Lokaal Kabaal 14, februari 1996
Auteur: Ellen de Waard
NAVO-pijplijn vervuilde Montfoortpark
Defensie is afgelopen week eindelijk begonnen met het saneren van verontreinigde grond bij Het Haagse Schouw. De vervuiling is veroorzaakt door een lekkende kerosinepijpleiding van de NAVO. Defensie moet hiervoor een half miljoen op tafel leggen. Maar het militarisme kost de aarde wel meer.
Ter hoogte van het Montfoortpark bij Het Haagse Schouw is kerosine in de grond en het grondwater aangetroffen. "Ergens in de tachtiger jaren is de lekkage van de NAVO-pijplijn al ontdekt. Er zijn reparatiewerkzaamheden geweest, maar in 1992 constateerde de gemeente Leiden nog steeds vervuiling", aldus de heer De Koning van Defensie. Dit specifieke stuk van de pijplijn is niet meer in gebruik. Het liep van Pernis, via Leiden, naar het militaire vliegveld Valkenburg en dan verder naar Schiphol. Het maakte onderdeel uit van een militair pijplijnennet van zo'n 1000 kilometer door heel Nederland.
Groen jasje
Soldaten kruipen over de hei en door het bos in groene camouflagepakken. Ze imiteren hun natuurlijke, groene omgeving. Er is echter weinig milieuvriendelijks aan het militarisme te ontdekken. Voor de productie van wapens zijn meer dan gemiddeld energie en grondstoffen nodig. Daarnaast vereist de wapenproductie een chemische en zware industrie, waarbij relatief veel giftige stoffen gebruikt worden. Naast haar toch al onverkwikkelijke taakstelling neemt het militarisme een specifieke, door de politiek getolereerde positie in bij de vervuiling van de wereld. Voor defensie-activiteiten worden vaak uitzonderingen op de milieuwetgeving gemaakt. Zo worden militaire voertuigen niet of aan minder luchtverontreinigingseisen onderworpen. De militaire oefenterreinen zijn meestal gelokaliseerd in natuurgebieden waar door Defensie veel herrie wordt geproduceerd, zware metalen in de grond verdwijnen, olie, benzine en kerosine uit voertuigen de grond in lekt, de vegetatie wordt platgereden, en het ecosysteem van dieren en planten dusdanig wordt verstoord dat het natuurleven verdwijnt.
Militaire activiteiten worden echter altijd omgeven met een waas van geheimzinnigheid. Het zogenaamde landsbelang prefereert boven het milieubelang. Jarenlang heeft Defensie min of meer ongehinderd haar gang kunnen gaan. Die tijd is voorbij. Steeds meer mensen komen in verzet tegen de overlast die het militarisme veroorzaakt. Onder druk van de publieke opinie beloofde Defensie begin jaren negentig haar milieuvervuiling flink te minderen. Tegelijkertijd eiste ze echter grotere stukken land, zee en lucht op voor haar activiteiten.
Verantwoordelijkheidsbesef?
Het duurde lang voor Defensie in Leiden met de sanering begon. Volgens De Koning werd milieuvervuiling toentertijd nog niet zo geregistreerd. "Daarnaast had dit specifieke stukje grond voor ons geen prioriteit. Er waren ernstigere en urgentere gevallen. En het geld kan tenslotte maar één keer uitgegeven worden". Aanvankelijk was de sanering pas volgend jaar gepland. De gemeente wil echter al in mei in het Montfoortpark gaan bouwen.
De saneringskosten van maar liefst een half miljoen komen voor rekening van Defensie. In de tussentijd heeft het planten- en dierenleven te lijden gehad onder de vervuiling. Mogelijkerwijs zijn er ook gezondheidsrisico's voor de mens geweest door verontreinigd drinkwater. De heer Van den Berg van de gemeente: "Met het afgraven van de grond en het uitbaggeren van de sloot hopen we dat alle vervuiling uit de bodem is. Maar pas na afronding van de werkzaamheden blijkt of verdere zuivering van het grondwater alsnog nodig is."
Daarmee is er echter geen einde gekomen aan de mogelijke vervuiling door het militarisme in de Leidse regio. Een nieuwe NAVO-pijplijn is alweer enige tijd in gebruik. Die transporteert de kerosine rechtstreeks van Pernis naar Schiphol en loopt dwars door de polder bij Leiderdorp.