De Fabel van de illegaal 97/98, winter 2009

Auteur: Sara Gomez Fernandez

(Boekrecensie)

Sinti en Roma onder het hakenkruis

In haar boek “Zigeuners” vertelt Lydia Chagoll het aangrijpende verhaal van de Sinti- en Roma-gezinnen gedurende het nazi-regime, van 1933 tot 1945. De “zigeuners” werden op dezelfde manier als de Joden vervolgd omdat ze volgens de nazi-ideologie niet tot “het Germaanse volk” behoorden. Roma en Sinti werden ook slachtoffer van genocide, maar over hun lot weten de meeste mensen heel wat minder. Dat was voor Chagoll reden genoeg om er een boek aan te wijden.

Sinti en Roma worden in de volksmond “zigeuners” genoemd. Ook de nazi’s benoemden hen zo, maar de Sinti en Roma zelf beschouwen deze term als een belediging. Chagoll schetst in het eerste deel van haar boek een chronologisch beeld van de maatregelen die de nazi’s namen. Ze laat zien hoe “de zigeuners” eerst gelabeld werden als a-sociaal en crimineel om vervolgens systematisch uitgeroeid te worden. De sterilisatiewet van 1933, de rassenwetten van 1935 en alle verdere sancties, verordeningen en verboden waren zowel op de Joden als op de Roma en Sinti van toepassing. In het tweede deel gaat Chagoll in op Auschwitz en beschrijft ze de medische experimenten die daar op “zigeuners” werden uitgevoerd. Ook laat ze nog zien dat er in de nazitijd in West-Europa anders werd opgetreden tegen Roma en Sinti dan in Oost-Europa.

“Zigeuners” is een zeer leesbaar boek, dat ook als naslagwerk gebruikt kan worden. Helaas wordt het verhaal vrijwel uitsluitend verteld vanuit het perspectief van de beleidsmakers en de daders. Het inlevingsvermogen van de lezer zou net wat meer geprikkeld worden als er bijvoorbeeld een verhaal bij zat van een gezin dat in die tijd leefde en slachtoffer werd van de genocide. De feiten benadrukken nu iets te weinig het perspectief van onderop van de Sinti en Roma zelf.

““Zigeuners”. Sinti en Roma onder het hakenkruis”, Lydia Chagroll. Uitgeverij: EPO, € 20,00. ISBN: 9789064454943.

Terug