1997

• 7 januari 1997 is Iraanse asielzoeker Mahmoud Reza Karamzadeh verblijvend in het AZC de Eendracht in Middelburg in het gebouw van het ministerie van Justitie in hongerstaking gegaan. Mahmoud heeft schriftelijk verklaard zijn hongerstaking voort te zetten tot dat hij een beschikking van justitie heeft. Een citaat uit zijn verklaring: "Ik ben een Iraanse asielzoeker die met mijn vrouw en mijn kind meer dan dertig maanden in Nederland woon, omdat ik in Iran gemarteld en mishandeld ben. Het ministerie van Justitie heeft de beschikking vertraagd tot ik door de geneeskundige inspecteur van Justitie onderzocht ben en door hem bepaald werd hoe mijn gezondheidstoestand zou zijn. Ik ben op 8 oktober 1996 door de geneeskundige inspecteur onderzocht en er is geconstateerd dat alle littekens en wonden op mijn lichaam door marteling veroorzaakt zijn. Hij heeft daarom gezegd dat ik in een rustige en veilige plaats onder behandeling moet zijn. Later heeft in dit verband de psychiater van het RIAGG ook gezegd dat ik in een rustige en veilige plaats, zonder spanningen en conflict met de politie moet verkeren. Ik heb op 28 oktober 1996, op basis van artikel 7:10 AWB van asielrecht in Nederland, het ministerie van Justitie in Nederland gevraagd om mij binnen tien weken de uiteindelijke beschikking over mijn asielaanvraag te berichten. (Het bovengenoemde artikel verplicht Justitie om binnen tien weken na ontvangst van een bezwaarschrift een beslissing te nemen!). Maar enige tijd later op 14 november 1996 liet Justitie mij weten dat ze tot 1 januari de tijd zou nemen voor een uiteindelijke beslissing over mijn asielaanvraag. Nadat de termijn van tien weken verstreken was, nam ik contact op met Justitie, maar men vertelde mij dat de beschikking nog niet klaar was. Dit maakt mij duidelijk dat het ministerie zelfs geen respect heeft voor de wetten van haar eigen land. Om deze reden ben ik in hongerstaking gegaan, en ik zal alleen met mijn hongerstaking stoppen als ik een beschikking van Justitie krijg." Uiteindelijk heeft dit gezin een C-status gekregen.

• Gudarz Ehteshami, een Iraanse vluchteling waarvan het asielverzoek niet erkend werd, deed in het asielzoekerscentrum van Leusden in de nacht van 29 op 30 januari 1997 een poging tot zelfmoord. Hij sneed in zijn nek en polsen. Omwonenden wisten erger te voorkomen.

  Directe aanleiding vormde het Tweede Kamerdebat over het asielbeleid. Gudarz werd overgebracht naar een psychiatrische inrichting "Zon en Schild". Zijn Iraanse kamergenoot, Gohlam Zamani, was eveneens teleurgesteld en depressief geworden. Ook hij wordt nu verpleegd in een psychiatrische inrichting, het "Sinaïcentrum". Tijdens het bewuste kamerdebat bleek dat, ondanks vele petities en demonstraties van vluchtelingen- en Nederlandse organisaties, een kamermeerderheid gemeenten veroordeelde die (zoals Apeldoorn) weigeren uitgeprocedeerde asiel-zoekers uit hun opvangwoning te zetten en hun uitkering te stoppen. Ook vond een Kamermeerderheid dat staatssecretaris Schmitz van Justitie moet doorgaan met Ter Apel, het verwijdercentrum voor uitgeprocedeerden. Op 24 februari 1997 zijn twee Iraniërs, Ahmed Ahmedi en Ali Asri, in AZC Drachten in hongerstaking gegaan. Ahmed Amedi vroeg 20 maanden geleden asiel aan voor hemzelf en zijn vrouw en twee kinderen. Ali Asri en zijn vrouw en vier kinderen kwamen 31 maanden geleden aan in Nederland. Ze stellen nadrukkelijk dat ze met de hongerstaking slechts op open en eerlijke wijze aandacht willen vragen voor de manier waarop hun rechtszaken behandeld worden. Ook hun vrouwen en kinderen hebben aangegeven het voorbeeld van hun echtgenoten te willen volgen.

