runnen het hotel. Carlos, een van hen, stemt toe in het verbergen van twee voortvluchtige ETA-leden. Hij houdt zijn twee kameraden buiten zijn besluit. Zijn vrienden voelen echter feilloos aan wat er zich in het hotel afspeelt.
De vriendschap komt onder spanning te staan door het gelieg en gedraai van Carlos. Hij is een Einzelgänger die zich heeft teruggetrokken van al te veel sociale kontakten. De persoonlijke besognes van zijn vrienden lijken Carlos niet bezig te houden. Hij is evenmin in staat een zinvolle relatie met een vrouw aan te gaan. Op zichzelf teruggeworpen voert hij dialogen met zijn innerlijke stemmen: zijn geweten, zijn overleden strijdmakker uit de ETA, en zijn broer die zijn politieke strijd afkeurt. De gesprekken die Carlos met de tolk van het Poolse voetbalelftal voert en het lezen van de boeken van de communiste Rosa Luxemburg zetten hem aan het denken, maar leiden niet tot een wezenlijke herbezinning op zijn huidige leven.
Anders dan op het eerste oog mag worden verwacht, is "De man alleen" geen politieke roman. Geen zoektocht naar de persoonlijke motieven om aktief te worden in een gewapende strijd. Geen kijkje in de psyche van Carlos over het verlies van idealen en het afstand doen van het verleden. De beweegredenen van Carlos om de ETA-voortvluchtigen te verbergen blijven dan ook onbekend. Het politieke verleden van de hoofdpersoon dient slechts als decor.
Hoewel een aangenaam en ook wel spannend verhaal met een goed plot, laat de schrijver een aantal wezenlijke thema's liggen. De roman roept zo meer vragen op dan ze beantwoord heeft. En dat is een gemiste kans.
De man alleen, Bernardo Atxaga. Uitgeverij: Nijgh en Van Ditmar, ƒ 36,90.