Lokaal Kabaal 14, februari 1996
Auteur: Harry Westerink
"Zoals een brug twee oevers verbindt, zo overbrugt de Wetenschapswinkel de afstand tussen universiteit en maatschappij." Aldus het jaarbericht van een instituut dat probeert om kennis in te zetten voor niet-commerciële doelen.
Na 15 jaar heeft de Wetenschapswinkel een niet meer weg te denken plaats veroverd binnen de universitaire wereld. De medewerkers hebben grotendeels afgerekend met het "jaren 60 en geitenwollensokken"-imago waarmee conservatieve hoogleraren de instelling soms wilden kleineren. De oorsprong van de dienstverlening van de Wetenschapswinkel ligt in de jaren 70, toen steeds meer studenten en universitair medewerkers gingen beseffen dat hun kennis vrijwel alleen ten goede kwam aan overheid en bedrijfsleven. Talrijke groepen aan de onderkant van de samenleving misten de middelen om wetenschappelijk onderzoek te laten doen naar problemen die hen raakten. Wetenschapswinkelier Marja van den Sigtenhorst: "We doen geen onderzoek om het onderzoek. Voor ons is het een middel tot verandering. Maar soms is een actie als het ophalen van handtekeningen een geschikter middel."
Non-profit
De Wetenschapswinkel brengt maatschappelijke organisaties met universitaire onderzoekers. Ook zoekt ze geld om de onderzoeken te financieren. Het gaat om non-profitgroeperingen die moeilijk toegang hebben tot de kennis die op de universiteit voorhanden is. In de begintijd waren het vooral kleine, lokaal opererende groepen, zoals buurtcomité's, die om hulp vroegen. Tegenwoordig werkt de Wetenschapswinkel vaak samen regionale en landelijke organisaties van migranten, patiënten en milieu-activisten.
Recent onderzoek gaat over uiteenlopende thema's als de kwaliteit van de arbeid binnen de textielbranche, de belevingswereld van verstandelijk gehandicapte mensen, woonwagenbewoners en zigeuners, en vrouwen en hun stijlen van ouder worden. Leidse onderzoeken waren onder andere de woon- en leefsituatie van allochtone Leidenaars en het extreemrechtse kiezersgedrag in de Zeeheldenbuurt.
Onzekere toekomst
Binnen de Leidse universiteit vinden momenteel grote veranderingen plaats. Door studieduurverkorting en bezuinigingen dreigen de mogelijkheden voor sociaal-kritisch onderzoek te worden weggesneden. De wetenschap gaat steeds meer aan de leiband van het bedrijfsleven lopen. De universitaire strategienota "Koersen op kwaliteit" legt de nadruk op topkwaliteit in onderwijs en onderzoek. Dat is alleen weggelegd voor de beste en meest gemotiveerde studenten en medewerkers.
De Wetenschapswinkel vindt het vreemd dat er niet wordt gesproken over maatschappelijke dienstverlening, hoewel dit ook een wettelijk vastgelegde taak van de universiteit is. Dat maakt de positie van de Wetenschapswinkel ongemakkelijk. Van den Sigtenhorst: "Nu ons een bezuiniging van 10 duizend gulden is opgelegd, zullen we de tering naar de nering moeten zetten. Gelukkig heeft de universiteit niet gekort op ons budget om zelf onderzoek te financieren. Niettemin gaan we een onzekere toekomst tegemoet. Ik weet niet wat er met de Wetenschapswinkel gaat gebeuren als men alle stuivers en dubbeltjes gaat tellen." Meer informatie over advies en onderzoek? Bel 071-5277250 (maandag t/m donderdag).