De Fabel van de illegaal 36, september/oktober 1999
Auteur: Gerrit de Wit
De 85-jarige emeritus-hoogleraar van de Leidse universiteit Jan Hendrik van den Berg mocht eind juli in een interview in De Groene Amsterdammer vrijwel kritiekloos te keer gaan tegen het volgens hem "bespottelijk doorgeslagen" vrijheidsideaal van de westerse wereld. Hij ontwikkelde een eigen vorm van geschiedschrijving, de "metabletica", die de samenhang bestudeert tussen gelijktijdig optredende verschijnselen. Zijn boeken beleefden tientallen herdrukken en zijn onder meer vertaald in het Engels, Duits, Japans, Pools en Fins.
Van den Berg zet zich vooral af tegen de Franse revolutie met zijn streven naar gelijkheid. "Als we dat gelijkheidsideaal niet tot in het uiterste wilden realiseren, hadden we nooit aids gehad. Aids komt immers uit Afrika", beweerde hij in het interview met Robert Dulmers. Die nam nauwelijks stelling tegen zijn racistische praatjes en merkte alleen op dat dit soort standpunten Van den Berg "niet populair hebben gemaakt".
In 1992 zei Van den Berg al eens: "Aids is een metabletische ziekte, zoals syfilis en de pest, het is het gevolg van het moderne onredelijke westerse anti-racisme. De grootste groepen slachtoffers van aids zijn mannelijke homoseksuelen, verslaafden en zwarten. Uitgerekend deze groepen zijn sinds de Tweede Wereldoorlog aan het westerse hart gedrukt."
De Zwarte Weduwe
Ook in zijn boek "Gedane Zaken" laat Van den Berg zich kennen als een racist: "Nederland verwelkomde de Portugese joden, de hugenoten, zeker: omdat zij vluchtelingen waren, maar ook vanwege de talenten die zij met zich mee brachten zoals in de geschiedenisboeken openlijk, en naar waarheid, wordt vermeld. Nederland laat nu de 'zwarte rijksgenoot' toe, die die talenten niet heeft. Ik weiger aan te nemen dat de regeringen van westerse landen onbekend zijn met de aard van de mensen die zij officieel haast uitbundig welkom heten, en met de problemen die zij met dat welkom voor altijd in hun landen binnen hebben gebracht. De regeringen zijn machteloos. Want de blanke is, in het algemeen, machteloos."
Verder schrijft hij: "Onomstotelijk is de zwarte mens het minst begaafd onder de volken. Het is niet toevallig dat zwart Afrika cultureel arm was. De benauwde armoede van dat halve continent geheel aan de omstandigheden te wijten, is een racistische fabel." Geen wonder dat deze citaten van Van den Berg in 1984 werden aangehaald in het blad "Manuscripten" van het Consortium de Levensboom van de Zwarte Weduwe Rost van Tonningen.
Van den Berg is ook nog eens een openlijk aanhanger van onvrijwillige euthanasie. Hij bepleit het doden van gehandicapte baby's, dementerende patiënten en bejaarden.
Reactionair verleden
Begin jaren 80 was Van den Berg lid van het Komitee van Aanbeveling van de Stichting Geen Kerkgeld voor Geweld. Dat was een christelijke reactionaire organisatie die zich verzette tegen de steun van Nederlandse kerken aan anti-apartheidsclubs in Zuid-Afrika. Van den Berg kreeg in 1984, in de hoogtijdagen van de apartheid, een eredoctoraat geneeskunde van de Universiteit van Oranje-Vrijstaat te Bloemfontein. Niet echt een fijne referentie.
Van den Berg was voorts één van de initiatiefnemers van de vereniging Ons Koninkrijk. Deze extreem-rechtse club maakte zich druk over abortus, criminaliteit, ontwikkelingsgeld en de vermeende achterstelling van het "eigen volk". Ons Koninkrijk ging later deels op in de extreem-rechtse partij Realisten Nederland. Die fuseerde in 1998 met de Partij voor Milieu en Recht. Daaruit kwam de partij Groen Rechts voort.
Het is de hoogste tijd voor de Leidse universiteit om Van den Berg alsnog de titel emeritus-hoogleraar te ontnemen.