De Fabel van de illegaal 67, najaar 2004
Auteurs: Gerrit de Wit en John Postma
Protest tegen optreden van uiterst rechtse band
Op 28 september 2004 trad de Oostenrijkse uiterst rechtse industrial band Der Blutharsch op in het Leidse muziekcentrum LVC. Onder de bezoekers bevonden zich diverse rechts-extremisten, zoals de Leidenaar Jasper Velzel. Vooraf aan het concert hadden Anti-Fascistische Aktie Nederland (AFA) en De Fabel van de illegaal hun beklag gedaan bij het LVC. Ze kregen echter nul op rekest omdat het concert zou vallen onder "de artistieke vrijheid". Een optreden van de band in het Israëlische Tel Aviv werd na protesten op het laatste moment wel afgezegd.
Der Blutharsch is gegroepeerd rondom de Oostenrijker Albin Julius en flirt openlijk met nazi-occultisme. Julius is een fan van de Oostenrijkse rechts-extremist Jörg Haider. "Haider maakte statements die de regering eerder had moeten nemen", aldus Julius in het Griekse neofolk/darkwave-blad L'ame Electrique. Daarin zei hij ook Haider niet als extreem-rechts te zien. In een interview in het Duitse Gothic-magazine Black liet Julius zich ontvallen dat hij hoopt dat Europa weer uit "nationale staten" zal gaan bestaan en dat migratie "eindelijk gestopt wordt".
Tijdens concerten en muziekproducties wordt hij regelmatig muzikaal bijgestaan door Douglas Pearce van de eveneens nieuw-rechtse neo-folkband "Death in June". (1) Die bandnaam verwijst naar de sterfdag van Ernst Röhm die tot 1934 de leider van de nazistische SA was. Na een interne twist werd de SA-top inclusief Röhm in juni 1934 afgeslacht door de SS. Het bandlogo van Death in June bestaat merkwaardig genoeg uit de SS-Totenkopf en de bandleden zijn meerdere malen te aanschouwen geweest in SS-uniformen. Death in June was de eerste Europese band die een concert gaf in Kroatië, terwijl de oorlog op de Balkan nog in volle gang was. Pearce en de zijnen bezochten voor en na het concert nog het hoofdkwartier van de fascistische HOS-militie in Kroatië. De band zei verder in interviews in darkwave-bladen begrip te kunnen opbrengen voor de pogroms tegen zigeuners en vluchtelingen halverwege de jaren 90 in Duitsland en weigerde dan ook handtekeningenlijsten daartegen te ondertekenen.
Een andere gelegenheidsmuzikant van Der Blutharsch is Boyd Rice. Ook hij is regelmatig te aanschouwen in een SS-uniform en is een goede vriend van Bob Heick, de leider van de nazistische organisatie American Front. Op internet zijn de twee gebroederlijk te zien in fascistische uniformen. Verder zegt Rice aanhanger te zijn van het sociaal-darwinisme, de ideologie van het recht van de sterkste. Tijdens concerten wordt Julius verder ook wel eens geassisteerd door ex-Death in June-lid Ian Read. Op de cd "Brown Book" van Death in June zong Read het in Duitsland verboden "Horst Wessellied". In de jaren tachtig was hij betrokken bij extreem-rechtse groepen in Engeland en lid van de fascistische "Order of the Nine Angles". Zelfs door extreem-rechtse bladen als Tim Mudde's Nieuwe Bezems wordt Der Blutharsch omschreven als "een van de radicalere bands uit de scene die openlijk flirt met het nazi-occultisme".
Nazi-esthetiek
Der Blutharsch dweept tijdens optredens en in zijn materiaal volop met nazi-esthetiek. Zo bestond het bandlogo tot voor kort uit de Sig-rune, de S uit het SS-teken. Die is nu vervangen door het zogenaamde ijzeren kruis. Dat militaire symbool is afkomstig uit de "Pruisische bevrijdingsstrijd" tegen de Napoleonistische heerschappij in het begin van de negentiende eeuw. Na 1939 gebruikte Hitler dat kruis als een van de bekendste nationaal-socialistische onderscheidingen. Op de website van de band worden allerlei producten met daarop het ijzeren kruis aangeboden en dat kruis is ook te zien op de videobox "Gold gab ich für Eisen" van Der Blutharsch. Op die video komt overigens gast-bandlid Wilhelm Herich in beeld terwijl hij roept: "Free Pinochet, Freiheit für Pinochet!". Zo betuigt hij steun aan de Chileense ex-dictator die gastvrijheid verleende aan de vele nazi-kopstukken die na de Tweede Wereldoorlog naar Chili waren gevlucht. In een ander videofragment wordt een fles met een hakenkruis-etiket voor de camera gehouden. Ook speelt men op de video de Finse versie van het in de Tweede Wereldoorlog geliefde lied Lili Marleen, getiteld Lisa Pien. Die versie is een ode aan de Europese vrijwillige SS.
