De Fabel van de illegaal 38/39, april 2000
Auteur: Eric Krebbers
Extreem-rechtse ideologen proberen tegenwoordig koortsachtig hun gedachtegoed op te kalefateren en wat meer acceptabel te maken voor de gevestigde politiek. Ze grijpen daarbij graag terug op hun fascistische wortels, op hun filosofische voorvaderen. Maar niet alleen nieuw-rechts blijkt deze oorspronkelijke fascisten inspirerend te vinden.
Vooral ideologen van voor de Duitse nationaal-socialistische periode (1933-1945) worden door de nieuw-rechtse ideologen herontdekt en opgewaardeerd. Deze vroege fascisten kunnen immers niet beschuldigd worden van collaboratie aan de holocaust. En dat geldt natuurlijk ook voor vroege Italiaanse fascisten als Sorel, Evola en Marinetti.
De laatste kaap
Marinetti werd merkwaardig genoeg vorig jaar ook in anarchistische kringen instemmend aangehaald. Dat was in het artikel "Idealisme in het ruimtetijdperk" in de leesbundel voor de anarchistische Pinksterlanddagen. Het stuk was ondertekend met het pseudoniem "Wilfried Hou-je-Bek". Die toonde zich vooral enthousiast over Marinetti's aanbidding van alles dat met extreme snelheid en techniek te maken heeft. Het huidige anarchisme kan daar nog wat van opsteken, suggereerde Wilfried.
"De woorden van Marinetti waren nog nooit zo actueel: "We staan aan de laatste kaap aan het einde der eeuwen! Waarom zouden we terugkijken, onze wens is om de geheime deuren van het onmogelijke open te breken? Ons leven is al totaal, want we beschikken over eeuwige en overal aanwezige snelheid." Terwijl anti-techneuten als John Zerzan en Ted Kaczinski alias de Unabomber nog steeds menen het anarchisme te moeten vervuilen met terug naar het oerbos-sympathieën, was Marinetti er al in 1909 van overtuigd dat de beste, of liever de spannendste, weg naar de toekomst bestaat uit het aanvaarden van extremen vooruit, en niet achteruit de Walden-nostalgie in." Aldus Wilfried.
Wilfried is bekend van het anarchistische blaadje "Kapot, alles moet". Hij geeft daarnaast ook de boekjes uit van de Jungle Association of Autonomous Astronauts. Daarin filosofeert hij over anarchisme en ruimtevaart. Zijn uiting van bewondering voor de Italiaanse kunstenaar-filosoof Marinetti stuitte tijdens de Pinksterlanddagen in Appelscha voorzover bekend helaas niet op enige weerzin.
Het futurisme
Het ideeëngoed van Marinetti vormde - samen met dat van collega-filosofen Evola en Sorel - de belangrijkste inspiratiebron voor de latere fascistische leider Mussolini. De 3 filosofen droomden al aan het begin van de twintigste eeuw van een extreem-rechtse revolutie die het liberale politieke systeem omver zou werpen. Ze wilden de idealen van de Franse revolutie vervangen door waarden als heldhaftigheid, mannelijkheid en puritanisme.
Ook toen wilden, net als nu, communisten, anarchisten en nationalisten de liberale politieke en culturele orde omverwerpen. Elk vanuit de eigen ideeën. In 1909 schreef Marinetti zijn "Futuristisch manifest". Daarmee leverde hij een nieuwe ideologie die deze uiteenlopende krachten kon bundelen. Dat was het begin van het fascisme.
Marinetti's nationalisme verbond zich met de meer individualistische vormen van anarchisme en dat mondde uit in een pure geweldsideologie. Marinetti en zijn kameraden toonden zich liefhebbers van het gevaar. Ze wilden oorlog voeren. Oorlogen zouden reinigend zijn, een vorm van "wereldhygiëne". Ze fantaseerden van een schoonheid die alleen zou kunnen bestaan in oorlogssituaties. Ze wilden hun aartsvijanden uitroeien, zoals "het moralisme, feminisme" en elke andere "zwakheid".
Marinetti's ideologie verleende deze opkomende fascistische beweging zelfs een zekere kunstzinnige flair door zijn non-conformisme en zijn associatie met jeugdigheid en vernieuwing. Dat verklaart ook direct Marinetti's aantrekkingskracht op het huidige nieuw-rechts.
Levenslust
Maar wat ziet een "autonome astronaut" als Wilfried in Marinetti? "Natuurlijk ken ik het nogal turbulente verleden van de futuristen", verklaarde hij desgevraagd, "maar afgezien van het feit dat het oorlogszuchtig en fascistisch tuig was, waren ze ook ontzettend origineel en levenslustig. Vandaar ook mijn interesse in de groep als geheel. Overigens zijn vooral Marinetti's jubelverklaringen over snelheid erg cool."
Maar de levenslust van "oorlogszuchtig en fascistisch tuig" gaat toch altijd ten koste van anderen? Van migranten en vrouwen bijvoorbeeld. Daar is toch weinig leuks aan? Wilfried: "Volgens mij nemen jullie het allemaal te serieus."
Voor de lol fascistische filosofie in linkse kringen introduceren. Dat is onverantwoord, zeker in een tijd waarin de scheidslijnen tussen links en rechts steeds vaker overschreden worden. Daarbij kan men gerust lachen om het fascisme, zoals bijvoorbeeld in de beroemde film "The great dictator" van Charlie Chaplin. Maar wie lacht mét het fascisme, lacht om de slachtoffers.