De Fabel van de illegaal 56, januari/februari 2003
Auteur: Gerrit de Wit
Nederland snuffelstaat
Sinds mei 2002 is de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) omgevormd tot de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Al 50 jaar is de dienst, die de Nederlandse samenleving zou moeten beschermen tegen bedreigingen van de rechtsorde, de bekendste en belangrijkste geheime dienst van dit land. In het boek "De snuffelstaat, Nederland en de BVD" wordt een actueel overzicht gegeven van de werkzaamheden van de AIVD. Het boek leest als een trein. De auteurs beschrijven hoe de dienst onder andere infiltreert in milieu-organisaties, zich mengt onder hooligans en zich bemoeit met moskeeën, georganiseerde misdaad en actievoerders. Zo blijkt de Regionale Inlichtingendienst Gelderland-Zuid geabonneerd op "de aktielijst", een maillijst met honderden actievoerders.
Na de val van de Berlijnse muur leek even het bestaansrecht van de dienst ter discussie te staan. Maar de laatste jaren is het budget juist flink verhoogd en is er meer personeel dan voorheen. Met de nieuwe wet op de inlichtingendiensten zijn de bevoegdheden aanzienlijk verruimd, terwijl de democratische controle een lachertje is. Na 11 september 2001 heeft men in de moslimfundamentalisten een nieuwe vijand gevonden. De AIVD gaat nog actiever proberen inlichtingen in te winnen bij vluchtelingen over "terroristische" regimes en groeperingen. Daarbij maakt men gebruik van intimidatie, en valse beloften over de toekenning van een verblijfsvergunning, zo bleek uit eerder onderzoek van de auteurs.
Eén hoofdstuk geeft een gedegen inzicht in de samenwerking tussen de AIVD en buitenlandse geheime diensten. Ook de EU-werkgroep Terrorisme komt aan de orde. Van daaruit zou vanaf 1994 op Europese schaal informatie uitgewisseld worden over racistische aanslagen, demonstraties en organisaties. Die informatie zou verwerkt worden in deels geheime jaarlijkse rapporten. Mede door onenigheid over de definitie van "racistische incidenten" stelden de rapporten bitter weinig voor. Na 1998 is er geen meer verschenen. Een lachwekkend citaat uit de rapportage van 1994, kenmerkend voor de kwaliteit: "Griekenland en Luxemburg waren paradijzen voor vreemdelingen: beide landen stelden dat er in 1994 geen enkel racistisch incident had plaatsgevonden". De auteurs pleiten terecht voor inkrimping of opheffing van de AIVD. De veiligheidsdiensten doen namelijk "meer kwaad dan goed". Het zou volgens hen ook een grote stap vooruit zijn wanneer het takenpakket van de dienst werd overgeheveld naar een beter gecontroleerde organisatie.
"De snuffelstaat. Nederland en de BVD", Buro Jansen en Janssen. Uitgeverij: Fagel, € 15,95. ISBN: 9059141210.