  Ali Asri is nooit opgeroepen in Iran voor militaire dienst. Vanwege zijn politieke achtergrond is hij - overigens tot zijn grote opluchting - ongewenst in het Iraanse leger. Justitie stelt dat hij is vrijgesteld van dienstplicht omdat hij relaties zou hebben met hoge functionarissen binnen het Mullah-regime. Het is algemeen bekend dat Iraanse mannen die net als Ali worden afgewezen voor het Iraanse leger, de facto politiek zijn gebrandmerkt. Asri heeft hiervoor duidelijke bewijzen overlegd. Verder beweert Justitie dat hij met zijn eigen Iraanse paspoort naar Nederland is gereisd. Asri heeft nooit over een dergelijk paspoort beschikt. Justitie beweert in haar ambtsbericht dat voor het soort politieke activiteiten die Asri heeft gedaan, hooguit enkele dagen gevangenisstraf staan. In werkelijkheid heeft Asri drieënhalf jaar gevangen gezeten. Omdat hij zich tijdens zijn gevangenisstraf 'officieel' tot 'goed moslim' bekeerde, werd hij voorwaardelijk vrijgelaten. Asri weet echter dat een volgende arrestatie waarschijnlijk zijn dood zal zijn. Justitie stelt tenslotte dat het uiterst verdacht is dat Asri over zoveel goed gedocumenteerde bewijzen beschikt. Voor hun advocaten is het onbegrijpelijk dat hun asielverzoeken tot nu toe zijn afgewezen.³¹ Na 32 dagen zijn ze gestopt omdat de IND toezegde dat ze hun verhaal zorgvuldig zou bekijken.

• Ali Reza Jeganeh, die op 7 oktober 1994 asiel vroeg heeft 26 februari 1997 verklaard dat als het Ministerie van Justitie niet binnen 6 weken een rechtvaardige beslissing neemt hij zichzelf in brand wil steken voor het gebouw van de Tweede Kamer. Hij had toen al twee negatieve beschikkingen ontvangen. Ali Reza heeft grote psychische problemen (als gevolg van spanningen en politieke activiteiten in Iran), wat bevestigd is door de huisarts van het opvang-centrum in Middelburg en een psychiater. Ali kwam uit een politiek aktief gezin, in Iran heeft hij zelf ook gevangen gezeten. Verschillende organisaties hadden dit bevestigd. Maart 1997 heeft hij A-status gekregen.

• Juli 1996 was de heer Shahram Nematollahi (die verblijft in het AZC van Stevensbeek) uitgeprocedeerd. Uit een medisch rapport van Amnesty International bleek dat zijn psychische situatie slecht was. Zijn broer werd gedood tijdens gevangenschap. Tijdens 2 periodes van gevangenschap is Nematollahi mishandeld. Tijdens behandeling van het rapport van Amnesty door de Geneeskundig Inspecteur (GI) van het Ministerie van Justitie mocht Nematollahi in Nederland blijven.

  Augustus vorig jaar had de GI de beoordeling al op schrift staan, zonder zelfs Nematollahi gezien te hebben. Desondanks duurde het nog een half jaar voordat de advocaat dit oordeel in handen kreeg. Tegelijkertijd kwam de mededeling van Justitie dat het "uitstel van vertrek" beëindigd was. Nematollahi kon dus gedeporteerd worden. En dan te bedenken dat de staatssecretaris in april 1996 nog schreef dat asielzoekers een vergunning tot verblijf op humanitaire gronden kunnen krijgen als sprake is van traumatische ervaringen. Shahram Nematolahie hield vanaf 26 februari een hongerstaking. Zijn situatie is vreselijk, lichamelijk maar vooral ook geestelijk. Na de hongerstaking werd Shahram opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis.

• In februari stak mevrouw Rahmi uit wanhoop haar kamer in brand in AZC Crailo. In januari had zij twee maal geprobeerd zelfmoord te plegen. Door de langdurige onzekerheid over haar lot, raakte zij in psychische problemen.

