De Fabel van de illegaal 33, februari/maart 1999
Auteur: Eric Krebbers
Somalische vrouwen vertellen
"Mijn vlucht [Qaxaygii]" is het eerste boek over de ervaringen van vrouwen in de nog steeds voortdurende Somalische burgeroorlog. De aangrijpende mondelinge verhalen, liedjes en gedichten van naar Nederland gevluchte vrouwen zijn opgetekend in opdracht van het Somalies Vrouwen Collectief. De levens van de vrouwen zijn volkomen veranderd door het oorlogsgeweld. Ze maakten de afschuwelijkste oorlogsmisdaden mee en verloren veel mensen. Ook de terreur waarmee ze in de omringende landen werden geconfronteerd, is benauwend.
Ook in Nederland worden de vrouwen als tweederangs burgers of zelfs als criminelen behandeld. Een van de vrouwen ergert zich omdat haar steeds weer gevraagd wordt waarom ze eigenlijk hierheen gekomen is. En niet alleen Justitie zit haar op de nek, iedereen vraagt hetzelfde. Een Somalische schoonmaakster vertelt: "Toen ik op een dag een richel boven het raam aan het schoonmaken was, vroeg een vrouw mij wat ik in mijn eigen land voor positie bekleedde. Ik vertelde haar dat ik op de universiteit werkte. Zij schrok, keek me aan en zei: "Waarom ben je dan hierheen gekomen en doe je dit werk?" Ik wist niet goed wat ik kon antwoorden. Het enige wat ik zei was: "Mevrouw, ik ben vluchteling!""
Ongelooflijk is de kracht van de geïnterviewde vrouwen. Maar wat mij het meest bijbleef is het volkomen patriarchale karakter van de oorlog. De Somalische burgeroorlog is, net als iedere andere oorlog, voornamelijk een moordpartij tussen mannen en jongens die zich georganiseerd hebben in benden en die denken te kunnen beschikken over de vrouwen. De meeste vrouwen in het boek dachten dat het geweld wel aan hen voorbij zou gaan omdat ze zich niet met politiek bezig hielden. Maar dat was een misrekening. Iedereen werd ingedeeld bij een clan en was daarmee vogelvrij voor de gewapende troepen van alle andere clans.
Mijn vlucht [Qaxaygii], Somalies Vrouwen Collectief. Uitgeverij: HOF, ƒ 25,-. ISBN: 9072769139.