De Peueraar 35/36, juli/augustus 1993
Auteur: Eric Krebbers
Op 10 juni jongstleden vond er een landelijke scholierenstaking plaats tegen de bezuinigingsplannen van het kabinet Lubbers-Kok. In de vorige Peueraar schreven we daar al over. Voor wat betreft de eisen zal je dus even het vorige nummer erbij moeten pakken. Die gaan we hier niet herhalen. Wel geven we hieronder een kort verslag van de gebeurtenissen die dag.
Landelijk deden vele tienduizenden scholieren mee van ruim 800 scholen. In Leiden verzamelden zich die dag zo rond de 2.000 scholieren op het Stationsplein. Dat prompt geblokkeerd werd. Enige tientallen studenten gingen er gezellig bij zitten en veroorzaakten een enorme verkeerschaos. Prima, zo leren de mensen rekening houden met scholieren. De opkomst was een waanzinnig succes voor de organiserende scholieren. Het was bijzonder inspirerend om te zien hoeveel scholieren zich betrokken voelen bij het verzet tegen de plannen. Voor velen zal de tocht naar het Stadhuisplein hun eerste demonstratie-ervaring zijn geweest. Ook dat is mooi meegenomen.
Het grote aantal stakers is des te opvallender omdat enkele schoolbesturen behoorlijk repressief gereageerd hebben op de acties. Sommige directeuren dreigden met harde maatregelen tegen "spijbelaars" zoals nablijven en strafcorvee. Andere directeuren vonden dat de scholieren vooraf een brief met toestemming van hun ouders bij de conciërge moesten inleveren. Zo zie je maar weer dat het schoolsysteem in principe niet anders is dan een grote gevangenis. Veel solidaire leraren hebben we dan ook niet gezien.
Op het Stadhuisplein speelde een band keiharde Nederlandstalige (!) muziek. De sprekers waren helaas niet zo erg politiek. Ik bedoel: niet zo erg op de hoogte van de politieke achtergronden van de bezuinigingen en daarnaast niet zo erg op de hoogte van de noodzaak van langdurig en goed georganiseerd verzet. Men leek er van uit te gaan dat je de Nederlandse politieke elite met argumenten van beleid kan doen veranderen. Dat dit soort ideeën bestaat is vanzelfsprekend het gevolg van een gemis aan historisch besef veroorzaakt door de eenzijdige hersenspoeling door scholen, media en ouders. Eén van de sprekers vormde hierop een uitzondering. De vertegenwoordigster van Rebel - de organisatie die samen met het LAKS tot de staking opgeroepen had - kwam met een speech over het organiseren van jezelf als jongeren.
Toch waren er vanzelfsprekend ook tekenen te zien van een breed gevoerde discussie, zij het dat die niet hierover ging maar over het feit of je nu moest gaan staken of niet. Er leeft iets op de scholen!
Een jongen met een grote A op zijn t-shirt griste na de aangekondige sprekers snel de microfoon. Hij schreeuwde enige zinnen maar werd al snel door de organisatrices overstemd. Later kreeg ik een klein velletje papier in mijn handen gedrukt met daarop een tekst die hij al eerder op zijn school had uitgedeeld en die hij schijnbaar had getracht voor te lezen. Naar aanleiding hiervan waren veel van de leerlingen van zijn school niet naar de staking gegaan. Wat stond erop?
"De regering heeft door nutteloze uitgaven in het verleden en nu een enorme schuld. Die moeten ze terugbetalen door te bezuinigen. (Geld wat overblijft gaat naar de schuld.) Als ze niet bezuinigen op de studiebeurs bezuinigen ze wel op opwikkelingshulp, de WAO of de gezondheidszorg. Zeg nou zelf, die mensen hebben het meer nodig dan de meeste studenten. Want veel studenten hebben 'rijke' ouders die eigenlijk geen geld voor kinderbijslag en beurs nodig hebben omdat ze rijk genoeg zijn om het zelf te betalen. Die krijgen geld terwijl er bij anderen een veel grotere nood om is, een beetje vreemd dus. Wij vinden dat de regering terug moet naar het oude systeem waar er gekeken werd naar de financiële draagkracht van de ouders. Rijken kregen weinig/geen studiebeurs en kinderbijslaggeld en armen meer. Had je niet genoeg dan moest je lenen. Dat is op zich logischer en rechtvaardiger. Trouwens waarom je druk maken om geld (In Nederland zal niemand zo weinig krijgen dat hij/zij er niet van kan leven). De wereld wordt grotendeels verpest door mensen die ruziën om geld/macht. (Somalië, Bosnië, Duitsland, Amerika, Zuid-Amerika, enzovoorts.) Doe mee en richt je energie op het overtuigen van mensen die geld en macht misbruiken dat ze fout bezig zijn. Als iedereen dat doet wordt de wereld misschien iets minder rot." Tot zover de tekst op het velletje.
Een merkwaardig samenraapsel van liberale en meer anarchistisch getinte ideeën. De schrijver gaat er van uit dat de regering dat geleende geld moet terugbetalen. Ze heeft dat geleend van de rijken en die kunnen wat mij betreft barsten. Net als de regering zelf trouwens. Waarom pleit de schrijver ervoor de regering te steunen in het op deze manier betalen van de rijken terwijl hij er anderzijds voor pleit de studiebeurzen van de rijken stop te zetten? Verder is hij ervan overtuigd dat er in Nederland niemand honger hoeft te lijden, (Hoe zit dat met de stille armoede en bijvoorbeeld de 'illegalen'? Kan je dat als blanke middenklasse jongere zo gemakkelijk stellen?) en dat het overtuigen van machthebbers voldoende is om de wereld te veranderen. In dat laatste verschilt hij niet veel van de organisatoren van de staking. Het geloof in de demockratie blijkt bij de jonge generatie nog groot. Na gebeurtenissen zoals het ME-geweld op 8 mei bij de studentendemonstratie zal dat geloof hopelijk smelten als sneeuw voor de zon.
De staking vond plaats in een goede sfeer totdat Wethouder Koek (PvdA) van Onderwijs het podium voor het stadhuis betrad. Ze kreeg van de scholieren handtekeningen aangeboden. Natuurlijk begon ze haar praatje met de opmerking dat zij niet verantwoordelijk voor het landelijke beleid is. Precies zoals alle Leidse politici zich altijd weten te redden als er iets fout gaat. Zij voeren slechts het beleid uit (en Befehl is nu eenmaal Befehl). Na nog wat van dit gebrabbel hoorde ik haar in haar onpeilbare arrogantie en paternalisme zeggen dat de grote opkomst wel begrijpelijk was gezien het mooie weer. "Wie wil er niet een dagje vrij." Ach, waarom zou je jongeren ook serieus nemen. Haar optreden had de scholieren meteen al duidelijk kunnen maken dat er met de macht niet te praten valt, laat staan dat je ze kan overtuigen. Hadden ze háár maar van het podium afgeduwd.
Het was de bedoeling van de organisatrices dat iedereen na afloop van de twee uur durende staking weer terug zou gaan naar school. Het moest niet gaan om een dagje vrij. Waarom eigenlijk niet? Waarom zou je jezelf en je medescholieren terugsturen naar de gevangenis? Is dat waardigheid of wijsheid? Het zou toch geweldig zijn als scholieren met elkaar zelf zouden bepalen welke dagen men vrij neemt en of men zowiezo nog scholen wenst te bezoeken. Er is toch geen politiemacht die honderdduizenden stakende scholieren kan beheersen. Velen gingen dan ook gelukkig niet terug naar school.
Jaap reageerde op dit verslag.