De Fabel van de illegaal 76, mei/juni 2006

Auteur: Gerrit de Wit

Extreem-rechts en de verkiezingen

De raadsverkiezingen van 2006 zijn desastreus verlopen voor de extreem-rechtse partijen. Zoals verwacht kregen de Conservatieve Democraten, de Gelderse Centrumdemocraten, de Nederlandse Volks Unie (NVU) en de Nationale Alliantie (NA) geen poot aan de grond. Ook Nieuw Rechts kon in zijn machtsbasis Rotterdam de enige raadszetel niet behouden. Alleen in Ridderkerk wist men een zetel te behalen. De uiterst rechtse partijen Leefbaar Rotterdam en Lijst Hilbrand Nawijn hadden wel succes.

Nieuw Rechts-voorman Michiel Smit In actie tegen Nieuw Rechts De Fabel heeft vooraf aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2006 in de steden waar Nieuw Rechts meedeed kritische brochures verspreid over die partij. Waarom is juist die extreem-rechtse partij gekozen om actie tegen te voeren? Extreem-rechtse partijen worden in Nederland gelukkig nog steeds 'onfatsoenlijk' gevonden en kunnen daarom over het algemeen niet op veel stemmen rekenen. Om toch kiezers te trekken tracht Nieuw Rechts zich voor te doen als respectabele partij. Men probeert zo te opereren op de grens tussen extreem-rechts en de mainstream politiek. De nazistische Nationale Alliantie (NA) en Nederlandse Volks Unie (NVU) die ook meededen aan de verkiezingen, zouden daar zeker niet mee weggekomen zijn. Het was aan radicaal-links om te zorgen dat ook Nieuw Rechts herkend zou worden als het extreem-rechtse broeinest dat het in werkelijkheid is. Er worden steeds meer nieuwe partijen opgericht door politici als Wilders, Eerdmans en Pastors, die de grens van wat nog mainstream zou zijn naar rechts proberen op te schuiven. Ze willen zich rechtser en racistischer kunnen opstellen, zonder buiten de mainstream te vallen en als 'onfatsoenlijk' gezien te worden. De meeste daarvan deden nog niet mee aan de recente lokale verkiezingen. Verder schuiven de mainstreampartijen zelf ook voortdurend op naar rechts. Waarom dan geen actie gevoerd tegen partijen als de VVD? Maar dat doet De Fabel ook. Alleen dan niet tegen die partijen op zich, maar tegen het beleid dat ze vormgeven in de regering, bijvoorbeeld tegen vluchtelingen en migranten. Daarbij moeten kleine organisaties als De Fabel vanwege het gebrek aan menskracht altijd keuzen maken. Demoniseren Wat De Fabel doet, is dat geen demoniseren? Welnee, het gaat simpelweg om het verspreiden van al bekende informatie, afkomstig uit de media en uit publicaties van Nieuw Rechts zelf. Ook staat in de brochure beschreven welke rechtse figuren er bij Nieuw Rechts aangesloten zijn en met welke extreem-rechtse organisaties en individuen de partij samenwerkt. Allemaal informatie verkregen uit eigen onderzoek. Zou de partij door de overheid verboden moeten worden? Dat is niet het doel van De Fabel. Maar mocht Nieuw Rechts verboden worden, en dat is uiterst onwaarschijnlijk, dan zou De Fabel daar geen traan om laten. Wat De Fabel echter probeert, is om Nieuw Rechts van onderaf te bestrijden. Een tegengeluid laten horen zodat mensen er niet op gaan stemmen. En de partij het werk - het politiek organiseren - zo moeilijk mogelijk maken via bijvoorbeeld blokkades van partijbijeenkomsten. Nieuw Rechts moet geïsoleerd worden. Maar worden de partijleden zo niet gehinderd bij hun vrijheid van meningsuiting? In de eerste plaats is racisme natuurlijk geen mening. Het is een misdaad, en moet dus bestreden worden. Verder gaat het er niet om Nieuw Rechts-leden individueel het zwijgen op te leggen, maar om de partij het opbouwwerk en de racistische mobilisatie moeilijk te maken. Nieuw Rechtsers mogen denken wat ze willen, daar is helaas niets aan te doen. Maar voorkomen moet worden dat ze hun aanhang uitbreiden en macht opbouwen. Zouden activisten toch niet beter met Nieuw Rechts in discussie kunnen gaan? Dan kan het publiek zelf nagaan wie de beste mening heeft, links of extreem-rechts. Nee, politiek zou geen supermarkt moeten zijn waarbij de kiezer iedere 4 jaar met zijn winkelwagentje langs de schappen mag lopen om te kiezen tussen racistische of anti-racistische producten. Extreem-rechtse producten zouden simpelweg niet te koop moeten zijn. Reclame Uiteindelijk is Nieuw Rechts maar een klein partijtje, en Michiel Smit wordt niet door veel mensen serieus genomen. Maakt de aandacht van actievoerders de partij niet groter dan die is? Zijn die acties geen onbedoelde reclame? Nee, Smit en zijn vrienden zoeken zelf voortdurend de publiciteit. Anti-fascisten geven alleen wat tegengas. En dat is hard nodig, want in deze rechtse tijden zouden dit soort partijtjes ineens snel kunnen groeien, dat was te zien bij Fortuyn en Wilders. Laat ze dan maar groeien en de verkiezingen winnen, wordt wel gezegd. Dan zullen de kiezers zien dat dit soort partijen niet serieus kunnen besturen en geen oplossingen hebben voor de problemen. Dat is geen goed idee, want hun eventuele aanwezigheid in een college kan veel ellende veroorzaken voor "allochtonen", dat zagen we al in Rotterdam met Leefbaar Rotterdam. Zelfs wanneer Nieuw Rechts alleen maar opnieuw in de raad zitting had kunnen nemen, dan had dat hen de goede mogelijkheid geboden om zich weer verder te organiseren. Bovendien zijn aan een gemeenteraadszetel subsidies verbonden, en genereert de aanwezigheid in de gemeentepolitiek ook weer gratis publiciteit. Tenslotte schept hun aanwezigheid weer ruimte op rechts voor de andere partijen om verder in die richting op te schuiven. Die zullen om de rechtse kiezers te behouden ook weer rechtsere dingen moeten gaan roepen. Eric Krebbers