• In het AZC Markelo heeft de Iraanse Esmeth op zaterdag 1 maart 1997 geprobeerd een einde aan haar leven te maken. Ze is daarna korte tijd in het ziekenhuis opgenomen maar is inmiddels weer ontslagen. Ondanks de slechte fysieke en geestelijke toestand waarin ze nog steeds verkeert - en waarvan de zelfmoord een rechtstreeks gevolg was - is er niets aan haar situatie verbeterd.

  Esmeth en haar echtgenoot verblijven ruim een jaar in Nederland. Gedurende de eerste maanden verblijft het echtpaar in OC Hoogeveen. Daar wordt een zwangerschap van Esmeth door de dokter van het centrum niet opgemerkt. Een van de medewerkers van het asielzoekers-centrum geeft haar pillen voor de pijn. Na 3 dagen begint ze hevig te bloeden en krijgt een miskraam. Enige tijd later volgt voor het echtpaar hun eerste negatieve beschikking. Esmeth stort door alle voorgaande ellendige ontwikkelingen geestelijk en fysiek volledig in. In deze tijd wordt ze in het ziekenhuis in Hoogeveen opgenomen waar ze 12 dagen aan het infuus ligt. Esmeth wordt opnieuw zwanger maar besluit daarna tot een abortus omdat het voor haar niet mogelijk is onder deze omstandigheden een kind te dragen. Ze is in deze periode onder dagelijkse psychiatrische behandeling.

  Het echtpaar wordt daarna overgeplaatst naar AZC Markelo. Ook wordt Esmeth naar het RIAGG gestuurd. Men schrijft haar medicatie voor maar deze blijkt eerder averechts te werken. Esmeth wordt steeds vergeetachtiger, heeft evenwichtsproblemen, wordt incontinent en geestelijk uiterst labiel. Ze heeft voortdurend ruzie met haar man en haar broer. Tijdens een van haar woedeaanvallen bedreigt ze haar man en broer met een mes omdat ze meent dat deze haar willen aanvallen en vermoorden. Ze is dan al zover heen dat ze haar man en broer niet meer herkent. De spanningen lopen hoog op maar de dokter van het asielzoekerscentrum verandert zijn behandelingsmethode niet. Het blijft bij praten. Op zaterdag 1 maart pleegt Esmeth dan zelfmoord. Ook haar broer is er inmiddels geestelijk zeer slecht aan toe.

• 7 maart 1997 heeft Shahab na zijn tweede negatieve beschikking een paar ruiten van AZC Wageningen kapot gebroken. Met het gebroken glas verwondde hij zijn borst en buik op een vreselijke manier. Hierna begon hij een honger-staking, door zijn lippen dicht te naaien. Na de komst van een journalist, en het serieus nemen van zijn verhaal door de plaatselijke media, is hij gestopt met de hongerstaking.
• Eind maart 1997 doet een Iraanse mevrouw S. Uit AZC Utrecht een zelfmoordpoging. Ze is na vijftien dagen nog in het ziekenhuis.
• 26 maart 1997 begon Feresteh een onbeperkte hongerstaking in AZC Nijmegen. Drie jaar geleden vroeg zij met haar man en twee kinderen asiel aan in Nederland. Inmiddels hebben ze twee negatieve beschikkingen gekregen. Met de hongerstaking protesteert ze tegen het 'veilig' verklaren van Iran, de negatieve beschikkingen die Iraniërs krijgen en de uitzichtloze situatie in de centra. In Iran hadden ze een zeer goede positie, maar door problemen met de regering zijn ze gevlucht.
• Dezelfde dag begon Hamid in hetzelfde centrum een hongerstaking; hij had dezelfde eisen. Na 25 dagen gaf hij op, hij draaide door en kwam in een inrichting terecht. Feresteh kreeg een A-status.
• Begin april 1997 doet een 13-jarig meisje een zelfmoordpoging in AZC Markelo, ze slikt meer dan 100 pillen. Ze woont bijna drie jaar met haar moeder in asielzoekerscentra. Ze zijn uitgeprocedeerd, de druk is ondraaglijk voor dit gezin.
• In dezelfde periode doet een Iraanse vrouw een zelfmoordpoging in AZC Amersfoort, ook zij slikte veel pillen en moest daarna meer dan 12 dagen in het ziekenhuis.

