De Fabel van de illegaal 58, mei/juni 2003

Auteur: Eric Krebbers


(Boekrecensie)

Het Koerdische experiment in Irak

Tijdens de Tweede Golfoorlog van 1991 hield Turkije met groot militair vertoon zijn grenzen dicht voor Koerdische vluchtelingen uit Irak. Noord-Irak werd daarop door de westerse machten uitgeroepen tot "safe haven" en later tot een "no-fly zone". Buiten bereik van Saddam Hoesseins legers zouden de Koerden daar veilig zijn. In hun boek "In de schaduw van Saddam. Het Koerdische experiment in Irak" geven Bert Cornillie en Hans Declercq en een reeks andere auteurs een gedetailleerd overzicht van de gebeurtenissen in dat verre van veilig gebleken gebied. Geen eenvoudige opgave, want behalve Iraakse zijn er ook regelmatig Turkse en Iraanse legereenheden in het gebied actief. Daarnaast zijn er de Koerdische KDP, PUK en PKK en bovendien ook nog moslimfundamentalisten die om de macht vechten. En niet te vergeten de westerse machten en hun hulpverleners. Desondanks zijn de auteurs erin geslaagd alle machtsverhoudingen erg inzichtelijk te maken.

Anders dan soms gebruikelijk in de solidariteitsbeweging worden Koerden in dit boek niet uitsluitend als sympathieke slachtoffers geportretteerd. Fijntjes wordt bijvoorbeeld vermeld dat Koerden rond 1920 flink meehielpen bij de genocide op de Armeniërs en bij het wegjagen van de Grieken uit Turkije. Minder geslaagd is het gebrek aan aandacht voor de veranderende positie van vrouwen in Noord-Irak. En een betreurenswaardige antisemitische uitglijder van Declecq is zijn opmerking dat het niet alleen vanwege de antisemitische vijandigheid zou zijn geweest dat joden in de jaren 40 Irak moesten verlaten, maar vooral vanwege bomaanslagen van zionisten op de eigen synagogen!

Tijdens de huidige, alweer Derde, Golfoorlog lijkt Noord-Irak opnieuw een belangrijke rol te gaan spelen. Waarschijnlijk zullen opnieuw veel Koerden moeten vluchten. Dit uitstekende naslagwerk is een aanrader, zeker voor vluchtelingenondersteuners.

"In de schaduw van Saddam", Bert Cornillie en Hans Declercq. Uitgeverij: Bulaaq/Van Halewijck, 23,50 euro. ISBN: 9056174541.

Terug