In 1994 kregen de CD, de CP'86 en het Nederlands Blok bij de raadsverkiezingen nog bijna 200 duizend stemmen. Dat leverde hen 87 raadszetels op. In 1998 werden de partijen zo goed als weggevaagd en restte hen twee raadszetels: één voor de CD in Schiedam en één voor het Nederlands Blok in Utrecht. Bij de Kamerverkiezingen in hetzelfde jaar verloor de CD al zijn parlementszetels. In 2002 verliepen de raadsverkiezingen voor extreem-rechts nog slechter. De Nieuwe Nationale Partij (NNP) en de NVU namen deel in 7 gemeenten, maar behaalden geen enkele raadszetel. Alleen in de Rotterdamse deelgemeente Feijenoord wist de NNP twee deelraadszetels te bemachtigen, maar dat was mede te danken aan het feit dat Leefbaar Rotterdam daar niet meedeed.

Nieuw Rechts

Dit jaar nam Nieuw Rechts deel in Rotterdam, 5 Rotterdamse deelgemeenten, Eindhoven, Almelo en Ridderkerk. Voor de verkiezingen zegt de partij minimaal 15 gemeenteraadszetels te verwachten, waarvan minimaal 10 in Rotterdam. De verkiezingscampagne van Nieuw Rechts verloopt echter verre van vlekkeloos. Zo weigert drukkerij Janssen Pers in Gennep bij nader inzien de Nieuw Rechts-campagnekrant "Nederland eerst" te drukken omdat de tekst "MoskNee" erin staat. Partijvoorzitter Michiel Smit doet daarop maar weer eens aangifte bij de politie, nu wegens "discriminatie op politieke voorkeur". Ook wordt in aanloop naar de verkiezingen door critici de website michielsmit.com gelanceerd. Daarop worden op satirische wijze de partij en zijn kaderleden te kakken gezet. Dat schiet meerdere Nieuw Rechts-leden in het verkeerde keelgat. Men steekt veel tijd in het plaatsen van reacties op de website, en sommeert dan wel smeekt de makers daarin om de informatie over hen te verwijderen. Men dreigt de critici ook een proces aan te doen. Verder worden verkiezingsposters van Nieuw Rechts in Rotterdam beklad met hakenkruisen en de tekst "Geen extreem-rechts in de gemeenteraad".