• 10 april 1997 begonnen vijf Iraniërs op AZC Nijmegen een hongerstaking. Ze moeten van de politie naar de Iraanse ambassade om laissez-passer's te laten maken. Een van hen is Makarem. Hij heeft herhaaldelijk laten weten "liever in Nederland te sterven dan in Iran". Makarems openlijke protest tegen allerlei wantoestanden in Iran en zijn 'gebrek aan respect voor de islam' - hij had zijn dochtertje van zes laten rondlopen in een jurk zonder mouwen - hadden hem in conflict gebracht met zijn werkgever en de autoriteiten. Hij werd bestraft met zweepslagen en celstraf. Vergeefs trachtte men hem hardhandig een bekentenis af te dwingen van vermeend lidmaatschap van een verboden organisatie. Toen hij kort na zijn vrijlating hoorde dat hij opnieuw gearresteerd zou worden, nam hij de benen. Zijn vluchtverhaal wordt ondersteund door een ontslagbrief van zijn Iraanse werkgever en een dagvaarding waarin de Iraanse Justitie hem beschuldigd van sabotage. De dagvaarding is volgens Justitie niet authentiek. Een onafhankelijk deskundige die ook regelmatig klusjes doet voor de Duitse justitie heeft onlangs de echtheid van de documenten aangetoond. "Het kan niet zo zijn dat de papieren in Duitsland wel en in Nederland niet echt worden bevonden", zegt zijn advocaat, meester Wijngaarden.³²
  

  Makarem duikt onder. De anderen krijgen kerkasiel in de rooms-katholieke kerk De Goede Herder in Nijmegen! Op 5 mei 1997 zijn ze nog steeds in hongerstaking. De regering heeft geen serieuze poging gedaan om met hen te praten.

• Shapour Islam, een 40-jarige Iraanse vluchteling, heeft donderdag 10 april 1997 om 22.00 uur zichzelf aan een boom opgehangen. Deze boom stond bij de brug tussen Nieuwegein en IJsselstein. Shapour was zijn schuilnaam, zijn werkelijke naam was Atta Allah. Hij kwam twee jaar en twee maanden geleden naar Nederland. Van die tijd was hij de eerste drie maanden in OC Leiden. Daarna werd hij overgeplaatst naar AZC Utrecht. Daar kreeg hij veel problemen met het Ministerie van Justitie en de staf van het COA (centrale opvang asielzoekers).

  Hij had al een paar keer zelfmoordpogingen gedaan, omdat hij niet serieus werd genomen. Hij had tien maanden geleden zijn tweede negatieve beschikking gekregen en kon niet langer in martelende onzekerheid leven. Vijf maanden geleden had hij, na een conflict met de staf van het centrum en Vluchtelingenwerk, zijn vuist tegen de ramen van het centrum geslagen. Drie vingers raakten dermate gewond dat hij ze later niet gewoon kon bewegen. Het conflict ging erover dat hij zijn documenten terug wou en naar een ander land wou vluchten. Deze papieren kreeg hij niet. Kort daarna probeerde hij zich door een bus dood te laten rijden, dit mislukte omdat hij op tijd werd gezien. Hierna werd hij vijftien dagen naar een psychiatrisch centrum in Utrecht gebracht.

  Vier maanden geleden werd hij overgeplaatst naar AZC Markelo. In dit AZC kreeg hij ook problemen met de directie en Vluchtelingenwerk. Hij stond erg wantrouwend tegenover Justitie en de COA.

  Shapour wilde naar zijn broer in Utrecht gaan. Hij vroeg van de vluchtelingenwerk of hij een dag eerder zijn zakgeld kon krijgen. Het antwoord op deze vraag was 'ja'. Toen hij bij de geldautomaat kwam, was er geen geld en zijn bankpas werd ingenomen door de geldautomaat. Hij dacht dat Vluchtelingenwerk dit hem bewust had aangedaan. Dit was aanleiding voor extra frustraties. Omdat hij dacht dat de bron van alle ellende in AZC Utrecht was, heeft hij daar heeft hij een paar ruiten kapot gemaakt. Op donderdag zes maart hij werd gearresteerd en naar een gevangenis in Sittard gestuurd.

