De Peueraar 20, april 1992

Auteur: Ellen de Waard


(reactie)

Niet ten koste van andere vrouwen!

In het maartnummer van De Peueraar verwijt Inge mij dat ik hetgeen Anja Meulenbelt tijdens haar lezing gezegd heeft subjectief weergeef. Dat is ongetwijfeld zo, daar ontkomt niemand aan. Blijkbaar hebben Inge en ik beide een andere interpretatie van hetgeen gezegd is. Het lijkt me zinloos om in een wellus-nietus-discussie te vervallen. Ik wil nog wel een paar opmerkingen maken ter verduidelijking van mijn stuk.

Inge veronderstelt in haar brief dat ik het onacceptabel vind dat vrouwen een tol moeten betalen om hogerop te kome en dat we daarbij niet bang moeten zijn om onze handen vuil te maken.

Ik vind de prijs die Anja Meulenbelt schetst, de 3 genoemde keuzes inderdaad onacceptabel in de strijd voor zelfbeschikking en autonomie van vrouwen. Ik leef in de veronderstelling dat iedere feminist toch minstens vindt dat de manier waarop mannen over het algemeen anderen, vrouwen met name, overheersen en kleinhouden afwijzen. Vrouwen die vinden dat vrouwen net zo met mensen om moeten kunnen gaan als mannen dat doen, noem ik niet feministisch (hooguit geëmancipeerd).

Als ik kijk naar wat de concrete uitwerking is van het nastreven van een carrière door vrouwen dan zie ik, in de huidige situatie, dat dit over de ruggen van andere vrouwen gaat (Over mannen maak ik me in dit stadium niet druk; die hebben nog zat andere privileges. Ze kunnen namelijk thuis nog altijd de baas over vrouw en kinderen spelen). De moderne carrière-vrouw zal immers, zeker als ze ook nog man en kinderen wil, moeten zorg dragen voor vervanging: een surrogaat huisvrouw en een surrogaat moeder. Een werkster, een babysit, een overblijfmoeder, enzovoorts. En ook op het werk schakelt ze andere, onderbetaalde en ondergewaardeerde, vrouwen in zoals een secretaresse en een koffiejuffrouw. Dat wil niet zeggen dat ik denk dat vrouwen geen vuile handen mogen (en hoeven) maken. Dit is helaas onvermijdelijk binnen het huidige, kapitalistische, systeem van verdeel en heers, winstbejag, concurrentie en ongelijke machtsverhoudingen. Wij zijn ook onderdeel van het systeem. Maar dat is wat anders dan je inlikken in de meest onderdrukkende onderdelen van datzelfde systeem. Waarom zou je een dergelijke positie willen nastreven in een organisatie of bedrijf dat juist zijn bestaansrecht heeft in een onrechtvaardig en ongelijkwaardig systeem? Feminisme is voor mij niet alleen opkomen voor de rechten van vrouwen, maar juist ook strijden tegen onderdrukking, op welk gebied dan ook. Wat heb je aan een zogenaamde feministische minister d'Ancona van WVC die medeverantwoordelijk is voor en repressief systeem voor vluchtelingen. Ze is alleen maar in die positie terechtgekomen omdat ze is meegegaan in bovengenoemd normen- en waardesysteem dat zulke praktijken (noem het politiek) mogelijk maakt! Het is denk ik ook een illusie om te veronderstellen dat het bevechten van hoge, betaalde, posities een (voldoende) voorwaarde is om de werkelijke machtsverhoudingen te veranderen. Ik vind die bijna exclusieve aandacht voor de economische kant van de sekseverhoudingen onterecht. Zoals ik al eerder zei zullen allerlei onderdrukkende verhoudingen radicaal veranderd moeten worden, want wat gebeurt er in het gezin, op school, in relaties, in de gezondheidszorg? Dat komt niet alleen voort uit puur economische verhoudingen. Nogmaals, ik wil niet beweren dat vrouwen geen betere posities moeten bevechten, maar of dat die zogenaamde topposities moeten zijn?

Tot slot wil ik nog even ingaan op de veronderstelling dat ik alleen maar zou kunnen strijden met vrouwen die precies dezelfde mening als ik hebben. Als ik dat deed, zou het een eenzame strijd zijn, want ik ken niemand die voor 100 procent mijn mening over het feminisme deelt. Ik ervaar wel degelijk dat er een grote groep vrouwen is die ongeveer hetzelfde doel nastreef t als ik, al zijn haar methodes niet altijd de mijne. En alhoewel er talloze stromingen binnen het feminisme zijn, voel ik mezelf wel onderdeel van een grotere beweging en langere traditie. Waar ik me aan stoor is die zelfgenoegzame uitstraling van zogenaamde feministische vrouwen die hun zaakjes voor elkaar lijken te hebben, maar niet verder kijken dan hun eigen, hoog opgeleide middenklasse kringetje. Die het nu in hun eentje wel klaren en hun, mede door andere vrouwen, bevochten positie niet als speerpunt in de vrouwenstrijd willen gebruiken. Ik zeg niet, voor alle duidelijkheid, dat Anja Meulenbelt zo'n vrouw is, ondanks mijn kritiek.

Terug