Gebladerte-reeks 2
Auteur: Eric Krebbers
"Oorlogen, honger, alles is oke"
De Celestijnse Belofte voor beginners
Wie heeft het boek nog niet gelezen? "De Celestijnse Belofte" is inmiddels ook doorgedrongen in radicaal-linkse en andere progressieve kringen, waar de populariteit van James Redfields 'avonturenroman' schrikbarende vormen aanneemt. Het lijkt erop dat het 'spannende' spirituele jasje veel lezers het zicht heeft benomen op de uiterst rechtse en reactionaire visie die er in uitgewerkt wordt. Of is er meer aan de hand?
De Celestijnse Belofte is een megahit. Het boek is in tientallen talen vertaald en wereldwijd hebben miljoenen mensen een exemplaar gekocht. Alleen al in Nederland zijn er nu zo'n 400 duizend van over de toonbank gegaan. En ook van het bijbehorende "Celestijnse Werkboek" werden er hier binnen een maand 25 duizend verkocht. Slechts één boek wist Redfields 'meesterwerk' van de top van de Amerikaanse bestsellerlijsten te verdringen: het vervolg, "Het Tiende Inzicht".
De twee boeken worden aan de mens gebracht als "avonturenroman". Maar wie de moeite neemt om ze door te worstelen, en dat is geen geringe opgave, weet dat ze bloedserieus bedoeld zijn. Precies zoals de science fiction-schrijver Ron Hubbard zijn romans serieus bedoelde en er de Scientology-sekte op baseerde. Het blijkt voor het naar occultisme hunkerende publiek steeds moeilijker fictie en non-fictie uit elkaar te houden. Zo schijnt bijvoorbeeld ook een groot deel van de tv-kijkers naar de occulte "X-files" te menen dat de detective-serie echt is.
Ofschoon Redfield geen goeroe zegt te willen zijn, beweert hij wel dat zijn roman de wereld zal veranderen. In het werkboek spreekt hij de lezer 'persoonlijk' toe: "Ook jij hebt het punt bereikt waarop je klaar bent voor bewuste evolutie. Houdt even op met lezen en denk een paar minuten na over wat dat voor je betekent. Denk terug aan de reden dat je de Celestijnse Belofte en andere boeken over spiritualiteit en zelfontwikkeling bent gaan lezen. Zie dat je hele leven heeft geleid tot het lezen van deze bladzijde? Hoe de studie van de inzichten je helpt bij het voortzetten van je levensevolutie?" (CW, p.132) "Jouw eigen bereidheid om tijd te besteden aan een studie van De Celestijnse belofte is een deel van het evolutieproces. De hoeveelheid bewustzijn die jij bijdraagt aan de collectieve geest is onderdeel van jouw bijdrage" (CW, p.38) aan de verwerkelijking van een nieuwe en betere duizendjarige periode (CW, p.217). "Besef dat je zelf besloten hebt om juist op dit keerpunt van de geschiedenis te leven." (CW, p.60)
Het idee dat er nu eindelijk een betere wereld gaat komen spreekt ook veel linkse en voormalig linkse mensen aan. In hun machteloosheid, op het diepst van de crisis van links, hebben ze kennelijk behoefte aan iets 'positiefs', iets dat de huidige ellende uitlegt als een teken van een komend paradijs. Het boek wordt dan ook juist in die kringen massaal aangeschaft, gelezen en enthousiast doorgegeven. Wie wil niet de held zijn, die zonder veel moeite of lijden in zijn vrije tijd de wereld redt?
Kritische geluiden worden weggewuifd met "ach, het is maar een roman". Niemand geeft toe er echt in te geloven. En misschien klopt dat ook wel. Men is pragmatisch en zapt morgen weer over naar een andere cursus, therapie of sekte. De New Age is op het eerste gezicht een postmoderne religie met veel keuzevrijheid, zonder samenhangend groot verhaal en vol interne tegenspraken. Bij nadere bestudering blijkt onder het spannende spirituele jasje vaak een uiterst rechts wereldbeeld schuil te gaan. En zo is ook de Celestijnse Belofte een zeer politiek boek dat stelling neemt tegen alles wat links is.
