De Fabel van de illegaal 35, juli/augustus 1999
Auteur: Ellen de Waard
Met 3 hongerstakingen hebben de "witte illegalen" afgelopen winter het idee van een generaal pardon uit de taboesfeer gehaald. Een verblijfsvergunning hebben ze echter nog niet gekregen. Een commissie van burgemeesters heeft beloofd zich over hun dossiers te gaan buigen, maar uitsluitsel wordt pas na de zomer verwacht. Sinds de invoering van de Koppelingswet op 1 juli 1998 leven de "witte illegalen" in grote onzekerheid en armoede. Ze zitten niet bij de pakken neer en blijven actievoeren, samen met De Fabel van de illegaal en andere solidaire organisaties in het landelijke comité "Geen mens is illegaal".
De commissie van de burgemeesters van de 4 grote steden zal over alle "witte illegalen" een advies uitbrengen aan staatssecretaris Cohen van Justitie. Verwacht wordt dat de al in maart opgerichte commissie haar werkwijze en beoordelingscriteria pas in juli openbaar zal maken. De adviezen zouden in september bij Cohen liggen.
Bittere armoede
Financieel overleven blijft ondertussen voor de "witte illegalen" een gigantisch probleem. De Haagse "witte illegalen" die in december meededen aan de hongerstaking in de Agneskerk en die geen inkomen meer hebben, krijgen binnenkort voor de tweede keer een bedrag uitgekeerd door de gemeente. In Amsterdam is maanden geleden ook een bedrag opzij gezet om de grootste nood onder "witte illegalen" te lenigen. Maar tot op heden is nog geen cent uitbetaald. Het ziet ernaar uit dat slechts een kleine groep "witte illegalen" aan de zeer scherpe criteria kan voldoen om in aanmerking te komen voor zo'n tijdelijke uitkering.
De gemeente Leiden zegt haar boycot van de Koppelingswet nog iets te gaan uitbreiden. Geïllegaliseerden die na invoering van de Koppelingswet hun WAO-, WW- of ZW-uitkering zijn kwijtgeraakt, krijgen nu ook een vorm van bijstand. Voorwaarde is wel dat zij op 30 juni 1998 in Leiden bekend waren bij het bevolkingsregister en de Vreemdelingendienst. In alle steden kampen "witte illegalen" met het probleem dat zij geen bijstand krijgen omdat ze geen officieel adres of huurcontract hebben.
In Amsterdam wordt nog steeds kinderbijslag betaald aan "witte illegalen". Daar hebben de "witte illegalen" dit voorjaar hard voor gestreden. In Den Haag zijn die uitkeringen stopgezet en daarom hebben de Haagse "witte illegalen" ook actie gevoerd en de Sociale Verzekeringsbank tijdelijk bezet.
De ex-hongerstakers van de Haagse Agneskerk trekken nu al maandenlang van kerk naar kerk voor opvang en bescherming tegen de politie. De mannen zijn al 10 keer verhuisd. Amsterdamse ex-hongerstakers hebben het Haagse voorbeeld gevolgd en worden nu ook in kerken opgevangen.
Lobby
"Geen mens is illegaal" is nauw betrokken bij de vrouwenlobby binnen de PvdA en het CDA. De partijvrouwen proberen druk op te bouwen in hun eigen partijen. Ook wil "Geen mens is illegaal" de evaluatie van de Koppelingswet in de Tweede Kamer aangrijpen om een eigen evaluatiecongres te organiseren. De uitkomsten van het congres zullen aan de Tweede Kamer aangeboden worden. Door de kabinetscrisis is de evaluatie in de Kamer uitgesteld tot na de zomer. Het landelijk comité blijft wel actief lobbyen en bijvoorbeeld rechters, advocaten en Vreemdelingendiensten informeren over het juridische en politieke steekspel rond de "witte illegalen". Zo slaagde het comité er onlangs opnieuw in om in Rotterdam een opgepakte Turkse man en in Amsterdam een Turkse vrouw vrij te krijgen. In Leiden is het oppakken en uitzetten van "witte illegalen" overigens voorlopig opgeschort.
Enige tijd geleden hebben advocaten bij de Rechtseenheidskamer (REK) aangekaart dat rechters bij de verzoeken tot legalisering van "witte illegalen" zulke uiteenlopende criteria hanteren. De recente uitspraak van de REK was voor een aantal "witte illegalen" gunstig. Mensen die 6 jaar wit werkten, maar toch werden afgewezen omdat ze onder bijstandsniveau verdienden, moeten volgens het REK nu alsnog een verblijfsvergunning krijgen. "Witte illegalen" die bij hun eerste legaliseringsverzoek nog geen 6 jaar wit hadden gewerkt, mogen voortaan bij hun tweede aanvraag niet meer automatisch afgewezen worden. Voorwaarde is wel dat ze inmiddels minstens 6 jaar wit gewerkt hebben.
Een goede steun in de rug voor een generaal pardon komt van huisartsen, psychiaters en maatschappelijk werkers. Zij hebben Cohen en de burgemeesterscommissie een brief geschreven waarin het gesol met "witte illegalen" omschreven wordt als een "psychologische marteling" die leidt tot de "afbraak van hun sociaal weefsel en hun identiteit".
Protesten
In een aantal steden is in juni actie gevoerd bij Euro-verkiezingsbijeenkomsten van CDA en PvdA. In Leiden was het kersverse Comité Witte Illegalen Leiden actief. Op 7 juni voerde de groep actie bij een PvdA-bijeenkomst in het Antonius Zalencentrum. Het Leidse comité is opgericht na een Fabel-informatiebijeenkomst voor "witte illegalen". De Leidse "witte illegalen" mogen rekenen op de steun van de Marokkaanse zelforganisatie El Moultaka en vanzelfsprekend ook van De Fabel van de illegaal.
Op 1 juli is het precies een jaar geleden dat de Koppelingswet werd ingevoerd. Op 30 juni zal een groep "witte illegalen" en sympathisanten uit Amsterdam met een fietstocht richting Den Haag beginnen. 's Avonds zullen ze in Leiden onthaald worden, en daar eten en overnachten. De dag erop fietsen ze samen met Leidse "witte illegalen" door naar de Tweede Kamer. Daar zal een landelijke manifestatie plaatsvinden. Het is de bedoeling dat ook "witte illegalen" uit andere steden op de fiets naar Den Haag komen. Op 1 juli houdt het parlement zijn laatste zitting voor het zomerreces en aansluitend een barbecue. "Geen mens is illegaal" zal daar vanaf 13.00 uur aanwezig zijn om de Kamerleden onder de neus te wrijven dat de "witte illegalen" hier zijn en hier ook zullen blijven. Iedereen is van harte welkom bij de acties.