De Peueraar 47/48, juli/augustus 1994
Auteur: Petra Schultz
In de vorige Peueraar stond een interview met Kabiri Amanullah uit Afghanistan. Hij woont in het asielzoekerscentrum in Leiden, en beschreef de omstandigheden waaronder hij leeft. Hij vertelde hoe het is om vier maanden met twintig mensen in een (voormalig) klaslokaal te wonen. De afgelopen maand hebben het Leidsch Dagblad en De Volkskrant ook aandacht geschonken aan de slechte omstandigheden in dit centrum. Het Leidsch Dagblad meldde zelfs dat een bewoner van het centrum in zijn polsen had gesneden, uit protest tegen het feit dat er weer nieuwe bewoners in het centrum bij kwamen. De Peueraar bezocht opnieuw het asielzoekercentrum en sprak met directeur Herke Smidstra.
Je zei door de telefoon dat je ons vorige artikel "heel aardig" vond. Betekent dat ook dat je het met ons eens bent dat het schandalig is dat mensen zo moeten leven? Wat vond je van het interview met Kabiri?
"Eén dingetje klopte niet. Kabiri zei dat mensen na drie maanden ƒ 150,- kleedgeld behoren te krijgen. Dat was vroeger zo. Mensen krijgen nu bij binnenkomst ƒ 80,-. En ƒ30,- weekgeld in plaats van ƒ 20,-, dit verschil is inclusief het kleedgeld."
Hoe is de situatie nu in het centrum?
"Goed, maar een probleem blijft dat de locatie van dit centrum niet zo ideaal is. Dat is het gezamenlijk probleem van de bewonerscommissie en de mensen die hier werken. Sinds de mensen een keer weigerden te eten - je kunt dat een hongerstaking noemen - is de bewonerscommissie heel belangrijk geworden. Er wordt nu veel met elkaar gepraat. Daardoor weten de mensen ook dat er dingen voor hen in gang zijn gezet. Zoals verbetering van de woonomstandigheden en het beginnen met de gesprekken met justitie. Alleen dat gaat niet zo snel, wij zijn ook aan regels gebonden. Dat begrijpen mensen wel als je dat vertelt.
Om de situatie hier te verbeteren zijn we teruggegaan in capaciteit. We vangen hier nu 30 mensen minder op, vooral de gezinnen worden uit geplaatst. Maar als we minder dan 220 mensen hier krijgen, dan worden er weer mensen bij geplaatst door de OC, de centrale asielopvang. In Leiden worden er ook 30 asielzoekers in een hotel gehuisvest. Maar dat kunnen we niet nog meer gaan doen omdat we dat niet goed kunnen aansturen."
Ik kan me niet voorstellen dat de opvang van asielzoekers niet beter geregeld zou kunnen worden.
"Je hebt ook prima locaties, dit is een van de minst aantrekkelijke. Er zijn ook opvangcentra die leuke zomerhuisjes hebben, zoals in Zeewolde. We kregen afgelopen week nieuwe bewoners uit dit centrum. Die mensen schrokken zich dood toen ze dit centrum zagen. Ze zijn teruggegaan naar Zeewolde, daar werden ze weggestuurd omdat Zeewolde alleen voor de eerste opvang is. Dus nu zijn ze weer in Leiden. Wat weer voor spanningen zorgde met de bewoners hier, die moesten inschikken om ruimte voor hen te maken. De medewerkers moeten dat allemaal oplossen. Voor een andere locatie in Leiden moet je bij Jan Laurier zijn. Maar er wordt aan gewerkt, er is nu niets beters. Het is een politieke keuze dat dit hier zo lang duurt. Dat is de keuze van de Centrale Opvang Asielzoekers (COA), WVC en Justitie. Zij hebben die keuze gemaakt, wij zitten met de uitwerkingen. Het ligt niet aan het gemeentebestuur van Leiden, die willen wel. Ik heb geen wanklank gehoord, ook niet van omwonenden. Mensen helpen juist goed mee, er zijn veel mensen die zich als vrijwilliger hebben aangemeld. Er is een zwembad dat reductie aan de mensen hier heeft aangeboden, er zijn gastouders, het Leger des Heils is voor ons apart open. Het gaat prima hier. De medewerkers verrichten heel veel werk. Wij hebben zelf de burgemeester uitgenodigd voor een gesprek met ons en de bewoners. Dat is ook leuk voor de bewoners, dan weten ze dat er naar hen geluisterd wordt. De gemeente heeft naar Justitie gebeld dat er hier een explosieve situatie aan het ontstaan is. Daardoor is Justitie begonnen met het verhoor van de asielzoekers en hebben ze groene kaarten gekregen. Met deze kaarten kunnen de bewoners laten zien dat ze in een asielzoekerscentrum wonen. Dat is bijvoorbeeld nodig bij een legitimatiecontrole."
Je suggereert dat alles goed gaat. Maar onlangs werd er hier een ruit ingegooid waarbij racistische leuzen werden geroepen.
"Ik heb het idee dat dat iets anders was. Niets racistisch."
Blijf ik zitten met de vraag: Dit kan toch niet zo hier? Het is toch schandalig dat mensen hier zo lang onder deze omstandigheden moeten leven? De reden daarvoor is dat Nederland niet meer geld aan de opvang van asielzoekers wil uitgeven.
"Het blijft ook niet zo hier. Het contract loopt af op 1 januari. Het is geen haalbare kaart om het hier op langere termijn open te houden. Het is niet ideaal hier maar het is beheersbaar, leefbaar en veilig. Het is te duur om mensen in meerdere kleine gebouwen te laten leven. We moeten concurreren met andere asielzoekerscentra. Bovendien is er een contract voor deze ruimte. De opvang van asielzoekers is een landelijk probleem. Er is geen beleid op langere termijn. Alle asielzoekerscentra hebben tijdelijke contracten. Je kunt wel klagen. Maar veel vluchtelingen stellen geen hoge eisen. Ze zijn blij dat ze hulp krijgen. We mogen best trots zijn op wat we doen, Nederland levert een hele krachtsinspanning."
Denk je niet dat het beter zou kunnen?
"Eigenlijk zou het probleem Europees aangepakt moeten worden. De verdeling van asielzoekers binnen Europa is volledig krom. Als op Europees niveau gedaan wordt wat wij hier doen, dan krijg je een goede verdeling van asielzoekers over de samenleving. De opnamecapaciteit hier houdt een keer op. Je moet ook rekening houden met de mensen die hier wonen. Jongeren moeten ook heel lang op een eigen huis wachten."