Lokaal Kabaal 22, april 1997
Auteur: Eric Krebbers
(Springstof - column)
Probleemgroepen
De Leidse kroegbazen blijven een probleemgroep. Steeds opnieuw duiken er verhalen op over hun racisme. Ze zouden aan de deur selecteren op huidskleur.
Het bleef bij geruchten totdat kroegbaas Ben Luykx tegen een journalist van het Leidse uitgaansblaadje KrisKras zei: "Ik heb wel eens een salsaband binnen gehad, in de Harmonie. Kwam ik boven, zei ik tegen mijn medewerker: kap er maar gelijk mee. Want ik had 60 zwarten binnen. Normaal weiger ik ze en toen zaten ze allemaal boven. In het weekeinde kwamen ze terug en dan krijg je de problematiek."
Luykx werd geïnterviewd samen met drie andere Leidse kroegbazen. Zijn uitspraken wekten bij hen geen verbazing of woede en werden kennelijk normaal gevonden. Niemand reageerde op zijn racistische uitspraken. Ook de journalist niet. Terwijl die toch op zijn hoede had moeten zijn: je doet niet iedere dag een interview met zo'n probleemgroep. Bij de eerste racistische opmerking had de journalist kunnen zeggen: "kap er maar gelijk mee", want hij had per slot van rekening toch 4 kroegbazen "binnen".
Gelukkig kwam er na publicatie wél enige kritiek. Maar Luykx vond de gedachte dat hij een racist is "te belachelijk om serieus te nemen." Als bewijs van zijn anti-racisme' voerde hij aan dat hij de selectie aan de deur laat uitvoeren door een Marokkaan en een Turk. Hoe kan hij dan een racist zijn? Bovendien zou het incident' met de salsaband al 8 jaar geleden hebben plaatsgevonden. En toen was zo'n reactie kennelijk normaal. Verder zou zijn uitspraak over het weigeren aan de deur van zwarten uit zijn context gelicht zijn. In welke context is een beleid van "niet voor kaffers" of "geen joden" dan niet-racistisch en volstrekt normaal?
Kern van het kroegbazenvraagstuk is dat ze zich, zoals wel vaker bij probleemgroepen voorkomt, naar buiten toe opstellen als één blok. Schoorvoetend gaven de drie collega's van Luykx toe dat hij zich "wel eens wat ongelukkig uitdrukt". Volgens collega-kroegbaas Kenter van De Grote Beer bedoelt Luykx echter "zeker geen foute dingen", want hij is immers een "topondernemer". En "topondernemers" houden er een bijzonder hoge morele standaard op na, dat is bekend, en kunnen dus zeker geen racisten zijn.
Het kroegbazenprobleem verhitte ook de gemoederen bij het Meldpunt Discriminatie Leiden. Men schreef Luykx een brief over zijn deurbeleid. De verontwaardigde kroegbaas gooide die vervolgens ongelezen weg. Maar Meldpunt-coördinator Tik Ho Ong is ook de kwaadste niet. Als verzoenend gebaar, leek het bijna, deed hij de racistische kroegbaas een veel minder omstreden methode aan de hand om zwarten uit zijn kroegen te weren: "Speel de hele avond muziek van Leidse Kees, waar geen gekleurde persoon op af komt; op een gegeven moment heb je dan vanzelf een witte kroeg", zo zei de pientere coördinator tegen het Leidsch Dagblad.
Zien we hier de eerste contouren van nog weer een nieuwe probleemgroep? De Meldpunt-coördinatoren? "Probleemgroepen moet je buiten houden", aldus Heinsbroek van café De WW. Maar waaraan zijn deze 2 probleemgroepen dan te herkennen? Aan hun bierbuiken? Aan hun schijnheiligheid?