Zo de hemel inlopen
Redfields eerste avonturenroman speelt zich grotendeels af in het Peru dat de toeristen kennen: een land zonder sloppenwijken, onderdrukking en uitbuiting en met een prachtige natuur. Zo plat als dubbeltje, of beter: als de ansichtkaart die men aan de thuisblijvers stuurt. Door dat fantasieland zwervend, verwerft de naamloze mannelijke hoofdpersoon één voor één de "negen inzichten". Die zijn opgeschreven in een 2600 jaar oud manuscript dat de overheid en de kerken proberen te verbergen. De inzichten komen er in het kort op neer dat er een soort "subtiele energie" is die alleen door helderzienden waar te nemen is. Die energie laat de planten groeien, is de drager van onze emoties en de basis van alle materie. Elk conflict op aarde zou slechts een strijd om deze energie zijn, want iedereen probeert voortdurend energie van de anderen af te pikken. Maar dat is dom. Want als je eenmaal helderziend bent, zie je dat de energie overal is en dat je hem gewoon binnen kunt laten stromen. Je moet je er alleen wel voor open durven stellen. Dan kun je "het trillingsgetal van de atomen in je lichaam" verhogen. En als dat getal maar hoog genoeg is, wordt je "lichter, zuiverder spiritueel" (CB, p.234) en onzichtbaar en kan je zo de hemel inlopen. Op aarde zal dan een "nieuw ras" van mensen ontstaan. (CW, p.228)
In Het Tiende Inzicht, zijn tweede roman, onthult Redfield dat Celestijnse groepen die samen bidden de wereld kunnen veranderen. Dit 'avontuur' speelt zich af in de Verenigde Staten waar "Indiaanse energieplekken" zouden zijn. Redfield zou zelf tijdens een bezoek aan zo'n plek van zijn writersblock genezen zijn. Hij kreeg er van God een ervaring van "ongelooflijke schoonheid en inzicht" en "een groot weten en begrijpen." En van de ene op de andere seconde wist hij precies hoe De Celestijnse Belofte moest worden geschreven. (HP) Dat het zo'n slecht geschreven boek werd, ligt dus aan God, die kennelijk niet gezegend is met een groot literair talent.
Stervende yoghurtbacillen
In het Celestijnse Werkboek zet Redfield de inzichten nog eens netjes op een rijtje en fantaseert er nog het een en ander bij. Zo acht hij het bijvoorbeeld experimenteel bewezen dat planten weten wat mensen denken. Een kamerplant zou zelfs de tragische dood kunnen aanvoelen van yoghurtbacillen die sterven als er jam met conserveermiddel door een schaaltje yoghurt geroerd wordt. (CW, p.67) En de bladeren van de bomen zouden de mensen "aanmoedigend toefluisteren". (CW, p.69) Het breed uitgemeten teerhartige gevoelsleven van planten weerhoudt Redfield er overigens niet van om enkele bladzijden verder groepsoefeningen voor te schrijven waarbij tergend langzaam een sinaasappel moet worden gegeten. Voor de vrucht ongetwijfeld een lijdensweg. "Let tijdens het eten op de smaak, structuur, geur, energie en geluiden ervan", schrijft Redfield, waarna hij de groep aanraadt 10 minuten te praten over wat ze ervan geleerd hebben. (CW, p. 81)
Men zou verwachten dat geestelijk gezonde mensen hier afhaken. Redfield raadt zijn lezers daarom voortdurend aan zichzelf actief voor de gek te leren houden. Ze moeten hun ogen letterlijk voor de realiteit leren sluiten en zich een mystieke wereld voorstellen. "Blijf wazig kijken tot je een blauwige band licht waarneemt", zo raadt hij lezers aan die geen aura's kunnen zien, en "als je die niet echt ziet, doe dan even alsof." (CW, p.76) "Beeldt je in dat je een stralend wezen bent en energie van het universum in- en uitademt." (CW, p.162) "De opkomst van een vollediger spiritueel besef op onze planeet is alleen mogelijk dankzij mensen zoals jij, die even afstand nemen, vaststellen dat het leven eigenlijk veel geheimzinniger is dan ze dachten, hun vertrouwde scepsis en ontkenning doorbreken... en dan hun eigen taak vinden en eigen intuïtieve manier om de wereld op een hoger plan te brengen." (CW, p.11)
