De Peueraar 39, november 1993

Auteur: Gerrit de Wit en Harry Westerink

Krakers zijn woedend over versie van politie

In Peueraar nummer 37 schreven wij over de gewelddadige ontruiming door de smeris van de gekraakte panden Haarlemmerstraat 70, 72 en 74 op 28 juli. Naar aanleiding van deze ontruiming heeft Jan Laurier van GroenLinks schriftelijke vragen gesteld aan Burgermeester en Wethouders (B&W). De antwoorden die B&W op de vragen gaven logen er niet om. In de antwoorden werden feiten ontkend en werd er gedraaikont. Hierbij moeten we wel opmerken dat de antwoorden officieel zijn gegeven door B&W, maar dat het voor de hand ligt dat de politie ze zelf heeft beantwoord aangezien B&W zelf niet bij de ontruiming aanwezig was. Om duidelijk te maken hoe feiten in deze situatie ontkend en verdraaid worden, zullen wij aangeven wat de vragen en antwoorden waren. Verder zullen wij een verklaring van de krakers op het hele gebeuren en de antwoorden afdrukken om aan te geven op welke punten de staat de zaak belazert. Deze verklaring is ook in z'n geheel door een kraakster voorgelezen tijdens de behandeling van deze affaire in de vergadering van de raadscommissie Algemene en Bestuurlijke Aangelegenheden op dinsdag 5 oktober. Bij deze vergadering waren ongeveer 15 krakers en kraaksters aanwezig om hun onvrede te uiten over het optreden van de smeris en de antwoorden van Burgermeester en Wethouders.

De vragen en antwoorden

Jan Laurier van GroenLinks had tien vragen aan B&W gesteld. Volgens de antwoorden van B&W werden de krakers op heterdaad betrapt. Mensen van de particuliere bewakingsdienst Huschka, buurtbewoners, aanpandige winkeliers en de eigenaar hadden namelijk niet geconstateerd dat de panden al voorgekraakt waren.

Om een eventuele vrijwillige ontruiming te bewerkstelligen zou de politie hebben getracht om met de krakers in contact te komen. De deur werd door de krakers niet opengedaan, waarna de politie concludeerde dat er van een vrijwillige ontruiming geen sprake kon zijn.

Volgens de antwoorden van B&W heeft het winkelend publiek geen enkel risico gelopen toen de gekraakte panden hardhandig ontruimd werden. Tevens zou de aanwezigheid van politiemensen in sportkleding (die naar verluidt direct van de sportschool afkwamen) niet stroken met de goede voorbereiding van de ontruimingsactie. En passant wordt in de antwoorden gesteld dat geen enkel lid van de aanwezige politiemacht een baseballpet droeg.

De vrouw die buiten gearresteerd werd zou niet hebben voldaan aan een bevel of vordering gegeven door het bevoegd gezag. Zij kreeg reflexmatig een klap met de wapenstok, nadat zij een politieman gebeten zou hebben, aldus de antwoorden van B&W.

Jan Laurier vroeg ook of de politie bij de ontruiming geweld gebruikt had en hoe het verklaard kon worden dat één van de krakers verwondingen had opgelopen aan de kuit, billen, pols en hoofd. In het antwoord werd gesteld dat het bij de politie onbekend is dat één kraker verwondingen had. Er zou überhaupt nauwelijks geweld van politiezijde zijn toegepast door de inzet van een groot aantal politiemensen.

Dat er onterecht een fototoestel van een omstandster in beslag werd genomen, moest de politie toegeven. Verder waren er bij de politie geen klachten over hun optreden binnengekomen. Tot zover de weergave van de antwoorden van B&W.

De verklaring van de krakers

De volgende verklaring werd tijdens de behandeling van de vragen en antwoorden in de raadscommissie door een kraakster voorgelezen.

"Beste mensen,

na de actiekraak op de Haarlemmerstraat van woensdag 28 juli en de antwoorden op de vragen van GroenLinks, willen we toch nog het een en ander op een rijtje zetten. De actie van die dag werd georganiseerd door het KOL (KraakOverleg Leiden) in samenwerking met het KSUL (KraakSpreekUur Leiden), een groep ervaren krakers. Met deze actie wilden we extra duidelijk maken dat kraken (hetgeen hergebruik van ongebruikte woonruimte betekent) echt zo'n slecht idee niet is: in een stad waar de gemeente je min of meer in de steek laat, want het nieuwe woonruimte-verdeelsysteem duurt nog eindelozer dan voorheen, word je gedwongen om je eigen oplossingen te bedenken. En met veel onnodige leegstand en dus verkrotting in een tijd van hopeloze woningnood ligt de keus voor de hand, kraken dus.

