Lokaal Kabaal 25, oktober 1997
Auteur: Ellen de Waard
Nog geen kruimeltje rechtvaardigheid
De familie Gümüs moet weg. In de schaduw van de Gümüs-affaire knokken zelforganisaties van geïllegaliseerde arbeidsmigranten voor legalisatie. Binnenkort brengen ze over hun strijd een krant uit waaraan ook De Fabel meewerkt. Hoewel de meesten van hen meer voldoen aan de formele criteria van de zesjaarsregeling dan Gümüs, is het maar de vraag of ze mogen blijven.
Gümüs had geluk kunnen hebben. Hij werd met zijn gezin uit de anonimiteit van de illegalenwereld gelicht. Toen illegalen een gezicht kregen, leek de Tweede Kamer even te schrikken van de beperktheid van de 'humanitaire' zesjaarsregeling. Maar als ze Gümüs zouden laten blijven, konden ze met goed fatsoen de rest niet meer laten deporteren. Exit Gümüs.
Marijke Bijl van OndersteuningsKomitee Illegale Arbeiders (OKIA) is nauw betrokken bij "Plus zes, Min zes" en "Slachtoffers van de Witwasregeling", twee actiecomité's van illegalen. Bijl: "De dag na het Gümüs-debat werd de klap pas echt gevoeld. Zo'n beetje iedereen van de beide comité's moet het land uit! Het is moeilijk de moedeloosheid te lijf te gaan. Maar we gaan door. We hebben talloze voorbeelden gedocumenteerd die laten zien hoe hard de regeling uitpakt. Die voorbeelden spreken voor zich."
Bange Kamerleden
Op 26 augustus organiseerden de illegalen in Den Haag een stille optocht. Ze boden de Vaste Commissie voor Justitie van de Tweede Kamer een petitie aan. Daarin werd met name aandacht gevraagd voor illegale arbeidsmigranten die hier al jaren werken en van wie het verzoek tot legalisatie via de zesjaarsregeling is afgewezen. De actiecomité's hoopten hiermee het Gümüs-debat op te rekken.
Bijl is teleurgesteld over het debat. "Er werd alleen gesproken over regels en uitzonderingen maken. Er werd geen discussie gevoerd over het illegalenbeleid en hoe de zesjaarsregeling keihard uitpakt." Kamerleden zeiden dat ze twee jaar geleden met de wet akkoord waren gegaan en nu dus niet meer terug konden krabbelen. Bijl vindt dat onzin. "Kunstgebitten zijn toch ook weer terug in het ziekenfonds? Maar blijkbaar zijn ze te schijterig om hun nek uit te steken."
Seizoenwerk
De zesjaarsregeling werd destijds als een 'humanitaire ontsnappingsclausule' gepresenteerd. Sinds de invoering zijn er zo'n 1200 aanvragen ingediend en slechts iets meer dan 100 gehonoreerd. Bijl: "Het probleem is dat veel illegalen net buiten de regeling vallen, terwijl ze naar geest van de wet in aanmerking zouden moeten komen voor legalisatie". Ze dienden hun verzoek bijvoorbeeld iets te vroeg in. De behandeling van hun zaak zou toch pas plaatsvinden als ze de zesjaarsgrens gepasseerd zouden hebben. Anderen hadden in 1 of meerdere jaren een paar dagen te kort wit gewerkt, maar kwamen gemiddeld wel aan het vereiste aantal wit gewerkte dagen. Dit is des te schrijnender omdat velen seizoenswerk doen, waarbij werkdagen van 12 a 14 uur geen uitzondering zijn. Toch telt zo'n dag maar als 1 werkdag. Eenmaal afgewezen mag men geen nieuwe aanvraag indienen.
De zesjaarsregeling is niet humanitair en schept rechtsongelijkheid. Veel illegalen werken hier al 15 of 20 jaar, al dan niet afwisselend zwart en wit, maar zullen nooit in aanmerking komen voor legalisatie. Toch hebben ze zich al die jaren kapot geploeterd. Ook voor deze illegalen maken de twee actiecomité's zich sterk.
Van meet af aan was de zesjaarsregeling een ontkenning van de bijdrage van illegalen aan de Nederlandse economie. Denk aan de schoonmaaksector, de industrie en de tuinbouw met befaamde exportproducten als bloembollen en andere gewassen uit de Westlandse kassen. Overigens tekenden ook tuinders en andere werkgevers de petitie voor legalisatie van hun arbeiders.
Momenteel storten de actiecomité's zich op het lobbywerk voor een breed maatschappelijk protest tegen het illegalenbeleid en voor versoepeling van de zesjaarsregeling. Naast de krant zullen er informatiebijeenkomsten georganiseerd worden.