Lokaal Kabaal 13, januari 1996
Auteur: Harry Westerink
"Straks krijgen we preken"
Jongeren mogen van de gemeente hun zegje doen. Als echte raadsleden gaan ze beslissen wie van hen geld krijgt voor een plan over vrijetijdsbesteding. Voorgekookte inspraak of levendige basisdemocratie?
De gemeente neemt inspraak van burgers serieus. Dat schrijft men tenminste zelf in het gemeentelijk jaarverslag over 1994: "Verschillende onderzoeken, maar ook eigen ervaringen lijken te duiden op het uit elkaar groeien van inwoners van de stad en hun gemeentebestuur. Dat is niet uniek voor Leiden: vrijwel alle overheidsorganisaties merken dat bestuur en bestuurden een andere taal zijn gaan spreken. Het Leids gemeentebestuur vindt het belangrijk om opnieuw het contact met inwoners, instellingen en bedrijven aan te gaan. De legitimatie van een gemeentebestuur schuilt juist in deze communicatie."
Het gemeentebestuur schreef, zoals gebruikelijk, een nota, noemde haar verrassend onveranderd gebleven beleid "bestuurlijke vernieuwing" en trok de wijken in. Gladde praatjes moeten de burger uit de tent lokken om mee te beslissen over een paaltje hier, een weggetje daar en een speeltuintje ginds.
Wegwijs of wegwezen
Een onderdeel van de bestuurlijke vernieuwing vormt jeugdinspraak. November vorig jaar ging het jongerenproject "Wegwijs of wegwezen" van start, dat binnenkort wordt gevolgd door het kinderproject "Kinderen spelen mee". Schilderachtige namen voor iets dat eigenlijk de gewoonste zaak van de wereld hoort te zijn: meebeslissen over je woonomgeving. Met het jongerenproject wil men de wensen en ideeën van jongeren leren kennen over vrijetijdsbesteding. "Jeugdinspraak is nog moeilijker van de grond te krijgen dan inspraak door volwassenen", aldus projectleidster Caroline Gerritsma. Ze vindt het een geslaagd experiment dat afwijkt van de doorsnee-inspraak van informatie-avonden en handtekeningenlijsten.
21 jongeren zijn door het buurtwerk geselecteerd om mee te doen. Er zijn 4 groepen gevormd, verdeeld over de Mors en de Stevenshof, en in 2 leeftijdscategorieën: 13-15 jarigen en 16-18 jarigen. De jongeren moesten een contract ondertekenen met hun rechten en plichten. In december hebben ze, na een heuse training met een diploma, interviews gehouden onder leeftijdgenoten.
De informatie uit de interviews wordt in "verbetersessies" gebruikt om "tot oplossingen te komen", aldus het gemeentelijk persbericht. De vier groepen zullen tijdens een "Wegwijsdag" op 1 februari in het stadhuis elk een plan uitwerken. In een raadsvergadering, waarin de jongeren raadsleden zijn en burgemeester Goekoop voorzitter, beslissen ze gezamenlijk welk plan als winnaar uit de bus komt. De winnende groep ontvangt 5.000 gulden. Worden de jongeren gekneed totdat ze de grote mensen-politiek van veel ouwehoeren en weing doen kunnen naspelen?
Luchtbuks
"Volwassenen denken wel te weten wat jongeren willen, maar als je het de jongeren zelf vraagt, komen ze vaak met andere ideeën. Die zijn vaak heel origineel en creatief", aldus Gerritsma.
Albert Trippenzee is zo'n jongere. Hij woont in de Mors en heeft op z'n zestiende al 2 baantjes, bij V&D en bij Archeon. Ook is hij actief in buurthuis Morschwijk. Veel vrije tijd heeft hij overigens niet, dit lid van de Melkert-generatie die, als het aan de minister ligt, al op dertienjarige leeftijd gaat werken. Trippenzee is wat minder enthousiast dan Gerritsma: "Jongeren moeten wat te zeggen krijgen over hun buurt. In de Mors hebben we behoefte aan een jongerensoos waar we bij elkaar kunnen komen. Vooral op doordeweekse avonden is er niets te doen. Ik vind het project leuk, maar je moet afwachten of er iets gebeurt. Echt invloed hebben we niet. Maar er is in ons geïnvesteerd, we hebben 2 keer gegeten op kosten van de gemeente. Dan mag je verwachten dat er iets uitkomt."
Ook in een betrekkelijk rustige wijk als de Mors klagen oudere bewoners over overlast door jongeren. "Laatst werden jongeren die niets kwaads van plan waren, beschoten met een luchtbuks. Maar er zijn ook jongeren die het voor anderen verpesten. Als we duidelijke afspraken maken, hoeven er geen problemen te zijn."
Preken
Carla Opdam is 15 jaar en doet ook mee: "Ik vind de Mors een saaie buurt. Op straat worden jongeren weggeschopt door ouderen die zich vervelen. We willen een plek waar we elkaar kunnen ontmoeten." Opdam is sceptischer dan Trippenzee: "Jongeren hebben hun mening gegeven. Straks krijgen we preken. Dan vertellen zij wat wij moeten doen. We hebben weinig invloed. Het is wel goed om mee te doen, hoor. Maar, eerst zien, dan pas geloven."
De jongeren krijgen nog een kans om hun stem te laten horen. Op 27 januari trekt de gemeenteraad "en masse" de Mors in. Op deze wijkdag hebben alle bewoners gelegenheid om gemeentebestuurders te ontmoeten. Ze kunnen hen "op excursie" meenemen naar de mooiste of lelijkste plekjes van hun wijk. Het zou aardig zijn als jongeren dan eens ongedwongen en zonder begeleiding hun hart zouden kunnen luchten over de verveling door het gebrek aan speel- en ontmoetingsmogelijkheden.