  In Sittard begon hij met een hongerstaking. Na vijf dagen (dinsdag elf maart) werd hij overgeplaatst naar een gevangenis in Den Haag. Shapour was daar ook veertien dagen in hongerstaking. Op vier april was de verjaardag van Shapour, hij had duidelijk gemaakt dat hij op zijn verjaardag niet meer in gevangenis zou blijven, hij zou dan niet meer in deze ellendig omstandigheden doorleven. Shapour was vast van plan om op die dag zelfmoord te plegen. Blijkbaar was de politie daar ook van overtuigd. Zij brachten Shapour om drie uur 's morgens op vier april naar zijn broer (Kameran, woonachtig in Utrecht).

  Zijn broer bracht hem af van de gedachte zelfmoord te plegen. Kameran wilde hem helpen met het vluchten naar een ander land. Toen Shapour een paar dagen later terug wilde gaan naar Markelo, werd zijn dagkaart niet geaccepteerd in de tram. Hij werd daarop gearresteerd en naar een politiecel gebracht. De dag erop liet de politie hem gaan, met de mededeling dat hij donderdag 10 april terug moest komen.

  Shapour raadpleegde Vluchtelingenwerk Utrecht over wat hij het best verder kon doen. Het advies was terugkeren naar Iran. Zelf wilde hij via Duitsland naar een ander land vluchten. Na een meningsverschil met Vluchtelingenwerk hierover, werd hij gearresteerd door de politie en met boeien om zijn handen en voeten naar de gevangenis gebracht. Kort daarop, 10 april, werd hij weer op straat gezet. Hij belde om 17.00 uur zijn broer en zei dat de politie hem volgde, maar hij zou ze kwijt proberen te raken en dan naar hem toen gaan. Om 19.00 uur was hij bij zijn broer. Daar vroeg hij de sleutel van de schuur om wat spullen van zichzelf te pakken. In plaats daarvan pakte hij een touw en ging naar de brug bij Nieuwegein en IJsselstein. Tussen 21.00 en 22.00 uur heeft hij daar zichzelf opgehangen. Op zijn t-shirt had hij met een stift geschreven dat de Nederlandse regering verantwoordelijk is voor zijn dood. Vrijdagochtend werd hij door voorbijgangers gevonden.

• 15 april 1997 gingen drie Iraniërs van AZC Groesbeek in hongerstaking. Een vrouw en twee mannen. De twee mannen naaiden ook hun mond dicht. 30 april hebben ze gedreigd zichzelf op zaterdag 3 mei in brand te zullen steken. Die zaterdagmorgen heeft de IND toegezegd binnen een paar dagen opnieuw interview te doen en de uitslag te geven.
• 22 april 1997 ging een Iraniër in AZC Arnhem, Albert, in honger en dorststaking en raakte in coma. Hij had twee negatieve beschikkingen gehad. Hij werd naar het ziekenhuis gebracht, een van zijn nieren werkt niet meer. Hij was op 5 mei nog steeds in hongerstaking in dit AZC.

• 22 april 1997 starten ook drie asielzoekers een hongerstaking naast het Tweede Kamergebouw. Aanleiding is de afwijzing van hun asiel-verzoek en de dreigende uitzetting naar Iran.

  Een van hen, V., is vanaf 1980 voor Fedayin actief geweest. Fedayin is een ondergrondse communistische organisatie. Zijn broer en zus waren ook actief voor Fedayin, begin 1980 zijn ze geëxecuteerd. Ook V. is gearresteerd geweest. V. was redacteur van het sociaal-culturele en literaire blad "Adine", waarvan Sarkuhi hoofdredacteur van was.

• Eind april 1997 werd een Iraanse man op AZC Almelo gek, na drie jaar was hij afgewezen als vluchteling. Zijn dokter heeft gezegd dat er de komende jaren geen hoop op verbetering van zijn psychische situatie is. Zijn vrouw draaide door van deze klap. Ze zijn beiden opgenomen in een psychiatrische inrichting. Hun kinderen van 10 en 12 jaar worden nu opgevangen door een Nederlands gezin.
• Dezelfde periode draaide een Iraanse man in AZC Stevensbeek door, ook hij was afgewezen als vluchteling. Hij is naar een psychiatrische inrichting gebracht.
• Eind april werd een Iraanse man op AZC Bergum gek na twee mislukte zelfmoordpogingen.

