Lokaal Kabaal 23, mei 1997
Auteur: Petra Schultz
Staatssecretaris van Justitie Schmitz schort de uitzetting van Iraanse asielzoekers tijdelijk op. In juni wordt het beleid ten aanzien van gevluchte Iraniërs opnieuw in de Tweede Kamer behandeld. Een interview met Ahmed Pouri van Participating Refugees in Multicultural Europe (PRIME) over deze zet van Justitie.
Is er nu reden tot optimisme? Pouri: "Natuurlijk is dit een goed bericht. De Nederlandse regering ziet eindelijk de harde werkelijkheid in Iran onder ogen. Deze overwinning heeft veel gekost. Er zijn zoveel zelfmoordpogingen en hongerstakingen geweest, zoveel mensen zijn krankzinnig van angst geworden."
In Leiden was er bijvoorbeeld anderhalf jaar terug een hongerstaking van Iraanse vluchtelingen. Maar niet alleen onder vluchtelingen is de onrust groot. Ook onder Nederlanders neemt de twijfel over het huidige uitzettingsbeleid toe. Dat blijkt onder meer uit het grote aantal kerken dat zich voorbereidt op kerkasiel van Iraniërs. De Fabel neemt actief deel aan deze voorbereidingen, evenals aan de campagne "Stop het huidige uitzettingsbeleid". In dat kader zijn fakkeltochten en openbare discussies georganiseerd, petities opgesteld en kranten gemaakt.
Schmitz heeft de uitzettingen stopgezet na een gesprek met de Nijmeegse burgemeester d'Hondt. Die wilde met Schmitz praten naar aanleiding van acties van Iraniërs in zijn stad. Pouri: "Er zijn nu ook acties in Den Haag. Drie Iraanse hongerstakers protesteren te-gen hun dreigende uitzetting. Dagelijks krijgen ze positieve reacties van voorbijgangers."
Niet inslapen
Iran is ook internationaal veel in het nieuws. Een Duitse rechter achtte Iraanse leiders verantwoordelijk voor de moord op 4 Iraanse oppositieleiders in Duitsland: de Mykonos-affaire. De ontvoering van de Iraanse schrijver Sarkuhi is een andere bekende zaak. "De laatste tijd komen er meer berichten uit Iran over willekeurige moorden op schrijvers. Westerse landen kunnen steeds moeilijker ontkennen dat in Iran staatsterrorisme de macht heeft. De Iraanse machthebbers zijn in geen enkel opzicht te vertrouwen", aldus Pouri.
De Nederlandse regering stopt even met uitzetten. Wat doen de vluchtelingenorganisaties nu? "We moeten ervoor waken dat we niet inslapen. We hebben immers geen definitieve wijziging in het Nederlandse beleid bereikt. Het gaat erom wie de langste adem heeft. De ervaring leert dat Schmitz het uitzetten uit-stelt na protesten en na nieuwe feiten over Iran. Dat was ook zo in september 1995, na de uitspraak van de Rechtseenheidskamer over uitzettingen naar Iran. Hetzelfde gebeurde na de discussie over het ambtsbericht in juni 1996. Uitzettingen zijn toen uitgesteld tot na die zomer. Maar Iraanse vluchtelingen kunnen pas rusten als ze een definitieve verblijfsvergunning hebben gekregen."
Ondanks de tijdelijke stopzetting blijft het protest doorgaan. Onlangs hebben 2 Nijmeegse Iraniërs hun mond dichtgenaaid en gezegd dat ze zich zullen verbranden als er niets verandert. Ze verdwenen achter slot en grendel.
Economische belangen
Na de Mykonos-affaire zijn de ambassadeurs van de EU-landen teruggeroepen uit Iran. Ze zouden alweer terug zijn in Iran, als de Duitse ambassadeur niet de toegang tot Iran was geweigerd. Pouri: "De economische handelsbelangen met Iran wegen zwaarder dan de belangen van de vluchtelingen. De banden tussen Nederland en Iran worden niet echt verbroken. Beide landen hebben elkaar te hard nodig. De verkilling van de betrekkingen zijn slechts een korte show. Op een later en geschikter moment gaat men verder met de uitzettingen."
"Waarschijnlijk geeft de regering straks op een paar punten toe dat de mensenrechtensituatie in Iran niet goed is. Na de recente vervolgingen van schrijvers zullen die hier wel makkelijker asiel krijgen. Het ministerie van Justitie denkt namelijk in aparte categorieën vluchtelingen. Dat het Iraanse systeem voor iedereen onderdrukkend is wil men niet weten."
Vluchtelingen die naar Iran worden teruggestuurd staat weinig goeds te wachten. Dat kunnen we opmaken uit de Iraanse staatscourant Keyhan. Die schreef nog op 9 maart 1997 over Iraanse vluchtelingen: "Onze bevolking kijkt naar jullie alsof jullie een besmettelijke ziekte zijn. Zij denken dat jullie gevaarlijker zijn dan het aidsvirus (...) vanaf het moment dat jullie zijn gevlucht hebben jullie je aangesloten bij de doden."