De Fabel van de illegaal 36, september/oktober 1999
Auteur: Harry Westerink
Miljardenroof
In vroeger eeuwen gingen oorlogen vaak gepaard met willekeurige plunderingen door het krijgsvolk. De nazi's deden dat in de Tweede Wereldoorlog heel anders. Uit het boek "Roof" van Gerard Aalders, medewerker van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, blijkt dat hun massale roofpraktijken zich gestructureerd en bureaucratisch voltrokken. Alles dat los en vast zat, werd systematisch en met een schijn van legitimiteit gejat. Aan de lopende band werden bijvoorbeeld anti-joodse verordeningen opgesteld die de Nederlandse en Duitse ambtenaren van de bij de roof betrokken instellingen meestal plichtsgetrouw uitvoerden. Als de ambtenaren niet zo'n schandalige "regel is regel"-discipline hadden gehad, dan had de onteigening van de joden nooit op zo'n massale schaal doorgevoerd kunnen worden.
Aalders maakt duidelijk dat nogal wat Nederlanders en Nederlandse financiële instellingen een uiterst dubieuze rol hebben gespeeld bij het aankopen en te gelde maken van de geroofde joodse eigendommen. Spil in het roofproces vormde de Lippmann-Rosenthal-bank (Liro). Liro hield de schijn op van een respectabel filiaal van een gelijknamige joodse bank van voor de oorlog, maar was in feite een bewaardepot en verkoopkantoor van geroofd joods eigendom. Met dit fictieve bijkantoor als dekmantel voor de roofpraktijken konden de nazi's in binnen- en buitenland vertrouwen wekken.
Na de oorlog keerden er van de ongeveer 107.000 gedeporteerde joden slechts 5200 uit de dodenkampen terug. Zij hadden letterlijk niets meer en kregen ook maar een klein deel van de bezitttingen terug. Een heleboel spullen waren in andere handen gekomen en werden nooit meer aan de joden teruggegeven. Een deel van het bezit dat via de Liro-bank van de joden was geroofd, blijkt eind jaren 60 zelfs onderhands door ambtenaren van Financiën te zijn verkocht. Aan ambtenaren van Financiën.
Roof, de ontvreemding van joods bezit tijdens de Tweede Wereldoorlog, Gerard Aalders. Uitgeverij: SDU, ƒ 49,90. ISBN: 9012087473.