Wie zich weigert mee te laten slepen door zijn waanzin wordt volgens Redfield nog teveel beheerst door "de Angst" en zou nog teveel vastzitten in het oude wereldbeeld. "Je kunt zelfs zeggen dat mensen die dit onderwerp strikt intellectueel benaderen, de laatsten zijn die het begrijpen." (CW, p.11)
Vliegtuigje kopen
Als bewijs voor zijn waanzin strooit Redfield met allerlei verhaaltjes die in het roddelcircuit van bladen als Privé niet zouden misstaan en waarin altijd "iets mysterieus" gebeurt. De verhaaltjes spelen steevast in kringen van projectmanagers, therapeuten, makelaars en advocaten en gaan over hun "vaag gevoel van onbehagen" en hun twijfels of ze van baan zullen veranderen, een huis, auto of vliegtuigje zullen kopen of bloempotten op hun balkon zullen zetten. Een mysterieuze "toevalligheid" geeft steeds uitsluitsel, want alle indrukken die je krijgt zijn waardevol, volgens Redfield, "ook al lijken ze onzin". (CW, p.184) Je moet ze alleen wel weten te ontcijferen.
Een logisch bewijs voor zijn theorieën vormen de roddelverhalen niet, maar veel mensen zullen het gevoel van onbehagen wel herkennen. Het kapitalisme veroorzaakt nu eenmaal een boel vervreemding. En wie er oog voor heeft, ziet vast en zeker veel van die mysterieuze toevalligheden. Volgens Redfield "hebben alle personen die we ontmoeten een boodschap voor ons en wij voor hen." (CW, p.144) Hij "gelooft niet dat ooit iets bij toeval gebeurt." (CB, p.70) en raadt dan ook iedereen aan de hele dag een notitieboekje op zak te hebben om alle toevalligheden op te schrijven. Thuis kan men dan hun betekenis proberen te achterhalen. De lezer haalt zich daarmee wel een flinke dagtaak op de hals.
Men kan de toevalligheden volgens Redfield zelfs afdwingen door zichzelf een duidelijke vraag te stellen en dan 72 uur in een staat van "hoopvolle verwachting" (CW, p.57) te zijn. Het ondernemen van ongebruikelijke avonturen zoals het rijden in een "Rolls-Royce" schijnt ook te kunnen helpen. (CW, p.61) En dan zullen "de antwoorden op onze vragen ons bereiken via een intelligentie die groter is dan onze bewuste geest, als we maar op dat proces vertrouwen". (CW, p.41) De toevalligheden en ontmoetingen in de levens van de gegoede Amerikaanse middenklasse worden speciaal voor hen in scène gezet door God, die kennelijk niets beters te doen heeft in deze rampzalige tijden.
Medicijnman Hitler
Het idee van de toevalligheden heeft Redfield van de psycholoog Carl Jung geleend. Die sprak van "synchroniciteit". Redfield spendeert heel wat bewonderende en kritiekloze bladzijden van zijn werkboek aan deze "Zwitserse pionier". (CW, p.21) Hij plaatst zichzelf daarmee een verdachte hoek.
Jung was namelijk de uitgever van een nazi-tijdschrift voor psychologie. Hij ontkende dat de holocaust een echte vervolging was en schreef onder meer dat "het Arische onbewuste grotere mogelijkheden heeft dan het Joodse." Verder vond hij Mussolini "warm" en "menselijk" en was hij net als Redfield geobsedeerd door sjamanen en medicijnmannen. Jung: "Zonder twijfel behoort Hitler tot de categorie van de echte mystieke medicijnmannen. Dat maakt dat hij dingen doet die ons onlogisch, onbegrijpelijk, vreemd en onredelijk overkomen. Zo ziet u, Hitler is een medicijnman, een spiritueel schip, een half-god of, nog beter, een mythe..." (AT, p.140-147)
Volgens de psycholoog Jeffrey Masson was het fascisme diep geworteld in Jungs manier van denken en doen. Hij was zo vol van zijn eigen waanzinnige mystieke ideeën dat hij niet geïnteresseerd was in de gedachten van zijn cliënten. Hij meende "op het eerste gezicht al te weten wat er met hen mis was" (AT, p.158) en dwong hen vervolgens zijn eigen waanzin op. De realiteit van alle dag moesten ze ontkennen, precies zoals Redfield ons dat aanraadt.
