Lokaal Kabaal 18, juni 1996
Auteur: Harry Westerink
In fotogalerie De Kleine Klup hangt momenteel een boeiende serie foto's van Teun Voeten over een bijzondere categorie daklozen in New York. Mensen op de rand van de afgrond.
Tijdens het keiharde bewind van president Reagan in de jaren 80 nam het aantal daklozen in de Verenigde Staten dramatisch toe. Een kleine groep trok zich terug uit de maatschappij en werd onzichtbaar. Zo goed en zo kwaad als het ging bouwden ze ondergronds in het onoverzichtelijke tunnelnet van de metro en de spoorlijnen een nieuw bestaan op.
Voeten verbleef 5 maanden bij een groep daklozen die zich in een oude spoortunnel heeft gevestigd. Daarvan heeft hij in het boek "Tunnelmensen" verslag gedaan. De foto's tonen het bizarre alledaagse bestaan van de "ondergrondsen". Alsof je een cult- of fantasyfilm bekijkt, zo onwerkelijk komt het tunnelmensenleven op je over. Sommigen van hen wonen in bunkers die vroeger door onderhoudswerkers werden gebruikt. Anderen hebben hutjes gemaakt van plastic en hout. Enkele tunnelmensen hebben onregelmatige uitkeringen. De meesten leven van het statiegeld van blikjes die de Newyorkers weggooien.
Eigenwaarde
Veel tunnelmensen kampen met alcohol-, en drugs- en gokverslaving, Vietnam-trauma's, gevangenisverleden, krankzinnigheid, mishandeling in de jeugd, gebrekkige scholing en werkloosheid. Cubaanse vluchtelingen wonen naast veroordeelde moordenaars, wereldverbeteraars naast macrobiotische hippies, oorlogsslachtoffers naast voormalige computerprogrammeurs, berooide aidspatiënten naast goed gesettelde mensen met TV's en koelkasten.
Onder de tunnelmensen bevinden zich veel zwarte mensen. Dat ligt voor de hand. Zwarten zijn van oudsher oververtegenwoordigd in de onderbuik van de Amerikaanse samenleving. Het is verleidelijk om hen als slachtoffers van een racistisch systeem te zien. Toch willen ze niet zielig worden gevonden en bezitten ze sterke gevoelens van trots en eigenwaarde. Sommige daklozen verklaren dat ze uit eigen vrije wil "ondergronds" zijn gegaan, en niet door omstandigheden zijn gedwongen.