Op cd-hoesjes van de band zijn ook allerlei verwijzingen naar nazi-Duitsland te vinden. Zo is op de cd "The pleasures received in pain" het schilderij "Abwehr östliches Einfälle" van de nationaal-socialistische schilder Ferdinand Staeger afgebeeld. En op de cd "Der Sieg des Lichtes ist des Lebens Heil" wordt het schilderij "Die Schlacht im Teutoburgerwalde" van nazi-kunstenaar Werner Peiner gebruikt. Der Blutharsch gebruikt voorts in een nummer de eerste vier zinnen uit het "Marschlied" van de Hitler-Jugend. Het nummer "God punish England" is een wraaklied op de luchtaanvallen van de geallieerden op nazi-Duitsland. In het nummer worden diverse Duitse steden opgenoemd waarop bommen zijn losgelaten. Verder treedt de band op in zwarte uniformen. Der Blutharsch heeft onlangs nog een split ep uitgebracht, samen met de Italiaanse fascistische band Zetazeroalfa. Die behoort tot de "Rock Identity Italy", een nieuw-rechtse muziekstroming die probeert het fascisme op een 'nette' manier te presenteren. Der Blutharsch bracht al eerder een split ep uit met de nieuw-rechtse band Ain Soph. Die citeert regelmatig uit het werk van de mystieke fascist Julius Evola. Albin Julius is ook oprichter van het muzieklabel "Hau Ruck!". Daarop verscheen de ep "Adesso viene il Bello" waarop 8 Italiaanse fascistische marsliedjes staan die stammen uit de tijd van Benito Mussolini. Kortom, de band flirt zonder enige distantie met nazi-esthetiek.
Provocatie?
Enige tijd voor het Leidse optreden schreven AFA en De Fabel een protestbrief aan het LVC waarin gewezen werd op de extreem-rechtse achtergronden van Der Blutharsch. "Door het bieden van een podium aan Der Blutharsch ontstaat er een gedoogcultuur waarbij het gebruik van nazi-symboliek door bands als normaal wordt beschouwd", stond daar verder in. Maar het muziekcentrum was het daar niet mee eens. LVC-directeur Ruud Visser liet weten zelf ook "terughoudend" gereageerd te hebben toen de Haagse platenzaak "La La Land" aanbood een concert van Der Blutharsch te willen organiseren. Visser schreef "zich voor te kunnen stellen dat er mensen zijn die de site van Der Blutharsch provocerend vinden", maar zag er zelf "niet direct aanleiding in om de band te weigeren". Volgens hem "zijn er eerder bands geweest die de provocatie gebruikten om de aandacht op zich te vestigen. Zelfs Roy Orbison trad op met het ijzeren kruis om zijn nek." Maar zo vergelijkt Visser appels met peren. Der Blutharsch dweept immers met een reeks nazi-symbolen en de bandleden houden er extreem-rechtse opvattingen en contacten op na. Daarmee worden de grenzen van de artistieke vrijheid duidelijk overschreden en bevindt Der Blutharsch zich in extreem-rechts vaarwater. Visser schreef ook nog dat de band op 9 oktober 2004 in Tel Aviv zou optreden. En als het daar al mag, dan mag het bij ons zeker, impliceerde hij. Verder meende Visser dat er zeker geen "verkeerd" publiek op het concert zou afkomen, want "de band wordt door rechts-extremistische groepen niet gewaardeerd".
AFA en De Fabel lichtten daarop ook de pers en de Leidse raadsleden in over het optreden. (2) Een aantal raadsleden reageerde furieus. Het CDA, de SP, GroenLinks en LWG/De Groenen meenden dat het gemeentebestuur druk op het LVC moest uitoefenen om het optreden af te zeggen. Andere partijen waren ook kritisch en noemden de band bijvoorbeeld "overduidelijk moreel fout", maar wilden geen stokje voor het concert steken. Burgermeester Lenferink liet de politie een onderzoek instellen naar Der Blutharsch, maar daar kwam weinig uit. Een band moet het namelijk justitieel wel heel erg bont maken, voordat een optreden op die gronden verboden kan worden. Wel sprak Lenferink van een "smakeloos optreden". Op 24 september deelde een zestal activisten van De Fabel en AFA samen met GroenLinks-raadslid Sita Dewkalie folders uit aan LVC-bezoekers. (3) Die werden daarin opgeroepen om ook hun beklag te doen bij de leiding van het muziekcentrum.
