Lokaal Kabaal 21, februari 1997
Auteur: Ellen de Waard en Eric Krebbers
"Stop medewerking deportaties!"
De deportatiemachine draait op volle toeren. Maar behalve de uitvoerders van het beleid en de vluchtelingen zelf merken maar weinig mensen daar wat van. Hoe komt dat toch? Daarover ging de Fabel-toespraak op het Stadhuisplein op 10 december bij de Leidse fakkeltocht tegen het deportatiebeleid. De complete tekst.
"Wie weet dat de politie Hollands Midden van de Nederlandse overheid elk jaar minstens 550 illegalen moet oppakken? Wie weet dat er regelmatig razzia's plaatsvinden? Wie weet dat de Leidse vreemdelingenpolitie bijna uitgeprocedeerde vluchtelingen intimideert om niet onder te duiken? Wie weet dat de Leidse politie opdracht krijgt om Zaïrezen op te pakken als Nederland samen met andere Europese landen weer een Eurocharter vol Zaïrezen wil deporteren? Wie weet dat er in Nederland alweer 11 gevangenissen zijn waar uitgeprocedeerde en tot illegaal gebrandmerkte migranten opgesloten worden in afwachting van deportatie? Wie weet dat Europa zo'n 200 duizend mensen per jaar deporteert naar armoede, oorlog, vervolging en de dood?
De overheid wil liever niet dat jullie dat weten. Ze wil geen pottenkijkers, geen bezorgde burgers die zich ermee bemoeien. De overheid gebruikt daarom mooie woorden om de werkelijke praktijk te verhullen. Tot voor kort sprak Justitie over het "verwijderen" en "uitzetten" van vluchtelingen, maar pas geleden heeft staatssecretaris Schmitz al haar ambtenaren geïnstrueerd te spreken van "vertrekken". Het beruchte Verwijdercentrum Ter Apel heet nu plotseling Vertrekcentrum Ter Apel. Mensen worden niet dus niet meer verwijderd en uitgezet, maar zij "vertrekken". Alsof de vluchtelingen dat vrijwillig doen, alsof ze niet worden platgespoten, in elkaar geslagen en gehandboeid als ze zich niet als makke schapen laten wegvoeren.
Deportatie
Het vreemdelingenbeleid van Nederland in de jaren 90 kenmerkt zich door een reeks nieuwe maatregelen. Verscherpte grenscontroles met mobiele brigades. Een verengde interpretatie van het begrip vluchteling. Het bouwen van gevangenissen waarin onwillige uitgeprocedeerden worden opgesloten en het vervaardigen van allerlei hulpmiddelen om hen letterlijk de mond te snoeren. De afschaffing van het gedoogdenbeleid. De Wet op de identificatieplicht. Het veilig verklaren van landen. De invoering van de Koppelingswet en ga zo maar door!
Al deze maatregelen hebben tot doel vreemdelingen buiten te sluiten van de Nederlandse samenleving. Uitgeprocedeerde vluchtelingen en tot illegaal gemaakte migranten worden zo uitgerookt, opgepakt, opgesloten en weggevoerd. Is dat geen deportatie? Wij willen ons niet in de luren laten leggen door mooie woorden en spreken gewoon van "deportatie" in plaats van "uitzetting". Dat doen de vluchtelingen tenslotte zelf ook, zoals de Iraanse vluchtelingen, die hier op dezelfde plek een jaar geleden 3 dagen in hongerstaking gingen. En ook de overheidsdiensten van de verschillende Europese staten die de vluchtelingen uitzetten spreken over deportaties.
Scherp geluid
De Fabel van de illegaal heeft in Leiden het initiatief genomen tot deze fakkeltocht. Ook landelijk behoren we tot de initiatiefnemers van de campagne tegen de deportatie van vluchtelingen. We wilden een scherp tegengeluid laten horen. Daarin zijn we tegengewerkt. De vele organisaties die mee gingen doen, zoals vluchtelingenondersteuningsorganisaties, kerkelijke organisaties, politieke partijen en anti-discriminatie-organisaties, eisten dat de toon van de campagne minder kritisch zou zijn.
Wij maken al jaren mee dat veel organisaties meewerken aan de overheidspraktijk van het verhullen van de feiten, aan het geheimhouden van de wanpraktijken van het vreemdelingenbeleid. Een paar jaar geleden mocht de Fabel van de Illegaal bij de organisatie van de jaarlijkse anti-discriminatie fakkeltocht niet spreken over illegalen en razzia's. We mochten de vreemdelingendienst niet bekritiseren, want dat zou de goede relatie verstoren die sommige deelnemende organisaties met de politie had. Deze zomer mochten we niet naar buiten brengen dat de vreemdelingenpolitie vluchtelingen intimideert om niet onder te duiken uit angst voor deportatie. En ook het oppakken van Leidse Zaïrezen om een Europese charter te vullen moest in de doofpot. De IND, de Justitie-afdeling die vluchtelingen deporteert, bedankt bijvoorbeeld Vluchtelingenwerk Nederland nadrukkelijk in haar jaarverslag. "Zonder hun hulp hadden we ons beleid niet zo goed kunnen uitvoeren", zo schrijft de IND. Dat geeft te denken.
Joodse vluchtelingen
Bij deze demonstratie mocht het woord deportatie niet in de leus opgenomen worden. Veel organisaties zijn bang dat dat woord mensen afschrikt. In Europa associëren we deportatie namelijk met het wegvoeren van joden naar de concentratiekampen. Wij vinden het juist van belang om de overeenkomsten te benadrukken. Veel van de dingen die hier voor de Tweede Wereldoorlog gebeurden, gebeuren nu ook. Toen weigerde de Nederlandse overheid joodse vluchtelingen die in Duitsland het leven onmogelijk gemaakt werd, die de concentratiekampen probeerden te ontvluchten. Ook toen werd er speciale grenspolitie ingezet, ook toen werden vluchtelingen voor economische vluchtelingen uitgemaakt. Toen werden joden tot illegaal bestempeld en uitgesloten van Nederlandse sociale voorzieningen, opgesloten in kampen zoals Westerbork of direct teruggestuurd naar Nazi-Duitsland...
Wij zeggen: als je het kwaad niet hardop durft te benoemen, de daders niet aanwijst en bestrijdt, dan wijs je de vluchteling en de migrant af. Juist dan houd je het vluchtelingenbeleid, dit wanbeleid, in stand. Maar het gaat ons niet alleen om de Zaïrezen, de Iraniërs, de Somaliërs, niet alleen om de vluchtelingen en illegalen, maar om de hele samenleving. Om een samenleving die tolereert dat machtige mensen wetten uitvaardigen die andere mensen rechteloos maken. En waar 1 groep uitgesloten wordt, volgen er meer, dat heeft de geschiedenis ons wel geleerd.
Er zijn veel te weinig mensen die werkelijk bereid zijn er wat aan te doen. Wij zeggen: tot hier en niet verder! Aan de slag!