Een aantal dagen voor de verkiezingen wordt bekend dat de nummer twee op de Ridderkerkse kandidatenlijst, Wesley Manni, lid is geweest van de nazistische actiegroep Stormfront Nederland (SFN). Die was opgericht door Olivier Oomen en Remy Hoven. Beiden werden in 2000 veroordeeld tot gevangenisstraffen wegens bekladding van een joodse begraafplaats. SFN organiseerde meerdere radicale straatacties. Na de bekendmaking van zijn vroegere lidmaatschap verkondigt Manni dat hij afziet van zijn eventuele raadszetel.

Deceptie

Ondertussen staat Nieuw Rechts er in de peilingen beroerd voor. Om het tij te keren doet Smit maar weer eens aangifte. Dit keer komt hij op de proppen met een verhaal over een e-mail waarin hij met de dood zou zijn bedreigd door de Iraanse geestelijk leider Ayatollah Khamenei, die 200 duizend dollar op zijn hoofd zou hebben gezet. Onzin natuurlijk, maar Smit zoekt nu eenmaal graag de pers op om wat aandacht te genereren en zichzelf in de slachtofferrol te wentelen. Ook brengt een steundelegatie van het extreem-rechtse Vlaams Belang op 4 maart een bezoek aan de verkiezingscampagne in Rotterdam. Onder hen bevindt zich Tanguy Veys, Vlaams Belang-provincieraadslid en ondervoorzitter van de Vlaams Belang Jongeren. Die werd in 2001 veroordeeld nadat hij bij een opstootje een student verwondde. Ook Vlaams Belang-parlementslid Rob Verreycken is weer van de partij. Die zit in de Raad van Advies van de denktank van Nieuw Rechts, werd meerdere malen veroordeeld voor geweldplegingen en raakte in 2004 nog in opspraak omdat hij zijn ex-vrouw afranselde.

De verkiezingen lopen ondanks de steun van het Vlaams Belang uit op een deceptie. In Almelo behaalt men 2 procent van de stemmen, in Eindhoven 1 procent en in Rotterdam een schamele 0,7 procent. In die steden krijgt de partij dus geen zetels, ook niet in de deelraden. Alleen in Ridderkerk stemmen 821 mensen op de partij. Dat is goed voor 3,7 procent van de stemmen en een raadszetel voor lijsttrekker Martin Dijkhuizen. Die doet op 9 maart overigens nog aangifte wegens laster tegen Anti-Fascistische Actie (AFA). De anti-fascisten hebben namelijk in alle gemeenten waar Nieuw Rechts deelneemt huis-aan-huis "Stop Nieuw Rechts"-kranten verspreid waarin de partij terecht wordt neergezet als racistisch.

Financiële problemen

Na de verkiezingen schrijft Nieuw Rechts in een verklaring dat de Rotterdamse kiezer "massaal voor Leefbaar Rotterdam koos. Deze keuze is fataal geweest voor de kansen van Nieuw Rechts." Ook de anti-fascistische tegenacties zullen de partij geen goed gedaan hebben. Toch kondigt Nieuw Rechts aan om mee te gaan doen aan 9 gemeentelijke herindelingsverkiezingen in november 2006. Het is maar zeer de vraag of men daar genoeg kandidaten voor weet te vinden. Daarbij zal het een lastige klus worden om in al die nieuwe gemeenten voldoende steunverklaringen te vergaren. Bovendien ligt de machtsbasis van de partij in Rotterdam. En daar heeft men nu juist de enige raadszetel en de bijhorende broodnodige financiële vergoedingen verloren. Nieuw Rechts zit sowieso op zwart zaad. De provider haalt hun website uit de lucht vanwege een betalingsachterstand van 10 duizend euro. Op 30 maart dient ook een kort geding van de gemeente Rotterdam tegen Smit. De gemeente eist 52.500 euro aan fractiekosten terug omdat Smit niet tijdig de jaarverslagen ingeleverd heeft. Kent de rechtbank die eis toe, dan kan dat Smit en zijn partij de kop kosten. Ondertussen haken meerdere leden van Nieuw Rechts af, waaronder zelfs Jong Rechts-voorzitter Mark van de Peppel. Ze zijn teleurgesteld door de verkiezingsuitslagen, de financiële problemen en het gebrek aan communicatie van Smit naar zijn achterban.