Jungs ideeën waren daarbij door en door racistisch en seksistisch. Door hun emancipatie zouden vrouwen hun "natuurlijkheid" verliezen en zou de "witte man" helaas "vervrouwelijken". Dat moest volgens Jung voorkomen worden, omdat de witte man "meedogenloos moet zijn" in zijn koloniale oorlogen met "de wilde rassen". In Jungs gedachtegoed waren witte mannen actief, beschaafd en intellectueel. Zwarten en vrouwen waren daarentegen van nature passief, minder ontwikkeld en instinctiever. (AT, p.155)
Pijpleiding
Redfield formuleert het allemaal veel 'positiever', maar gaat in wezen uit van dezelfde vooronderstellingen als zijn grote voorbeeld Jung. Indianen en mensen uit het Oosten zouden meegaander zijn en intuïtiever. Mensen uit het Westen zouden daarentegen beschikken over een "vermogen tot handelen" (CW, p.114) en een "intellectueel denkkader". (CW, p.115) Zo op het eerste gezicht moet Redfield ook niet veel hebben van niet-blanken. Hoewel zijn boek in Peru speelt, komen de Peruanen er nauwelijks in voor. Hooguit als bron van angst: "De straten waren vol mensen, vooral Peruanen. Maar af en toe passeerde ik een paar Amerikanen en Europeanen. De aanblik van toeristen gaf me op de een of andere manier een veiliger gevoel." (CB, p.38) En een tegenstander in zijn tweede boek heeft plotseling een kennelijk bedreigend buitenlands accent. (TI, p.195) Ook beveelt Redfield zijn lezers een boek aan van Godfre Ray King, die in de jaren 30 leider was van de Amerikaanse "I Am"-beweging. King had goede contacten met een Amerikaanse fascistische partij, de Silver Shirts, en liet in zijn beweging geen zwarten toe. De Belgische en Franse takken van de beweging waren verbonden aan extreem-rechtse partijen en werden na de oorlog geleid door de weduwe van een SS-officier.
Ook van seksisme is Redfield niet vies. Hij gaat uit van mannelijke en vrouwelijke energieën, die je beide als kind moet binnenhalen. Kinderen met één ouder, en kinderen in homo- of lesbogezinnen zullen daarmee grote moeite hebben en zouden dan ook nauwelijks gezond kunnen opgroeien. Voor homoseksualiteit is bij Redfield überhaupt geen plek: mensen zouden namelijk altijd op jacht zijn naar de energie van de andere sekse om zodoende een heel persoon te kunnen worden. Redfield raadt zijn lezers echter aan om voor die energie "onze pijpleiding naar het universum stabiel maken" (CB, p.191) en pleit voor platonische relaties. Zo zouden we de aardse driften kunnen overstijgen en onze trillingsgetallen kunnen verhogen en sneller in de hemel komen.
Vrijen lijkt hij vooral te zien in het kader van de voortplanting, want volgens Redfield "schept een seksueel hoogtepunt een opening naar het Hiernamaals." (TI, p. 86) En daar staan de zielen al in de rij om te reïncarneren.
Saaie kantoorpikken
Afgezien van de reïncarnatie en de trillingsgetallen doet dit allemaal sterk denken aan het traditionele patriarchale christendom. Redfield gelooft daarbij ook in engelen, bidden, naastenliefde, een hiernamaals en een hel met daarin drugsgebruikers, militairen, saaie kantoorpikken en mensen die teveel vrijen. Die zullen eeuwig in dezelfde patronen moeten doorgaan, tot ze inzien dat ze fout zitten. (TI, p.148) De goede zielen zweven volgens Redfield rond in het hiernamaals. Die zijn georganiseerd per beroepsgroep - een duidelijke vooruitgang ten opzichte van het christendom - waarbij Redfield niet helemaal duidelijk is of werklozen en huisvrouwen er ook terechtkunnen. (TI, p. 189) Wellicht verblijven de werklozen in de hel.