De folders werden ook nog afgeleverd in de postbakjes van de raadsleden in het stadhuis. Naar aanleiding daarvan sprong raadslid Daniël van Schoonderwoerd den Bezemer van Leefbaar Leiden uit zijn vel. Hij vroeg zich af hoe activisten van De Fabel van de illegaal "illegaal" het stadhuis in konden komen en wilde daarover "kritische" vragen stellen aan de burgemeester. Verder liet hij weten het protest van De Fabel van de illegaal maar "overtrokken" te vinden. Dat wekt geen verbazing aangezien Den Bezemer in 1986 ondersteunende handtekeningen zette voor de extreem-rechtse Centrumpartij, zodat die mee kon doen aan de Tweede Kamer- en gemeenteraadsverkiezingen. In 1987 gaf Den Bezemer zijn handtekening voor de Centrum Democraten bij de Provinciale Statenverkiezingen.
Het was overigens niet voor het eerst dat anti-fascisten in actie kwamen tegen optredens van Der Blutharsch. Zo werd in maart 2003 een concert in het Duitse Clausnitz afgezegd na protesten, waarop de band uitweek naar een andere zaal. En in december 2003 werd een concert in Chicago na acties gecancelled.
Notoire rechts-extremisten
De leden van Der Blutharsch traden in het LVC op in zwarte uniformen met daarop het ijzeren kruis. Ondanks Vissers zalvende woorden bevonden zich onder de ruim 100 bezoekers diverse rechts-extremisten, zoals Jasper Velzel. Die werd in mei 2002 veroordeeld tot 120 uur dienstverlening en 3 maanden voorwaardelijke cel voor het bezitten en verspreiden van muziek met racistische, nazistische en negationistische teksten via zijn platenlabel Berzerker Records. Velzel werd overigens vrijgesproken van het bezitten van meerdere speldjes met hakenkruizen en "SS-Totenkopfen", omdat niet bewezen kon worden dat die voor verspreiding bestemd waren. Velzel is actief bij de fascistische Nationale Beweging en is drummer in de white-powerband Brigade M.
Onder het publiek bevond zich verder ook Alwin Kerkhof uit Koog aan de Zaan. Die werd medio 2003 veroordeeld tot een voorwaardelijke celstraf wegens racistische uitlatingen. Kerkhof was eerder actief voor de extreem-rechtse Nieuwe Nationale Partij (NNP) en bezocht demonstraties van Nieuw Rechts. Op 4 maart 2004 werd hij nog samen met de Jonge Fortuynisten Clinton Aarts en M. van G. gearresteerd. Getooid met bivakmutsen waren ze namelijk het huis van een persfotograaf aan het fotograferen die regelmatig linkse acties verslaat. Na aangebeld te hebben fotografeerden ze ook degene die de deur opendeed.
Ook Leidenaar Jeroen van Valkenburg was op Der Blutharsch afgekomen. Hij is een van de mensen achter het Maastrichtse muzieklabel New Era Productions dat op 17 april 2004 een black metal-concert in het Bladelse jongerencentrum Pazzop programmeerde. Twee van de geprogrammeerde bands, Ad Hominem en Seigneur Voland, waren fascistisch en antisemitisch. Onder druk van AFA en landelijke media-aandacht besloot Pazzop de bands af te zeggen. Maar uiteindelijk speelden beide bands toch, zij het onder een andere naam.
Israël
Het Leidse protest kreeg nog een flinke staart. In navolging ageerden Duitse anti-fascisten namelijk ook tegen het geplande Israëlische optreden van Der Blutharsch op 9 oktober. Op internet werd een protestpetitie verspreid die men naar de Israëlische organisatoren kon opsturen. De Joods-Amerikaanse organisatie Anti-Defamation League (ADL), die veel actie voert tegen antisemitisme, keurde in een persbericht het geplande optreden af. (4) Volgens de ADL "kan het optreden een groot aantal holocaust-overlevenden shockeren en dat is reden genoeg om het concert af te zeggen". De rechtse Israëlische minister voor de diaspora Natan Sharansky vroeg om een inreisverbod voor de band, (5) en Yossi Sarid, lid van het Israëlische parlement namens de centrum-linkse partij Meretz, deed zijn beklag in het dagblad The Jerusalem Post. (6) Hij vroeg de burgemeester van Tel Aviv en de Israëlische minister van Justitie om het optreden te dwarsbomen. "Het is duidelijk waarom Der Blutharsch geïnteresseerd is in een optreden in Israël - men wil zo gelegitimeerd worden, een 'Israëlisch paspoort' krijgen. Met deze legitimering en 'paspoort' zullen ze overal persona grata zijn. Tegen critici kunnen ze dan zeggen: "Wie zijn jullie om ons te zeggen dat we neo-nazi's en fascisten zijn. De overlevenden van de holocaust hebben ons uitgenodigd"", aldus Sarid. Maar zover komt het vooralsnog niet, want onder druk van de grootschalige protesten besloot de organisator van het concert het optreden af te lasten. (7)
Noten