Op dit moment zijn honderden Iraniërs in dezelfde psychische situatie, velen gebruiken kalmerende middelen. Jaren leven in martelende onzekerheid heeft hen geestelijk gebroken. Deze situatie is niet te toleren, om meer ellende te voorkomen moet er serieuze aandacht komen voor hun situatie.

Tientallen Iraniërs zijn inmiddels uitgezet; ook gezinnen worden niet meer ontzien. Honderden uitgeprocedeerden kunnen volgen.

• Eind augustus 1996 begon voor het Iraanse gezin in het asielzoekerscentrum AZC Leeuwarden de terugreis - in nachthemd - naar het Islamitische regime. Binnen twee minuten had de ME die nacht de klus geklaard. Na hen volgde drie weken lang elke week een Iraans gezin.
• Omstreeks dezelfde tijd bracht de politie een Iraans gezin en een alleenstaande landgenoot van verwijdercentrum Ter Apel naar de Iraanse ambassade, voor een kort gesprek, zo werd gezegd. Ze zijn niet meer op het centrum terug geweest. Een half uur na hun vertrek haalde de politie hun spullen en de volgende dag zaten ze op het vliegtuig naar Iran.
• Op 25 september 1996 werd Babak vanaf verwijdercentrum Ter Apel teruggestuurd naar Iran. Bij aankomst werd hij twee dagen vastgehouden in Teheran. Op 9 november werd hij in zijn ouderlijk huis door de geheime dienst opgepakt. Zijn ouders hebben daarna dagenlang tevergeefs ge‹nformeerd bij diverse gevangenissen. Zij kregen geen informatie over het lot van hun zoon. Babaks ouders vroegen hulp aan Nederland omdat Justitie gegarandeerd had dat niets met hun zoon bij terugkeer zou gebeuren. Een zuster van Babak, die in Nederland woont, heeft ook de medewerking gevraagd van vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties. Twee jaar geleden is Marzihe, een andere zuster van Babak, op een brug geschopt door de Pasdaran (veiligheidspolitie), waarna zij in een rivier viel en verdronk. Op 30 november 1996 telefoneerde een Iraanse Justitie-ambtenaar met Babaks ouders met de vraag waarom zij zoveel aandacht in Nederland besteedden aan het lot van hun zoon. Hij vroeg 3 miljoen Toeman (f 12.000,-) borg. Toen de wanhopige ouders hieraan voldeden, kwam Babak naar huis. Hij durfde niet langer dan een half uur te blijven. Daarna ging hij naar de Nederlandse ambassade, daar zeiden ze dat de juiste persoon er niet was, hij moest maar later terugkomen.
• De ochtend van 10 oktober 1996 werd Faribe en haar gezin zonder waarschuwing uit AZC Nijmegen gehaald. Niets mochten ze meenemen, hun spullen liggen nog steeds op het AZC. Haar man raakte in paniek, wilde vluchten, maar kwam met zijn hoofd tegen een spiegel en raakte gewond. Het gezin werd via het ziekenhuis naar Schiphol gebracht om per vliegtuig te worden vervoerd naar Iran. Van een familielid is een maand later vernomen dat bekenden en familie in Iran niets meer van Fariba, haar man en kind hebben gehoord. Fariba woog nog 45 kilo toen ze uitgezet werd. Ze kampte met medische en psychische problemen. Dat was al zo sinds afgelopen zomer. Dan weer luidde de diagnose dat ze zwanger was, dan weer dat haar problemen van psychosomatische aard waren. Ze kreeg pillen en onderging een inkijkoperatie. Weer later bleek dat ze toch zwanger was en onderging ze op aanraden van enkele betrokkenen een abortus omdat haar kind anders zwaar gehandicapt op de wereld zou komen. Faribe wou stappen ondernemen tegen hetgeen haar was aangedaan door de medische praktijk. Zover is het, door de uitzetting, niet gekomen.³³

Alles wijst er op dat Justitie grootscheepse uitzettingen voorbereidt. Honderden Iraniërs zijn inmiddels uitgeprocedeerd. Op steeds grotere schaal worden door de Nederlandse vreemdelingendienst foto's gemaakt en persoonlijke gegevens geleverd voor laissez-passer's.Iraniërs worden gedwongen naar de door hen gevreesde ambassade te gaan. Een Iraniër sloeg zichzelf in de politie-auto onderweg daar naar toe uit wanhoop met zijn handboeien in het gezicht en beet in zijn eigen polsen. Sommige asielzoekers worden na hun bezoek aan de ambassade gevangen gezet omdat ze volgens Justitie anders uit het asielzoekers-centrum zouden vluchten.