De moderniseringen heeft Redfield her en der bij andere religies en New Age-filosofietjes weggepikt. Net als Blavatsky 100 jaar geleden met haar theosofie, meent Redfield dat "elke godsdienst een aanvulling is op de andere godsdiensten en dat ze kunnen worden geïntegreerd en tot synthese kunnen worden gebracht in een wereldwijde spiritualiteit." (TI, p.213) En zoals vrijwel alle andere religies waaruit ze is samengesteld is ook Redfields Celestijnse Belofte door en door conservatief.
Religies zijn er in de eerste plaats om mensen dom, slaafs en passief te houden, of zoals Redfield het noemt: "in een toestand van vredige heelheid". (CW, p.90) Redfield vindt dat zijn lezers zich open moeten stellen voor hun intuïtie, hun beheersing moeten loslaten, zich dan moeten overgeven en een "hogere macht" de leiding laten nemen. (CW, p.91) Overgave aan een "hogere spirituele leiding" zou de deur openen "naar niets minder dan eenwording met het universum." (CW, p.106) Volgens Redfield moet het "verzet tegen autoriteiten" tot een "zorg uit het verleden" worden. (CW, p.43) "Als je moet worstelen en je moet forceren om de dingen tot stand te brengen, volg je niet de universele stroom." (CW, p.169)
Honger is okee
"Als ons bewustzijn helder en vredig is, verdwijnt het probleem", vertrouwt Redfield zijn lezers toe. (CW, p.170) Hij citeert met instemming een vrouw die zich een droom herinnert: "Ik weet nog dat ik wist dat alles overal in het universum oké was, dat het plan volmaakt was. Alles wat er gebeurde -oorlogen, honger, wat dan ook - was oké." Gelukkig voor de slachtoffers van de oorlogen en de honger is volgens Redfield "je uiteindelijke doel niet materiële overleving." (CW, p.239) "Het enige wat telt is hoe je denkt." (CW, p.118) Hij raadt zijn lezers overigens aan zich niet met conflicten te bemoeien en in de "waarnemerspositie" te gaan zitten. (CW, p.179) Hoe dat precies moet als je het slachtoffer dreigt te worden van oorlog of honger, maakt Redfield niet duidelijk. In ieder geval kan het volgens hem geen kwaad er zo weinig mogelijk aan te denken. Men moet zich zeker niet gaan verzetten, want, zo waarschuwt hij: "Besef dat alles waaraan je aandacht besteedt zich uitbreidt." (CW, p.23) Ook zelfverdediging sluit hij uit, want: "elke vorm van geweld maakt het alleen maar erger." (TI, p. 102)
Daarbij meent Redfield dat de slachtoffers zelf de plek uitgezocht hebben waar ze gereïncarneerd zijn. Mensen die bijvoorbeeld "terechtkomen in gezinnen waar mishandeling plaatsvindt" hebben daar in het hiernamaals zelf voor gekozen. Ze wilden onder zware omstandigheden leren hun trillingsgetal te verhogen. (TI, p.152) Redfield beseft dat het voor veel mensen "die teleurgesteld zijn door hun leven, hun baan of hun financiële en gezondheidstoestand" een "verbijsterende gedachte" is dat "we onze eigen werkelijkheid scheppen". Je kunt namelijk "door je waarneming te veranderen" en je "trillingsniveau te verhogen" zelf je situatie veranderen! Doe je dat niet, dan is dat je eigen schuld (CW, p.40), want "het universum geeft ons alles wat we nodig hebben, mits we ons er voor open stellen." (CW, p.106)
Meer gevangenissen
Redfield gelooft niet in georganiseerde politieke strijd om te knokken voor een rechtvaardiger wereld. Ieder voor zich bidden en samen onze trillingsgetallen verhogen is veel effectiever, meent hij, want "als we samen met anderen op dit soort niveaus resoneren, verandert de wereldopvatting vanzelf." (CW, p.110) En dat is volgens Redfield hard nodig, want de wereldopvattingen van zowel linkse als rechtse mensen zijn veel te materialistisch. Zeg maar: te realistisch.