Tevens was deze actie een protest tegen de nieuwe huisvestingswet van 1 juli, die stelt dat het crimineel is om een pand te kraken dat nog niet een jaar leeg staat. Eén pand stond drie maanden leeg, de andere twee panden drie jaar.

Na een aantal voorbereidende vergaderingen werd besloten de panden in de nacht van maandag op dinsdag voor te kraken. Dit gebeurde via de achterzijde. Een grotere groep mensen zou pas op woensdagmiddag het pand betrekken. Elders zou tezelfdertijd een persgroep aanwezig zijn. Later op die dag zou er straattheater en jongleren plaatsvinden voor het pand, en zouden er folders over kraken en de leegstandswet uitgedeeld worden op de Haarlemmerstraat. Helaas heeft het zover niet kunnen komen.

Onze visie op de gebeurtenissen wijkt op cruciale punten af van het beeld dat in de antwoorden op de vragen wordt geschetst:

• In het antwoord op vraag 1 (waarom tot ontruiming is overgegaan) wordt gesproken van heterdaad, terwijl zoals gezegd de panden voor gekraakt waren, en dus langer dan 24 uren bewoond werden. Dit wordt tegengesproken in de verklaring van de bewakingsdienst, die stelt dat de panden slotvast waren afgesloten. Dit wil echter niet zeggen dat de panden dan ook niet in gebruik zijn genomen. Immers, deze waren via de achterkant gekraakt. Vanaf de binnenkant waren de sloten toen al gedeeltelijk geopend. Overigens ontbreekt in de antwoorden het tijdstip waarop de surveillance zou hebben plaatsgevonden. In het antwoord op vraag 1 staat: "ook door de bewoners/winkeliers van de aanpandige huizen/winkels is niet geconstateerd dat voor genoemd tijdstip personen aanwezig waren in de panden." Uiteraard houdt iemand die kraakt zich de eerste 24 uur rustig, juist wegens de heterdaad-regeling, waarmee wij bij de actie ook terdege rekening hebben gehouden.
• Het antwoord op vraag 2 (of de politie heeft getracht met de krakers in contact te komen): even na 13.30 uur kwamen twee agenten richting de panden. Beneden stonden dan al mensen klaar om de deur voor hen te openen. We verkeerden in de veronderstelling dat zij kwamen om leegstand en bewoning te constateren. Maar de agenten verdwenen weer. Vijf minuten later hadden, tot onze verbazing, plusminus acht agenten zich voor de panden verzameld. Omstreeks 14.55 uur pas heeft de politie getracht met ons in contact te komen. Anderhalf uur later! Duidelijk was dat ze niet op communicatie zaten te wachten.
• In het antwoord op vraag 3 (of de krakers hebben geprobeerd om contact te leggen) vinden wij van onze pogingen tot communicatie niets terug. Vanaf de kant van de krakers is tot drie keer toe geprobeerd om met de politie te communiceren; we hebben zelf om 13.25 uur gebeld om de kraak te melden, later is vanuit de persgroep vergeefs met de politie gebeld en door verschillende mensen van de groep, die buiten voor het pand stonden, is gevraagd wat de politie van plan was. Hierop is gereageerd met frasen als "hou je bek trut!", "ga je haren wassen", "ga werken", "verpest mijn dag niet". De sfeer was grimmig.
• Vraag 4 betrof het risico voor het winkelend publiek. In het antwoord wordt gesproken over "geen enkel risico", terwijl mensen met honden zijn opgejaagd en erg geschokt reageerden.
• Het antwoord op vraag 5 (waarom er politie-agenten in afwijkend tenue aanwezig waren): meerdere agenten die de panden hebben ontruimd liepen in korte broeken en sportschoenen. Eén ervan, degene die later een kraker in een pand in elkaar sloeg, droeg een baseballpet.
• Over de toedracht van de arrestatie van het meisje dat buiten stond wordt gesteld dat zij een agent zonder aanleiding zou hebben gebeten. Zij en andere omstanders weten dat er eerst werd geslagen. We zijn ook zeer ontevreden over het feit dat een jongen hardhandig werd afgevoerd nadat hij brood en bier naar binnen aanreikte.
• In het antwoord op vraag 7 wordt gesproken van bepaalde richtlijnen voor het gebruik van geweld. Wij vragen ons af welke richtlijnen dat zijn.
• Antwoord 8 (over het absurde geweld tegen één van de krakers) shockeert ons. Alles wordt ontkend! Hoe kan de politie een ziekenhuis-verklaring negeren? Uiteraard is het niet leuk dergelijke fouten te moeten toegeven, maar is de politie dit niet minimaal verplicht? In het Leidsch Dagblad van zaterdag 31 juli spreekt woordvoerder Blom over een gewonde door rondvliegend glas tijdens de ontruiming. In het antwoord is er ineens helemaal geen gewonde meer. Hier kunnen wij met ons verstand niet meer bij!
• Het antwoord op vraag 9, betreffende de fotocamera, brengt ons tot de volgende conclusie: het afnemen van een fotocamera beschouwen wij als intimidatie. De agenten waren ervan op de hoogte dat zij dit niet mochten. Overigens was de rest van het fotorolletje door een baldadige agent volgeschoten (acht foto's).
• Antwoord 10 (er zouden geen klachten ingediend zijn). Bij het Justitieel Klachtenbureau van de Leidse Rechtswinkel zijn wel degelijk twee klachten ingediend over de camera en de mishandeling. De reden dat deze klachten niet verder behandeld kunnen worden ligt daarin, dat dit vooralsnog niet anoniem kan. Voor de mishandelde persoon geldt dat hij van de klacht heeft afgezien omdat hij nadien door de desbetreffende agent herhaaldelijk is geïntimideerd. Men zou hem zijn huis uitzetten.