NVU

De nazistische NVU nam dit jaar deel aan de verkiezingen in Apeldoorn, Arnhem, Nijmegen, Oss en Venray. De partij kampt met een gebrek aan kader, want men weet slechts 18 namen op de 5 kandidatenlijsten te krijgen. In zowel zijn woonplaats Arnhem als in de buurgemeente Nijmegen is partijvoorzitter Constant Kusters de lijsttrekker. Hij is in het verleden meerdere malen tot celstraffen veroordeeld wegens openlijke geweldpleging en vuurwapenbezit. Ook in Oss en Apeldoorn zijn de lijsttrekkers veroordeelde racistische geweldplegers. Een aantal dagen nadat de NVU aankondigt deel te nemen aan de raadsverkiezingen, richten onbekenden vernielingen aan bij de joodse begraafplaats in de gemeente Terborg. Op een huisje, grafzerken en een gedenksteen worden hakenkruisen, SS-tekens en "Adolf Hitler" geklad. Overal op de begraafplaats worden stickers van de NVU gevonden.

Kusters verklaart dat hij niet op raadszetels rekent. Toch raken de verwachtingen aan extreem-rechtse zijde hoog gespannen doordat een op de vier internetters die de gemeentelijke verkiezingswijzer invult het stemadvies NVU krijgt. Maar Kusters zou al blij zijn met 1 procent van de stemmen, zo zegt hij. In het kader van de verkiezingscampagne demonstreert de NVU op 4 maart in Nijmegen. Men krijgt ongeveer 70 aanhangers op de been, waaronder een 20-tal Duitse neo-nazi's. Bij aanvang van de demonstratie bekogelen anti-fascisten een groepje nazi's met sneeuwballen. De verkiezingen lopen uiteindelijk op niets uit. In Apeldoorn behaalt men 1 procent van de stemmen, in Arnhem 0,7 procent, in Nijmegen 0,6 procent, in Oss 1 procent en in Venray 0,4 procent. Dat is samen goed voor 1.933 stemmers, maar niet voor een zetel. Na de verkiezingen haalt voormalig NVU-leider Joop Glimmerveen fel uit naar Kusters. Volgens hem zijn "de resultaten eigenlijk catastrofaal slecht" en is de NVU "onder het wanbeleid van het opportunistische warhoofd Kusters in rap tempo van een revolutionaire rechts-radicale partij verworden tot een nietszeggende consensuspartij. Een partij dus waar niemand iets aan heeft." Glimmerveen noemt Kusters verder "een sukkel die met een minderwaardigheidscomplex van hier tot ginter is behept, geen organisatorische en leiderscapaciteiten bezit en bovendien gewoon ernstig gestoord is".

Constant Kusters werpt tijdens de NVU-demonstratie op 4 maart een sneeuwbal terug naar anti-fascisten. Rechts staat het NVU-lid en tatoeëerder Marc Peters

Gelderse Centrumdemocraten

In 1999 deden de Centrum Democraten (CD) van Hans Janmaat voor het laatst mee aan de verkiezingen. Bij de Provinciale Staten-verkiezingen van dat jaar verloren ze al hun zetels. En enkele maanden later liep de deelname aan de Europese verkiezingen ook uit op een fiasco. Janmaat ging met pensioen en in juni 2002 overleed hij. In 2006 doen in twee steden erfgenamen van Janmaat mee aan de verkiezingen. In Arnhem zijn dat de Gelderse Centrum Democraten onder leiding van Henny Selhorst. Die was van 1994 tot 1998 Arnhems CD-raadslid. Een deel van die periode zat hij echter achter tralies wegens drugsdealen. In 1999 haalde hij nogmaals de krant toen hij bij verslaafden ondersteunende handtekeningen voor de CD kocht met heroïne en cocaïne. In aanloop naar de raadsverkiezingen in 2006 koopt Selhorst ondersteunende handtekeningen bij daklozen. De Arnhemse burgemeester doet aangifte tegen deze praktijk.