Redfield plaatst zich boven de strijdende partijen. Immers, "in het Hiernamaals weet men dat elke partij een deel van de waarheid vertegenwoordigt, een deel dat kan worden geïntegreerd en tot synthese kan komen in een nieuw spiritueel wereldbeeld". (TI, p. 206) Hij weet dat linkse en rechtse mensen het allemaal goed bedoelen. "In werkelijkheid bestaan er geen vijanden." (TI, p. 227)
In zijn tweede boek, Het Tiende Inzicht, creëert Redfield voor zichzelf een genoeglijke underdogpositie. De heersende rechtse krachten zouden zich nog teveel laten leiden door "de Angst" en Redfields betere, Celestijnse wereld tegenhouden. Dat verhaal zal veel voormalige linksen ergens wel aanspreken. In de realiteit, echter, zien de heersende krachten de New Age wel degelijk zitten. Ze weten de vage ideeën prima voor hun eigen karretje te spannen. Nu is dat bepaald geen grote opgave: zo gauw Redfields ideeën bijvoorbeeld enigszins maatschappelijk concreet worden, blijken ze naadloos aan te sluiten bij de huidige neo-liberale economische en politieke ontwikkelingen.
Om een "maatschappelijke oorlog" (TI, p.133) te voorkomen wil Redfield bijvoorbeeld "meer gevangenissen en huizen van bewaring." (TI, p.207) Zowel in de VS als in Nederland is Justitie daar al actief mee bezig. Redfield wil daarbij wel dat we de gevangenen meer "spiritueel te hulp komen". (TI, p.153) Verder pleit hij een CDA-achtige 'zorgzame samenleving', de afschaffing van alle belastingen, met uitzondering van een speciale belasting, de "tienden", voor "spirituele hulpverleners" zoals Redfield zelf.
Verlicht kapitalisme
Redfield meent ook dat "de zakenwereld tot spiritueel bewustzijn aan het komen is" (TI, p.182) en werkt aan een "waarlijk verlicht kapitalisme," (TI, p.184) "dat niet slechts gericht is op winstbejag, maar op het vervullen van de ontluikende behoeften van spirituele wezens." (TI, p.211) "Er komt een nieuw leiderschap op," dat volgens Redfield hard werkt aan automatisering, flexibilisering en schone technieken. (CW, p.232) De werknemers die daarbij door het "nieuw leiderschap" op straat gesmeten worden, "kunnen zich handhaven door te leren hoe ze intuïtief en synchroon kunnen leven." (TI, p. 183) Ook moeten alle werknemers zich in Redfields flexibele New Age-economie voortdurend bijscholen opdat "men op het juiste moment op de juiste plaats kan zijn." (TI, p.184) Deze verhalen komen bekend voor. De economische machthebbers zullen zich in de handen wrijven. Ze hebben in Redfield een ideale 'positieve' pleitbezorger gevonden voor de economische herstructureringsplannen zoals die in de jaren 90 keihard doorgevoerd worden.
Hoe de economische elite de New Age voor haar eigen doelen inzet bleek ook op grote Rio-milieuconferentie in 1992. Die werd georganiseerd door twee vooraanstaande New Agers. Onder het mom dat we allemaal schuldig zijn en allemaal bedreigd worden door de milieuvervuiling, betoogden ze dat "we elkaar niet moeten aanvallen". De milieubeweging mocht van hen meedoen aan de conferentie op voorwaarde dat men 'positief' bleef en niet de vervuilende bedrijven zou aanwijzen of de inherente vernietigingsdrang van het kapitalisme zou benoemen. Op hun eigen verbloemende manier hielden de organisatoren de milieubeweging voor dat alle partijen toch beloofden hun best te doen, óók de bedrijven en overheden. De milieu-organisaties die zich conformeerden, gaven de conferentie een groen en democratisch jasje zonder dat er ook maar één bindende afspraak werd gemaakt om het milieu te redden. (EB)
Ook Redfield idealiseert zo'n depolitiserende samenwerking: "Mensen die nooit bewust het milieu zullen vervuilen, kennen of werken samen met anderen die een onderneming of bedrijf hebben dat schade toebrengt aan de biosfeer" (TI, p.209) Ook hij wil ons doen geloven dat het bedrijfsleven wel uit zichzelf, zonder politieke druk, milieuvriendelijker zal worden. (TI, p.183) De 5 jaar na Rio laten zien dat dat niet op gaat.