• Eind 1996 verschijnt in de media het bericht dat Justitie is gestopt met uitzettingen naar Iran. Dit blijkt onwaar. Zo werd b.v. Mahmoud, die al twee keer een negatieve beschikking kreeg, 19 december 1996 door de Vreemdelingenpolitie van Katwijk gearresteerd. Uit wanhoop probeerde Mahmoud zelfmoord te plegen. Na behandeling in het ziekenhuis werd hij overgebracht naar een politiecel in Katwijk. De volgende dag bracht men hem naar de Willem II-gevangenis te Tilburg, waar asielzoekers opgeborgen worden die Justitie wil uitzetten.

  De advocaat Van Zundert schreef 5 februari 1997: "Vanmiddag heb ik, toen ik een afspraak wilde maken om mijn cliënt Mahmood Hemmati te bezoeken in het Justitieel Centrum Koning Willem II te Tilburg, gehoord dat hij al op 28 januari jl. op het vliegtuig naar Iran is gezet. Ik vind het uiterst vreemd dat ik hierover nooit eerder ben ge‹nformeerd. Wat nog merkwaardiger is, is dat Justitie niet heeft afgewacht, totdat de rechter over zijn zaak heeft beslist. Mahmood Hemmati is de Iraniër die door de Vreemdelingenpolitie te Den Haag met overdreven geweld uit het AZC Wassenaar is weggesleept. De video-opnamen daarvan zijn getoond in het KRO-programma "Ongelooflijke Verhalen" op dinsdagavond 28 januari jl. (nota bene de dag dat hij op het vliegtuig naar Iran is gezet!).
  In zijn zaak is door mij een tweede asielverzoek ingediend op 20 januari jl. Hierbij deed ik een beroep op het nieuwe feit, dat een collega van mijn cliënt (die beschuldigd werd van het niet stopzetten van beelden van demonstraties tijdens een voetbalwedstrijd) in gevangenschap is overleden.

  Op 24 januari kwam de IND met een negatieve beslissing naar aanleiding van dit asielverzoek. Cliënt moest binnen 24 uur het land verlaten. Daarop heb ik op dezelfde dag nog een verzoek voorlopige voorziening bij de Rechtbank ingediend. In plaats van de behandeling bij de rechter af te wachten is, naar vandaag blijkt, cliënt al op 28 januari uitgewezen. Ik vind dit een onaanvaardbaar gesol met mijn cliënt. Er was geen enkele noodzaak om niet de beslissing van de rechter af te wachten, behalve dan dat Justitie bang is door de rechter op de vingers te worden getikt."

