Lokaal Kabaal 19, september 1996
Auteur: Ellen de Waard
GroenLinks is een discussie begonnen over het Europese asielbeleid. Op 30 september wordt die ook in Leiden gevoerd. De partij is tot nu toe niet in staat gebleken een consequente kritiek te formuleren op de keiharde deportatiepraktijken. Dat zal ook niet lukken zolang GroenLinks zich niet losmaakt van de Haagse politieke consensus en kiest voor een radicale politiek van open grenzen.
Iedereen, van de VVD tot GroenLinks, staat achter de principes van het huidige beperkte asielrecht. GroenLinks Tweede Kamerlid Sipkes zegt het zo: "Dat er grenzen zijn van de opvangcapaciteit is duidelijk". (1) Haar partijgenoot Rabbae vind zelfs "dat het strenge maar rechtvaardige Nederlandse asielbeleid de toets der internationale kritiek kan doorstaan". (2)
Onvrijwillig
Dat beleid komt erop neer dat migranten die Nederland niet in mogen maar dat toch doen, worden opgespoord, opgepakt en gedeporteerd. Ook die vluchtelingen worden gedeporteerd, die na jaren wachten op een antwoord op hun asielverzoek alsnog werden afgewezen. Merkwaardig genoeg, gezien haar omarming van het asielbeleid, heeft GroenLinks grote moeite met de praktijk van het actieve opsporings- en deportatiebeleid. Het gaat GroenLinks allemaal niet humaan genoeg. Nu is een uitzetting per definitie geen vrijwillig vertrek, dus kan dat ook nooit humaan gebeuren. Daar is dwang en geweld bij nodig. Dat bleek bij een Roemeense asielzoeker wiens mond werd dichtgeplakt wegens verzet bij uitzetting. Die man gaat nu zwaar gehandicapt door het leven. In Nederland, dat wel.
De VVD-er Rijpstra speelt handig in op de dubbelzinnige houding van GroenLinks. En hij heeft de logica aan zijn kant. Wie A zegt, moet niet zeuren en ook B zeggen. Selecteren betekent ook deporteren. Bovendien beweert ook Rijpstra doodleuk dat het hem "erom gaat op een humane manier tot uitzetting te komen" (3) en neemt zo GroenLinks alle wapens uit handen. Humaan, humaner, humaanst.
"Ruimhartige selectie"
GroenLinks onderscheidt zich van de andere partijen door haar pleidooi voor minder deportatie en meer verblijfsvergunningen. Het beleid moet er volgens de partij "op gericht zijn de grens van de opnamecapaciteit tot een maximum op te rekken". (4) De discussies in Europa over de selectie van vreemdelingen worden overheerst door aantallen: welke en vooral hoeveel vreemdelingen mogen Fort Europa in. Helaas worden die Europese aantallen veelal in het geheim vastgesteld en dus onttrokken aan 'democratische controle'. Het Schengen-akkoord, bijvoorbeeld, is een afspraak om tot een restrictiever toelatingsbeleid te komen. GroenLinks is overigens niet tegen afspraken over selectie: "Bij de toelating van migranten is internationale samenwerking een vereiste. Een eerlijke verdeling van lasten tussen de landen" en "een bindende toedeling van quota aan nationale staten." (5) Met als logisch gevolg deportatiequota.
Uitzettingsmachine
In Leiden is GroenLinks de motor achter de "Stad van Vluchtelingen"-campagne. Die moet het draagvlak voor de plaatselijke opvang van vluchtelingen verbreden. Men benadrukt daarom de positieve kanten van het vluchtelingenbeleid en spant zich in voor vluchtelingen die al geselecteerd zijn, die hier volgens de wet mogen blijven, al dan niet gedoogd. Zij verdienen het om volledig opgenomen te worden in de Leidse samenleving. Integratie en inburgering zijn daarbij de sleutelwoorden.
In deze 'positieve' sfeer past het volgens GroenLinks niet de selectie- en deportatiepraktijken aan te kaarten. En dat was precies wat politiek infocentrum De Invalshoek zo'n 3 jaar geleden deed. GroenLinks reageerde overspannen op deze kritiek.
Inmiddels is de uitzettingsmachine flink op gang gekomen. Het is "de landelijke overheid meer en meer ernst is om - onterecht - uitgeprocedeerde asielzoekers uit te wijzen", schrijft GroenLinks Leiden nu zelf. (6) De afdeling heeft daarom een werkgroep vluchtelingen opgericht. Die richt zich op Iraniërs en Somaliërs die na de veiligverklaring van hun landen gedeporteerd dreigen te worden. GroenLinks vreest dat zelfs "ingeburgerde" vluchtelingen gedeporteerd worden.
Humaan of radicaal
Belangrijke partijcritici binnen GroenLinks hebben de strijd aangebonden met de pragmatici in de eigen partij die hun "toevlucht hebben genomen tot politiek conformisme en respectabiliteit". (7) Zijzelf staan nog altijd voor het fundamenteel ter discussie stellen van het economische en maatschappelijke systeem. Uit die hoek zou ook een krachtiger GroenLinks-vluchtelingenstandpunt kunnen voortkomen. Bijvoorbeeld: geen selectie en deportatie zolang de fundamentele economische en politieke ongelijkheid tussen Noord en Zuid niet opgeheven is.
In Leiden, waar GroenLinks-wethouder Laurier over het vluchtelingenbeleid gaat, kan en wil men niet tegen de wet ingaan en deportaties vanuit Leiden tegenhouden. Hooguit zal men illegaal verklaarden in stilte onderdak of geld bieden om daarmee een illegaal bestaan te ondersteunen.
Bronnen