De Fabel van de illegaal 40/41, zomer 2000
Auteur: Gerrit de Wit
Op 8 april kwam een grote groep geïllegaliseerden in opstand in de beruchte illegalenbajes van Ter Apel. Daar zitten uitsluitend migranten en vluchtelingen die zonder een strafbaar feit te hebben gepleegd maandenlang worden opgesloten.
Het protest van de gevangenen richtte zich tegen hun opsluiting en criminalisering en ook tegen de slavenarbeid die ze moeten verrichten. Het regime in Ter Apel is veel zwaarder en restrictiever dan in andere Huizen van Bewaring (HvB) waar gedetineerden worden opgesloten op verdenking van het plegen van een strafbaar feit. Voor de aanschaf van tabak, een televisie op de cel en een telefoonkaart voor enig contact met de buitenwereld zijn ze veroordeeld tot het verrichten van arbeid voor één gulden per uur. Weigeren ze zich op deze wijze te laten uitbuiten, dan worden ze 23 uur per dag opgesloten in hun cel en mogen ze geen contact hebben met de buitenwereld. Een extra probleem voor de gevangenen is dat de meeste advocaten hun situatie niet serieus nemen.
Op 8 april weigerden de gevangenen van één gevangenisvleugel zich na het luchten weer te laten insluiten. Daarna sloeg de vlam over naar andere afdelingen van het overvolle HvB. Na de komst van een legertje regiopolitie en een gesprek met de directie lieten de gevangenen zich weer insluiten. De dag erop weigerden de gevangenen massaal om weer aan het werk te gaan. Na de strafoverplaatsing van 8 van hen vond een nieuw gesprek plaats tussen een delegatie van de gevangenen en de HvB-directie. Die zegde toe bij het ministerie van Justitie te pleiten voor een beperking van de "vreemdelingendetentie". Een weinig geloofwaardige toezegging, gezien de opstelling van de directie tot dan toe. Men blijft de gevangenen criminaliseren door het HvB consequent te presenteren als een penitentiaire inrichting, een strafinrichting dus. Terwijl in Ter Apel niemand een straf uitzit.
Na 3 dagen werden in het kader van de strafmaatregelen nog eens 20 gevangenen overgeplaatst naar cellen elders in Nederland. Meerdere gevangenen zijn in isolatiecellen gestopt of intern overgeplaatst.
Bron: Werkgroep Vluchtelingen Vrij