• Voordat uitwijzing naar Iran zou plaatsvinden, wilde de vreemdelingendienst het uitgeprocedeerde gezin langs de Iraanse ambassade brengen voor het regelen van een laissez-passer (document voor doorreizen). Omdat zij vreesden voor vervolging in Iran hadden zij veel pillen geslikt. Medewerkers van AZC Crailo-medebewoners ontdekten dit tijdig en wisten erger te voorkomen.
• 5 Februari 1997, kregen 17 asielzoekers geen stempel in hun identiteitsbewijs en werden hun uitkeringen gestopt. De dag erna kwam een politieteam langs om hen mee te nemen. Het is te begrijpen dat de 17 asielzoekers zich verzetten tegen hun deportatie naar onderdrukking en dictatoriale regimes. Het gaat om een Georgiër, een Palestijn, Turk, Chinees en twee Iraniërs. 9 Van hen zijn inmiddels ondergedoken, een is met een busje afgevoerd naar het verwijdercentrum Ter Apel. De overige 7 zitten in het asielzoekerscentrum van Echt. De politie heeft een ultimatum gesteld. De politie eist dat zij donderdag 6 februari voor 17 uur vertrekken naar verwijdercentrum Ter Apel. Zo niet, dan worden zij illegaal verklaard en zal hun situatie nog slechter worden. Van de voorgenomen deportatie was de advocaat niet op de hoogte gesteld. "Na de vele uitzettingen door Justitie, die meestal in het diepste geheim plaatsvinden, van uitgeprocedeerde asiel-zoekers naar z.g. "veilige" landen als Iran, Zaïre, Somalië dreigt nu dus een inleiding plaats te vinden van massadeportaties."³⁴
• Mei 1997 zitten veel Iraniërs in verwijder-centrum Ter Apel, meer dan 30 mensen zijn naar de Iraanse ambassade gebracht door de Nederlandse politie. Ook vluchtelingenwerk maakt zich zorgen, het schrijft: "De afgelopen maanden zijn veel vluchtelingenwerkgroepen geconfronteerd met de gevolgen van de presentatie van afgewezen Iraanse asiel-zoekers op de ambassade. Dit presenteren brengt een enorme onrust teweeg onder de Iraanse gemeenschap in de asielzoekercentra (...). Niet alleen hun eigen veiligheid speelt een rol; er zijn berichten dat ook familieleden in Iran problemen ondervinden als gevolgen van de presentatie op de Iraanse ambassade." Het is nog onduidelijk wanneer deze mensen uitgezet zullen worden.
  De Telegraaf berichtte op 30 april 1997 "Iraniërs allemaal land uit, situatie veilig genoeg". De Volkskrant berichtte dezelfde dag "Schmitz schort uitzetting Iraanse asielzoekers op". Het is logisch dat de asiel-zoekers niet meer weten wat ze moeten verwachten.
• Dinsdag 6 mei 1997 is Bahman door de vreemdelingenpolitie Den Haag in vreemdelingen-bewaring gezet. Hij woont al drieënhalf jaar in Nederland. Vanwege zijn politieke activiteiten in Iran, waarvoor hij verschillende malen gevangen heeft gezeten en waarbij hij drie familieleden verloren heeft, heeft hij asiel aangevraagd in Nederland. Dat asiel is hem geweigerd en bij zijn periodieke aanmelding op het Haagse politiebureau bij de vreemdelingen-politie is hij opgepakt.
• Sasan was ook uitgeprocedeerd. Hij had in een brief aan Schmitz geschreven dat hij zich liever in brand stak, dan dat hij uitgezet zou worden naar Iran. Hierop werd hij gearresteerd. In de cel sneed hij zijn polsen door met een scheermesje. Na gehecht te zijn (welke hij zoveel mogelijk lostrok) werd hij naar de Willem II gevangenis in Tilburg gebracht. Zijn, eveneens uitgeprocedeerde, broer werd ook opgepakt. Hij werd vrij gelaten onder de voorwaarden dat hij geen contact met de pers zou zoeken en geen acties met Iraniërs zou organiseren.
• De Iraanse staatskrant Keyhan schreef 9 maart 1997: "Dit land is voor heldhaftige mensen die ervoor hebben gekozen om in dit land te leven, in plaats van zichzelf te verkopen en een asiel-aanvraag te doen in een ander land en zichzelf tot schande te maken. Dit land is voor diegenen die ervoor hebben gekozen om in dit land te leven. Het is eervol om in Iran te blijven. Dit land is niet voor degenen die met tassen vol dollars zijn weggevlucht. Meneer, mevrouw, hebben jullie plotseling heimwee naar jullie land?! Jullie willen wel even naar Iran komen. Onze bevolking kijkt naar jullie alsof jullie een besmettelijk virus zijn. Ze denken dat jullie gevaarlijker zijn dan het aids-virus. Het is voor jullie gunstiger om weg te blijven, bij degenen die al 18 jaar dromen dat deze goddelijke revolutie gebroken zal worden (...) Over het terugkeren van deze groep mensen praten we niet meer. Vanaf het moment dat ze zijn gevlucht hebben ze zichzelf aangesloten bij de doden. Er ligt zo'n zware zonde op hun schouders en hun reputatie is zo zwart dat niemand vergevenis kan verwachten.