Lokaal Kabaal 13, januari 1996

Auteur: Petra Schultz

Gemeente verplicht nieuwkomers tot inburgering

Vanaf 1 januari wordt er in Leiden met inburgeringscontracten gewerkt. Uitkeringsgerechtigde nieuwkomers moeten verplicht inburgeren. Veel organisaties moeten nieuwkomers anders gaan behandelen. Zo moeten scholen doorgeven of ze wel op taalles komen.

Nieuwkomers zijn migranten en vluchtelingen die net in Nederland zijn. Volgens de rijksoverheid komen er dit jaar 157 nieuwkomers naar Leiden. Mochten er meer komen, dan draait Leiden op voor de kosten van de inburgering. Bij de 157 nieuwkomers zijn niet de vluchtelingen geteld die vorig jaar nog op huisvesting in Leiden wachtten. In november waren dat er nog maar liefst 160. Worden die pas in 1996 geplaatst, dan zal Leiden ook hen een inburgeringscontract moeten aanbieden.

Opzij gezet

Vluchtelingenwerk Leiden wil in de maatschappelijke begeleiding van nieuwkomers een duidelijke taak krijgen. Men wil niet uit het taal-onderwijs-werk traject van vluchtelingen gezet worden. Zo zou men taalles kunnen geven aan nieuwkomers die daarvoor op de wachtlijst van bijvoorbeeld het Studiehuis staan. De gemeente reageerde niet op deze aanbieding. De scholingsprojecten van Vluchtelingenwerk lijken hiermee een gepasseerd station.

De gemeentesubsidie van Vluchtelingenwerk zal "hierop aangepast worden". Bezuinigen dus, maar de gemeente zoekt nog wel naar geld voor de persoonlijke begeleiding van vluchtelingen en sociaal-culturele activiteiten. De marginalisering van Vluchtelingenwerk lijkt in gang gezet. Een organisatie die zo afhankelijk is van subsidie zal het moeilijk krijgen zonder overheidstaak en bijbehorende subsidiestroom.

Klikken

Buro Opvang Nieuwkomers (BON) gaat de inburgering coördineren. Nu Vluchtelingenwerk geen overheidstaken meer heeft, hoeft men aan dat Buro ook niets door te geven over de nieuwkomers. Dat is maar goed ook, vindt wethouder Laurier, anders zou dat de vertrouwensrelatie met de cliënt schaden. Andere vertrouwensrelaties zijn blijkbaar minder gevoelig. Het Studiehuis wordt bijvoorbeeld geacht door te geven of hun leerlingen in de klas verschijnen, en zo niet, wat daar de reden van is. Afspraken over de privacy-bewaking zijn er niet. Die komen nog wel, zo zegt men.

Macht der subsidie

Het Studiehuis en Boerhaave zorgen samen voor het educatie-traject en de maatschappij-oriëntatie. Ze krijgen daarvoor iets meer geld en moeten van hun structurele subsidie een deel uitsluitend voor de nieuwkomers gebruiken. Nieuwkomers krijgen bij deze instellingen 500 uur taalles en leren bijvoorbeeld hoe Nederlanders boodschappen doen. ("Wij dingen niet af op de prijs").

De gemeente is verplicht nieuwkomers binnen vier maanden te plaatsen. Ze krijgen daarom voorrang boven andere allochtonen die al langer wachten op taalles. De klassen met nieuwkomers zullen klein blijven zodat er steeds nieuwe cursussen kunnen beginnen. Er staan nu al 271 mensen op de wachtlijst voor een plek in de gewone klassen. En dan komen er in 1996 nog eens 157 nieuwkomers bij. Stef Gresnigt, directeur van het Studiehuis vindt dit "geen verstandig beleid".

Na die 500 uur hebben de nieuwkomers niet genoeg taalkennis om met enig succes op de arbeidsmarkt te komen of om aan een vervolgopleiding te beginnen, zegt Stef Gresnigt, directeur van het Studiehuis. Wel kunnen ze net als iedere oudkomer een vervolgcursus doen.

Enige understatements

Jack Leijten, directeur van BON, is nog bezig met een ontwerp-inburgeringscontract voor Leiden, dat nieuwkomers verplicht moeten tekenen. "Overeenkomsten" noemt hij ze liever. De overheid heeft al een vrijwillige variant op deze contracten gemaakt voor nieuwkomers zonder uitkering. Er is namelijk nog geen wettelijke mogelijkheid om ook hen een verplicht contract te geven. Leijten werkt nog niet met vrijwillige inburgeringscontracten. "Het woord alleen al: vrijwillig contract. Als je je niet houdt aan een vrijwillig contract, moet je de leskosten terugbetalen. Dat is toch wel een bijzondere situatie. Je biedt lessen aan en als de mensen dan niet komen, moeten ze de gemaakte kosten terugbetalen."

Cor Smit zei in Lokaal Kabaal 2 dat hij en wethouder Laurier tegen gedwongen inburgering zijn vanwege de grote wachtlijsten voor taalcursussen. Als het landelijk zou worden opgelegd, "dan moeten we daar iets mee, ik kan nog niet zeggen wat." Hoewel de rijksoverheid sancties niet verplicht heeft gesteld, kiest de gemeente er nu toch voor die op te leggen aan nieuwkomers die het inburgeringstraject niet (blijven) volgen. In dat geval wordt de uitkering stopgezet. Leijten: "Als iemand zich niet aan de afspraak houdt, hoeft de andere kant dat ook niet te doen. Maar ik ken geen nieuwkomers die niet willen meedoen. Als mensen stoppen is dat om heel plausibele redenen als zwangerschap en verhuizing." GroenLinks-raadslid Yüksel Karakurt vindt dat inburgeringscontracten het vooroordeel bevestigen dat migranten geen taalles zouden willen volgen. De praktijk echter wijst anders uit.

Moderne managers werken met een positief sanctiebeleid: "incentive", aldus Leijten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken denkt dan aan een cadeaubon, certificaat of plechtige bijeenkomst. Glimmende kraaltjes voor zwartjes? Leiden geeft nieuwkomers bij afronding van het traject 500 gulden. De gemeente heeft hier belang bij, want zij moet ervoor zorgen dat de nieuwkomers minstens zes maanden in het inburgeringstraject blijven. Anders krijgt de gemeente op haar beurt een sanctie: geen subsidie.

Toekomstmuziek

De regering heeft aangekondigd dat straks vluchtelingen met een voorlopige vergunning tot verblijf tijdelijk "door de gemeente verplicht kunnen worden kortdurend werk te verrichten." Ook zullen nieuwkomers zonder uitkering gedwongen worden een inburgeringscontract te sluiten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken fantaseert al over de mogelijke sancties: "Het betalen van een borgsom die bij succesvolle beëindiging van het traject wordt terugbetaald" en "Het plaatsen van weigeraars onderaan allerlei wachtlijsten, bijvoorbeeld in de sfeer van huisvesting".

Terug