Kandidaat nummer 4 is de Haagse neo-nazi Olivier Oomen. Hij was eerder actief in de CP'86, de NVU, SFN en de NA. Volgens Oomen zou Glimmerveen "technisch adviseur" van de CD zijn, maar die ontkent zelf elke betrokkenheid. Oomen ziet het helemaal zitten met de Gelderse Centrum Democraten en vervalt in holle retoriek. "In zeer korte tijd is de partij nu al gegroeid naar enkele honderden leden. Eindelijk een partij die misschien eens voor eenheid binnen het rechts-radicale spectrum kan gaan zorgen en waarbij iedereen zich nu eindelijk eens massaal aansluit! Oftewel, de victorie zal beginnen in Arnhem!!!". De victorie blijft zoals verwacht uit en men krijgt slechts 111 stemmen, een schamele 0,2 procent van het totaal. Tegen beter weten in wil de partij nog wel gaan deelnemen aan de Gelderse Provinciale Staten-verkiezingen in 2007.

Conservatieve Democraten

In Amsterdam deden de Conservatieve Democraten mee. Die partij werd in 1998 opgericht door Hans Janmaat toen de CD verboden dreigde te worden. De CD werd uiteindelijk niet vervolgd, maar Conservatieve Democraten bleven wel bestaan als officiële vereniging. De lijsttrekker is Ruud Enthoven. Die was eerder CD-raadslid en heeft veroordelingen wegens discriminatie en wapenhandel op zijn naam staan. De nummer twee is het voormalige CD-Kamerlid Wim Elsthout. In 2004 was hij Nieuw Rechts-kandidaat bij de Europese verkiezingen, maar liet zich daarna niet meer zien bij die partij. Voor de verkiezingen laat Enthoven weten "te mikken op twee of drie zetels. Daarna gaan we voor de Provinciale Staten en tenslotte voor de Tweede Kamer." Er stemmen echter maar 1.088 mensen op zijn partij en die 0,4 procent is bij lange na niet genoeg voor een zetel.

NA

Haatfolder van de Nationale Alliantie (foto: Pauline Krebbers)

De Nationale Alliantie (NA) wilde aanvankelijk in meerdere steden aan de verkiezingen meedoen. Zo bestaat het plan om in Arnhem met een lijst te komen om de NVU dwars te zitten. Tussen de NA en de NVU bestaat namelijk al tijden een vete. Uiteindelijk doet men alleen mee in de thuishaven Rotterdam en in de deelgemeente Feijenoord. De partij is een verzamelbekken voor geweldplegers, neo-nazi's en extreem-rechtse gabbers. Een van de belangrijkste partijactivisten, Ben van der Kooi, zit sinds 30 juni 2005 in voorarrest op verdenking van brandstichting in een moskee. Hij krijgt nog volop steun van het partijbestuur.

Jan Teijn is kandidaat nummer 2 op de kieslijst, maar hij opereert feitelijk als lijsttrekker. Teijn was eerder CD-raadslid, NNP-deelraadslid en actief bij de CP'86. Ook het andere NNP-deelraadslid, Florens van der Kooi, staat nu op de NA-kandidatenlijst. Dat is verbazingwekkend aangezien Teijn in 2003 nog door Van der Kooi uit de NNP werd gegooid. De Rotterdamse Virginia Kapic is lijstduwer. Ze plaatst regelmatig antisemitische berichten op het internetforum van de partij. Kapic was eerder actief voor de NNP en de NVU. In aanloop naar de verkiezingen doen het Meldpunt Discriminatie Internet en de anti-racistische organisatie RADAR aangifte tegen de NA, omdat op het partijforum opnieuw antisemitische uitingen staan. Joden worden daarin onder andere gekwalificeerd als "bandieten", "moordenaars" en "leugenaars". De NA weet tijdens de verkiezingscampagne aandacht te genereren doordat enkele partijleden per toerbeurt met een oranje boerka aan folders uitdelen. Maar meer dan enkele leuke plaatjes in de kranten levert dat uiteindelijk niet op. De partij krijgt namelijk slechts 302 stemmen en dat is goed voor 0,1 procent. Ook in de deelraad blijft men ver verwijderd van een zetel. "Geen zetels, toch winst", staat in een partijverklaring. De NA zou namelijk "een hoop aandacht en naamsbekendheid" hebben gekregen.