Onze conclusie is als volgt: het lijkt erop dat de politie slechts heeft ontruimd om geen gezichtsverlies te lijden. Woordvoerder Blom stelt in het Leidsch Dagblad dat krakers al genoeg hun zin wordt gegeven. De politie pretendeert als strategie het 'goede gesprek met de burger' te hanteren. In de agressieve reactie van de politie hebben wij daar niets van mogen ervaren. Dit betreuren wij zeer. Er wordt in Leiden niet voor niets gekraakt. Kraken betekent:

• veel tijd en energie stoppen in het opknappen van panden die men heeft laten verkrotten.
• met een groep gelijkdenkenden samen wonen in een maatschappij die steeds individualistischer wordt, een alternatief dus.
• laten zien dat woningnood niet hoeft. Dus om gemeente en particulieren te motiveren tot het geven van creatieve bestemmingen voor leegstaande panden.

Geen werkschuw tuig met ongewassen haren dus, maar mensen die creatieve oplossingen bedenken tegen onder andere de woningnood. Daarom worden we doodmoe van met name door politie als tweederangs burgers te worden beschouwd. We hopen dat het in de toekomst beter zal gaan."

Tot zover de verklaring van de krakers.

Politieke reacties

Het moge duidelijk zijn dat er veel verschillen zijn tussen de versie van de politie en die van de krakers. Dat moesten ook alle vertegenwoordigers van de politieke partijen tijdens de raadscommissie toegeven. Iedereen had twijfels over de juistheid van de verklaringen van de politie. Hoekema van D'66 had het over de 'onheldere aspecten' in de verklaringen van de politie. Rianne Peeters van GroenLinks ging in haar kritiek op het politieoptreden en op de houding die de politie jegens krakers inneemt het meest ver. "De Leidse politie pakt krakers graag", zei ze. Ze wees ook op vele onjuistheden in eerdere verklaringen van de politie. Alleen Geertsema van de VVD kon het zich niet voorstellen dat politie (verbaal) geweld tegen krakers kon gebruiken. Maar ja, Geertsema verkeert dan ook in die toplagen van de samenleving waarbij je weinig te duchten hebt van de politie. De korpschef van de Leidse politie, Molenaar, zat natuurlijk te vertellen dat de politie wel juist gehandeld had, en van verwondingen bij één van de krakers was hem nog steeds niets bekend. Het is ons wel bekend dat de rechercheur die de kraker met de vuist sloeg Henk heet. Verder had Molenaar het over "het beheersen van de openbare orde" en "dat het gesprek altijd het eerste middel is om problemen op te lossen". Jammer dat de krakers van dit laatste weinig gemerkt hebben. Verder vertelde hij dat klachten tegen de politie wel anoniem ingediend konden worden, terwijl het Justitieel Klachtenbureau de krakers vertelde dat dat niet kon. De klachten zijn alsnog ingediend, waarbij een medische verklaring is ingesloten waarin duidelijk wordt dat de ene kraker wel degelijk verwondingen had opgelopen. Maar of de indiening van de klachten samen met het medische attest effect zal hebben, kan betwijfeld worden. De politie is dit keer weer zo ver gegaan in het liegen en in het manipuleren van de pers en politiek, dat zij het niet voor zichzelf zal kunnen maken om nu nog de werkelijke toedracht te vertellen.

Terug