Maar het kan nóg beter met de economie en het milieu, zo fantaseert Redfield nog even door. Als we maar genoeg bidden zullen er nog meer hervormingen komen, en zal alle productie automatisch worden. (CW, p.218) Er zal een wonderlijke "zeer goedkope energiebron" ontdekt worden, (TI, p.185) waarna alle ondernemers alle producten gratis gaan weggeven. De economische elite zal minder om beheersing gaan geven en vanzelf gaan democratiseren, en zo gaat Redfield nog even door. Voor alle duidelijkheid: dit is allemaal bloedserieus bedoeld.
McSpirituality
Aan de hand van het werkboek zijn vele lezers begonnen met individuele en groepsstudie, waarbij Redfields 'avonturenromans' keer op keer herlezen worden. Er schijnen zelfs zelfbenoemde Celestijnse therapeuten rond te lopen. Het werkboek staat vol bekende psychologische trucjes, die dik betaalde therapeuten ook uithalen op allerlei therapie-weekeinden, alleen dan meestal zonder de spirituele fastfood over energie en aura's.
Zo moeten de leden van een Celestijnse studiegroep elkaar bijvoorbeeld voortdurend in de watten leggen. Men moet aardige dingen over elkaar zeggen of opschrijven om een 'positieve' sfeer te creëren. "Liefhebbende energie zenden," noemt Redfield dat. Wat zullen die bijeenkomsten saai zijn, stijfjes, humorloos en zonder relativering, voorzichtig en nooit eens lekker grof. Het idee alleen al: werkgroepen vol Celestijnse egoïsten die uitsluitend 'positief' met hun eigen "trillingsgetal" bezig zijn en elkaars "spirituele essentie" (CW, p.205) beloeren op zoek naar verborgen boodschappen.
Toch zijn veel lezers enthousiast over het werkboek. Dat komt door de vele gewone 'huis-tuin en keuken'-wijsheden die Redfield overal tussen heeft gepropt, precies zoals de meeste gewone therapeuten en psychologen dat doen. Bijvoorbeeld: Je kunt beter niet vastgeroest blijven zitten in een onbevredigende relatie. Of: Je moet af en toe eens rust nemen en de natuur ingaan. En je kunt beter eerst even nadenken voor je een belangrijke beslissing neemt. Redfield suggereert dat zo onze psychische en maatschappelijke problemen de wereld uit geholpen kunnen worden.
In werkelijkheid worden veel van onze psychische klachten veroorzaakt door de maatschappelijke omstandigheden waarin we leven. Mensen raken overspannen door het te hoge werktempo, door uitbuiting, door seksueel geweld, door een gevoel van zinloosheid en eenzaamheid veroorzaakt door de toenemende individualisering. Willen we onze problemen werkelijk aanpakken, dan zullen we het individuele psychologische niveau moeten overstijgen en samen vechten voor een betere wereld. De psychiater Franz Fanon ging op basis van zijn ervaringen in de Algerijnse vrijheidsstrijd zelfs zo ver om te zeggen dat we alleen onze geestelijke gezondheid terug kunnen winnen door het doden van onze onderdrukkers. Hoe dan ook, het is belangrijk met beide benen op de grond te blijven staan, in de modder desnoods. Solidariteit, kameraadschappelijkheid en strijdbaarheid zetten namelijk meer zoden aan de dijk dan een logischerwijs tot mislukken gedoemde poging het aardse te overstijgen.
Bronnen