Nawijn en Leefbaar Rotterdam

In Zoetermeer deed de Lijst Hilbrand Nawijn (LHN) mee. Hoewel niet vergelijkbaar met bijvoorbeeld de NVU, kan de LHN wel bestempeld worden als een uiterst rechtse partij. Zo pleit Nawijn als minister van Vreemdelingenzaken voor invoering van de doodstraf. Hij is ook voorstander van een keihard vluchtelingenbeleid en strengere toelatingscriteria voor gezinsherenigers. Verder moeten van hem "illegalen hard worden aangepakt" en wil hij de capaciteit in illegalenbajessen uitbreiden tot 3.000 cellen. In januari 2005 spreekt Nawijn op de Vlaams Belang-nieuwjaarsbijeenkomst en wordt daar door leider Filip Dewinter ontvangen als "de toekomstige burgemeester van Zoetermeer". In juni 2005 richten ze samen de extreem-rechtse denktank Marnix van Sint-Aldegonde op. LHN behaalt 13,1 procent van de stemmen en krijgt 5 raadszetels, maar belandt niet in het college van B&W.

Marco Pastors voordat zijn gezicht wordt voorzien van een Hitler-snor (foto: Pauline Krebbers)

Vanzelfsprekend deed ook de uiterst rechtse partij Leefbaar Rotterdam mee aan de verkiezingen. Die partij behartigt voornamelijk de belangen van de blanke rechtse bewoners in de Maasstad. Kopman Marco Pastors gooit moslims met regelmaat op één hoop met criminelen en fundamentalisten. Eind 2005 komt hij in opspraak wanneer hij zegt dat moslims hun religie vaak gebruiken als rechtvaardiging voor hun "wangedrag". Leefbaar-wethouder Van den Anker maakt het in februari ook bont. Ze pleit voor het gedwongen onderbreken van zwangerschap bij verstandelijk gehandicapten en Antilliaanse tienermoeders. Dat doet critici denken aan sterilisatieprogramma's uit de Tweede Wereldoorlog. Op Leefbaar Rotterdam-posters wordt Pastors voorzien van een Hitler-snorretje en bij Van den Anker wordt de tekst "Haal het vergassen uit de taboesfeer" geklad. De partij behaalt 29,7 procent van de stemmen en 14 raadszetels en blijft daarmee een factor van belang. Opmerkelijk is verder dat alle Leefbaar-raadsleden wit zijn, terwijl in Rotterdam 45 procent van de bevolking "allochtoon" is.

De traditionele extreem-rechtse partijen hebben de ruk naar rechts niet om weten te zetten in zetelwinst. In Rotterdam wordt Nieuw Rechts vermalen door Leefbaar Rotterdam en de andere rechts-extremistische partijen blijken voor veel kiezers te radicaal. Daarbij zijn veel van hun standpunten over migranten en moslims overgenomen door bijvoorbeeld de VVD en het CDA. Aan de Kamerverkiezingen in 2007 zal ook de extreem-rechtse Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders deelnemen. Die pleitte in maart 2006 nog voor het opblazen van de rechtsstaat en de afschaffing van artikel 1 van de grondwet, het verbod op discriminatie. Wilders wil verder de grenzen sluiten voor niet-westerse migranten. Dat is regelrecht racisme. Op de rechterflank werken ook Pastors en LPF-Kamerlid Joost Eerdmans aan een nieuwe landelijke partij. Van de bestaande extreem-rechtse partijen overweegt vooralsnog alleen Nieuw Rechts om deel te nemen. Maar de verwachting is dat die er in de woelige rechtse arena niet aan te pas zal komen.

Bronnen: "Verkiezingsonderzoek", Kafka. Op: Kafka-website, "De kandidaten van Nieuw Rechts", Gerrit de Wit. In: Fabel Archief, en "Gemeenteraadsverkiezingen 2006", Jaap van Donselaar. Op: Monitor Racisme en Extremisme-website.

Terug