Lokaal Kabaal 16, maart 1996
Auteur: Petra Schultz
Gemeente Leiden loopt voorop met dakloos maken van illegalen
Met behulp van de Koppelingswet wil de rijksoverheid illegalen binnenkort onder meer uitsluiten van huisvesting. De gemeente Leiden loopt alvast vooruit op dit beleid. In de Leidse huisvestingsverordening is een voor Nederland unieke uitsluitingsclausule opgenomen. Dit ondanks de eind vorig jaar aangenomen motie waarin de gemeente illegalen allerlei voorzieningen garandeert.
De gemeenteraad keerde zich met die motie tegen de Koppelingswet die binnenkort in de Kamer wordt behandeld. Volgens PvdA-raadslid El Houari, initiatiefnemer van de motie, garandeert de gemeente onderdak in een sociaal pension: "Je kunt als samenleving niet passief toekijken als illegalen op straat slapen." Mooie woorden, die echter schril afsteken bij de Leidse huisvestingsverordening uit 1994. Die stelt dat alleen bezitters van een geldige verblijfsvergunning in aanmerking komen voor een huisvestingsvergunning.
Razzia's
Als de Koppelingswet straks wordt aangenomen, zullen mensen zonder verblijfsvergunning geen individuele huursubsidie of huisvestigingsvergunning meer krijgen. Er komt daarmee een einde aan de gemeentelijke vrijheid om illegalen woonruimte te verhuren. Verhuren aan illegalen met winstbejag wordt strafbaar gesteld. Huurders zonder verblijfsvergunning vallen door de wetsverandering niet meer onder het begrip "huurder". Zij hebben dan geen huurdersrechten meer.
"Nogal wat woningen worden bewoond worden door mensen zonder verblijfsvergunning", aldus het landelijke CDA, dat zich afvraagt of "na de koppeling van het Vreemdelingen Administratie Systeem en de Gemeentelijke Basis Administratie de gemeenten hun woningbestanden gaan doorlichten." Met andere worden: computergestuurde razzia's.
Het landelijke GroenLinks denkt dat "ontmoediging van illegaal verblijf niet zal leiden tot een vertrek van illegalen, doch eerder tot een nog verdergaande marginalisering en criminalisering. Kan van verhuurders gevraagd worden om huurders te controleren op hun verblijfsstatus?"
Woningraad
De Nationale Woningraad (NWR) vindt dat woningbouwcorporaties iedereen die dat nodig heeft een woning moet aanbieden, "de aard van de verblijfstitel noch de rechtmatigheid van het verblijf in Nederland is daarbij relevant." Van der Hiel van de NWR heeft niet eerder gehoord van een gemeente met een huisvestigingsverordening zoals Leiden. "Waarschijnlijk omdat woningbouwverenigingen zich over het algemeen niet zo druk maken over de vraag of iemand wel of niet legaal is." De Waard van de Woningbouwvereniging Leiden (WBL): "De verordening had van mij niet op deze manier gehoeven. Er veranderden toen zoveel dat ik er niet echt bij stil heb gestaan. Mocht de gemeente de huisvestingsverordening op dit punt weer willen wijzigen, dan zal de WBL niet dwars gaan liggen."
Uitsluiting
Blondeau, hoofd van de afdeling woonruimteverdeling van de gemeente, heeft de uitsluitingsbepaling in de verordening hoogstpersoonlijk opgesteld en er zo voor gezorgd dat illegalen geen gemeentewoning kunnen krijgen. "Vanaf begin jaren 70 koppelden we het verstrekken van een huisvestigingsvergunning al terug naar de Vreemdelingendienst. De contacten met de dienst liggen niet in de sfeer van controle, maar in die van informatie-uitwisseling. Er is geen wet die dat verbiedt."
Volgens Blondeau kregen huurders "een woning voor meerdere personen toegewezen, zonder dat iedereen van dat huishouden een geldige verblijfsvergunning had. Het is vervelend als je hen dan later de woning alsnog moet weigeren. Nu weet iedereen waar hij aan toe is."
Blondeau ziet geen tegenstelling met de motie van de gemeente over de Koppelingswet: "Illegalen wonen meestal bij anderen in, ze opteren niet voor een woning. Gezondheidszorg is van levensbelang, anders dan bij huisvesting."
Doodgevroren
Volgens PvdA-raadslid Baaijens heeft niemand in zijn fractie of in de commissie Volkshuisvesting bij het aannemen van de verordening ook maar een woord besteed aan de uitsluiting: "Niemand stond erbij stil, of men vond het vanzelfsprekend. Je moet illegaliteit immers in de hand houden of waar mogelijk terugdringen."
CDA-fractievoorzitter Klück was mede-indiener van de Koppelingswet-motie. Hij is het met Baaijens eens: "Er zijn al te weinig woningen voor de mensen die het nodig hebben." Beide politici benadrukken dat gezondheidszorg een zaak van leven en dood is en huisvesting niet. Maar het verschil is niet zo groot. Deze winter vroor in Amsterdam een dakloze illegaal dood op straat.
Klacht
Bij Meldpunt Discriminatie kwam een klacht binnen van een Nederlandse man en zijn buitenlandse vrouw. Zij wilden met hun kind een meerpersoonswoning betrekken waar de man volgens het woonruimteverdeelsysteem recht op had. De vrouw echter had nog geen definitieve verblijfsvergunning, waardoor zij en het kind volgens de woningbouwcorporatie De Sleutels niet meetelden. De 'alleenstaande' man kreeg de meerpersoonswoning daarom niet.
Na een klacht van het Meldpunt kregen ze de woning alsnog toegewezen. Niet omdat uitsluiting onrechtvaardig is, maar omdat het kind ook bij de 'legale' vader gerekend kon worden. En zo kon er warempel sprake zijn van een tweepersoonshuishouden.