Lokaal Kabaal 15, februari 1996
Auteur: Petra Schultz
Illegalen uitgesloten van kinderbijslag
Met rasse schreden breidt de legitimatieplicht zich uit. Onder het mom van fraudepreventie geldt die plicht nu ook voor Leidse ouders die kinderbijslag ontvangen voor kinderen in het buitenland. Zij zullen zich vóór 23 februari moeten melden op het Leidse kantoor van de Sociale Verzekeringsbank (SVB).
De SVB controleert omdat men vermoedt dat veel ouders niet daadwerkelijk in Nederland wonen, wat een van de voorwaarden is voor het verkrijgen van kinderbijslag. Op basis van de in Leiden opgedane ervaringen zullen ouders in heel Nederland opgeroepen worden zich te legitimeren.
De Haagse SVB heeft vorig jaar haar bestand van alle kinderbijslag-ontvangers met een huishouden in Turkije vergeleken met het Haagse bevolkingsregister. Turkse kinderbijslagontvangers die niet in het bevolkingsregister stonden of zich niet kwamen melden bij de SVB werden als fraudeurs aangemerkt. Hun kinderbijslag werd geschorst. Volgens de SVB blijkt uit de controles dat 10% van de kinderbijslagontvangers met kinderen in het buitenland niet in Nederland woont. "Misbruik kinderbijslag aangetoond", kopte de SVB triomfantelijk in haar persbericht.
Trots over haar fraudepreventie meldde de SVB: "Op dit moment worden alle SVB-kantoren aangesloten op het Bevolkingsregister van de gemeente, de zogenaamde Gemeentelijke BasisAdministratie (GBA)."
Kwaad daglicht
Volgens het Haags Initiatief tegen Fascisme en Discriminatie (HIFD) is het percentage van 10% fraudeurs misleidend. Mensen die zich niet melden kunnen dit om verschillende redenen doen. Van veel migranten die zich niet gemeld hebben is bijvoorbeeld bekend dat ze in een agrarisch loonbedrijf werken, een sector met veel illegale arbeiders. Een HIFD-woordvoerster: "Al in 1993 werd een illegaal die bij burgerzaken een adreswijziging door wilde geven, aangehouden en vervolgens Nederland uitgezet. Je kunt niet spreken van misbruik als iemand premies betaalt en verder aan alle voorwaarden voor kinderbijslag voldoet, maar zich niet durft te komen melden." Het HIFD betreurt dat migranten ten onrechte van fraude worden beschuldigd.
Het Haagse Ondersteuningkomitee voor Illegale Arbeiders (OKIA) adviseert illegalen wél naar de controle te gaan. Zij kunnen zich legitimeren met hun paspoort. Naar een verblijfsvergunning wordt niet gevraagd. De kans echter dat illegalen überhaupt worden uitgenodigd om zich te komen legitimeren wordt door de koppeling van bestanden van gemeente, vreemdelingendienst en instanties als de SVB steeds kleiner.
Vaste band
Ook in Leiden werd, voordat de controles plaatsvonden, het bestand van de SVB aan het bevolkingsregister gekoppeld, vertelt SVB-directeur R. van Weerdum. Desondanks krijgen ouders die niet in het GBA staan maar wel zijn verzekerd, nog steeds kinderbijslag. Voorwaarde is wel dat ze zich legitimeren.
Je hebt recht op kinderbijslag als je óf in Nederland woont óf wit werk verricht. In Nederland wonen is niet zo'n simpele eis. Volgens de SVB gaat het erom "of iemand een persoonlijke band van duurzame aard met Nederland heeft en of het middelpunt van het maatschappelijk leven in Nederland ligt." De SVB zegt per geval te bepalen of iemand zonder verblijfsvergunning hieraan voldoet.
Na de invoering van de Koppelingswet mogen illegalen van de SVB geen geld meer ontvangen. Van Weerdum is klaar voor de uitvoering van de wet. Niet alleen wat de bestandenkoppeling betreft. De ideologie achter de Koppelingswet heeft ze zich ook al eigen gemaakt. Over de voorwaarde dat iemand in Nederland moet wonen zegt ze: "Je kunt hier alleen wonen als je legaal bent. Alleen dan heb je een vaste band met Nederland. Als je illegaal bent word je Nederland uitgezet zodra de vreemdelingendienst je vindt. Je hebt dan dus niet bepaald een vaste band met Nederland."
Procederenden
Ook anderen zonder definitieve verblijfsvergunning worden uitgesloten door de SVB. Dat ervaart het Buro voor Rechtshulp met vluchtelingen die al jaren wachten op hun verblijfsvergunning. Hetzelfde maken vrouwen mee die procederen voor een verblijfsvergunning op humanitaire gronden. Zij zijn vaak slachtoffer van vrouwenhandel of hadden geen zelfstandige verblijfsvergunning toen ze weggingen bij de man die hen mishandelde.
Een voorbeeld. Een vrouw die procedeert voor een verblijfsvergunning woont al meer dan 2 jaar in Nederland. Haar kind kreeg ze hier. Ze heeft een uitkering, een fiscaal nummer en woonruimte van de gemeente. Volgens de SVB echter woont ze hier niet. Haar maatschappelijk werkster vindt het erg vreemd dat de meeste overheidsinstellingen deze vrouw wel accepteren, maar de SVB niet. Ook een medewerkster van een Leids vrouwenopvanghuis vertelt dat het steeds moeilijker wordt om kinderbijslag te krijgen voor haar cliënten: "Blijkbaar is het beleid verscherpt."
De Koppelingswet heeft tot doel iedereen zonder definitieve verblijfsvergunning van bijna alle voorzieningen uit te sluiten. De komende maanden wordt deze wet door de Tweede Kamer behandeld. De beslissing lijkt echter al genomen.