Lokaal Kabaal 17, april 1996

Auteur: Eric Krebbers

Stalin

Zijn naam is tot een synoniem voor "dictator" geworden. Hij zou verantwoordelijk zijn voor minimaal 30 miljoen doden. Zijn "stalinistische" methoden zijn spreekwoordelijk. De man wordt in één adem genoemd met Hitler, het kwaad zelve.

De Belgische auteur Ludo Martens is een heel andere mening toegedaan. In zijn boek "Een andere kijk op Stalin" schrijft hij dat de nazi's de Tweede Wereldoorlog gewonnen zouden hebben als het Sovjetregime van Stalin er niet was geweest. Stalin zou vanaf Hitlers machtsovername ingezien hebben dat een oorlog onvermijdelijk was. Hij heeft toen alles in het werk gesteld om de Sovjet-Unie sterk te maken. Hij stampte een wapenindustrie uit de grond en zuiverde alle fascistische sympathisanten uit leger en partij. In de Duitse uitroeiingsoorlog tegen het "Slavische ras van Bolsjewisten" verloren 23 miljoen Russen het leven.

Stalins slechte image zou voornamelijk te danken zijn aan de nazi-propaganda. Na de oorlog zetten de Amerikanen de Duitse propaganda voort in het kader van de Koude Oorlog. Nazi-propagandisten kwamen in dienst van de CIA. Om Hitlers misdaden te relativeren werden die van Stalin uitvergroot. De verhalen over de Goelag Archipel en uithongering van de Oekraïense bevolking werden steeds erger. Aan de hand van onder meer documenten en lijsten uit Stalins tijd, die na het einde van de communistische periode vrij kwamen, toont Martens aan dat het met Stalin wel meeviel. Zeker in vergelijking met de terreurdaden van leiders als Churchill, die ook miljoenen doden veroorzaakte tijdens de ontelbare Britse koloniale oorlogen in onder meer Zuid-Afrika, Irak, India, Rusland, Kenia en Griekenland.

Een intrigerend boek. Alleen al omdat duidelijk wordt hoezeer extreem-rechts onze kijk op Sovjet-Rusland heeft bepaald. Martens eigen kijk op Stalin is echter ook nogal eenzijdig. Niet eens zozeer vanwege het ietwat naïef aandoende geloof in de goede bedoelingen van Vadertje Stalin. Misschien heeft Martens daarin gelijk. Storender is dat het denken van Stalin en Martens uitsluitend betrekking heeft op het macro-niveau van vele tientallen jaren en honderden miljoenen mensen. Als Stalin ons inderdaad heeft behoed voor het fascisme, hoevele gewone kleine mensjes zijn daarvoor dan opgeofferd? Hoeveel mensen zijn onterecht gezuiverd? Hoeveel mensen zijn geëxecuteerd omdat ze maar "sociaal-revolutionairen" of "anarchisten" waren?

Een andere kijk op Stalin, Ludo Martens. Uitgeverij: Epo/De Geus, ƒ 43,50.

Terug