De Peueraar 40, december 1993
Auteur: de redactie
We hebben als redactie van De Peueraar de afgelopen maanden een drietal brieven geplaatst over seksueel geweld. Dit was niet de eerste keer dat we in dit blad discussiestukken over dit onderwerp hebben geplaatst. In tegenstelling tot de eerste keer (brief van Petra en reacties daarop) riepen de recente brief van Mo en de reacties daarop, binnen de redactie enorme discussies op die gepaard gingen met heftige emoties van verschillende redactieleden. De brief van Mo en de daarop volgende brieven van Lieke en Kitty werden ondanks de meningsverschillen geplaatst. We zijn echter in een patstelling beland toen Mo een tekening aan ons stuurde die bij de brief van Kitty hoorde. Voor degenen die al eerder moeite hadden met de inhoud van de brief van Mo (niet de plaatsing zelf) was deze tekening de druppel die de emmer deed overlopen. Omdat we het niet eens werden over de plaatsing hebben we hem niet in het novembernummer geplaatst. Uiteindelijk zijn we in dit nummer wel tot plaatsing overgegaan.
Hieronder zullen we proberen te beschrijven waarom de plaatsing van de tekening voor ons (nog steeds) zo'n controversieel onderwerp is. Door onze discussie weer te geven willen we de lezers van De Peueraar laten zien hoe moeilijk het soms is om tot een (eensluidende) beslissing te komen bij het plaatsen van ingezonden kopij. Wellicht zijn er lezers die zich na deze uiteenzetting geroepen voelen hun mening over dit onderwerp met ons te delen. Reacties stellen we zeer op prijs! Na deze redactionele bijdrage volgen twee ingezonden stukken van Mo en A..
Achtergrond
Nog even ter herinnering. In het septembernummer van de Peueraar plaatsten we een brief van Mo over een recente ervaring met seksueel geweld. Verder schreef zij ook hoe de reactie van de jongen in kwestie was en die van een vrouwelijke kennis van haar, die haar zeer teleurstelde. Daarop schreef Lieke een brief terug waarin zij aangaf dat naar haar mening mensen situaties verschillend ervaren en dat je dus niet van één absolute waarheid kunt spreken. Ze betoogde dat ze daarom niet automatisch de kant van de vrouw zal kiezen als deze met een verhaal over seksueel geweld komt. Tot slot schreef Kitty hier een reactie op met als strekking dat je niet kunt zeggen dat twee (of meer) waarheden gewoon naast elkaar kunnen staan. Kitty is van mening dat je altijd een keuze maakt, al beweer je dat niet te doen.
Bij deze laatste brief had Mo een tekening gemaakt. Daarin geeft zij haar gevoel weer over de inhoud van Lieke's brief. De tekening geeft een feministische Vrouwe Justitia weer met een weegschaal in haar ene en een bezem in haar andere hand. In de weegschaal ligt heel comfortabel de jongen in kwestie. Mo ligt onder het vloerkleed geveegd. Bij de getekende personen staan hun namen geschreven.
Discussie
De rode draad in onze discussie is in hoeverre de briefwisseling een uitvloeisel is van een persoonlijke vete tussen Mo en Lieke, of dat er een inhoudelijke discussie in de brieven plaatsvindt die naar een breder maatschappelijk niveau wordt getild. In het verlengde hiervan hebben we gesproken over de noodzakelijkheid dat kritiek in artikelen met argumenten moet zijn onderbouwd en dat er geen scheldpartijen mogen plaatsvinden. Hierover waren we het gewoon allen eens. De problemen doemen echter op bij de concrete invulling van deze principes.
De eerste belangrijke factor bij het beoordelen en interpreteren van een stuk vormt de persoonlijke betrokkenheid bij het onderwerp en de personen die daar een rol in spelen. Zowel Mo, als Lieke, als de jongen in kwestie zijn allen bekenden van de redactieleden. Sommigen zijn heel goed bevriend met elkaar. Dit maakt de discussie des te ingewikkelder, ook omdat men dan informatie heeft opgepikt die niet in de brieven aan de orde komt en waar niet iedereen van op de hoogte is.
Een tweede punt betreft de vraag welke rol De Peueraar speelt in het plaatsen van dergelijke stukken. De tegenstanders van plaatsing van de tekening vinden dat een blad als De Peueraar zich niet moet lenen voor persoonlijke ruzies en dat de betrokkenen dat maar onderling moeten uitpraten. Door het plaatsen van dergelijke brieven zou de Peueraar op een roddelblad lijken.
De voorstanders van plaatsing vinden dat er in de brieven zinnige argumenten worden gegeven voor de stellingname van zowel Mo, Lieke als Kitty. Daarnaast wordt er vaak bij kwesties zoals seksueel geweld gezegd dat het een persoonlijke zaak is, terwijl het een belangrijke maatschappelijke discussie is. De voorstanders vinden dat er politieke en principiële standpunten naar voren komen. De tekening geeft Mo's gekwetste gevoel weer over de brief van Lieke. De voorstanders van plaatsing vinden ook dat dit soort discussies niet onpersoonlijk gevoerd kunnen worden.
De tekening was echter de druppel die de emmer deed overlopen voor degenen die toch al niet blij waren met de brieven. Ze vinden dat de tekening Lieke belachelijk maakt en haar kan kwetsen zonder dat er nog inhoudelijk kritiek en commentaar wordt geleverd. In het verlengde hiervan hebben de tegenstanders van plaatsing het idee dat het er alleen nog maar om gaat wie er gelijk kan krijgen in deze specifieke situatie. De anderen zijn het hier echter om bovengenoemde redenen niet mee eens. Voor hen is het ook geen spotprent die mensen belachelijk maakt. Daarnaast noemden nog twee voorstanders van plaatsing dat door het tekenen van een symbool, namelijk Vrouwe Justitia, het puur persoonlijke niveau wordt overstegen.
Een laatste belangrijk punt in de discussie was dat de tegenstanders een tekening veel meer indruk vinden maken dan geschreven tekst. Een tekst, mits geen scheldpartij, kan meer nuances aangeven dan een tekening waarin alles heel kort en bondig weergegeven is en in één oogopslag duidelijk moet zijn.
De voorstanders van plaatsing vinden echter dat dit niet betekent dat een tekening per definitie ongenuanceerd is. Volgens hen kwamen er verschillende aspecten in de tekening naar voren, onder andere ook dat de jongen in kwestie in de discussies buiten schot lijkt te blijven.
Het is duidelijk dat er verschillende interpretaties van de tekening mogelijk zijn. We hebben het er ook over gehad of het voor de tegenstanders van plaatsing wel acceptabel zou zijn als er in woorden opgeschreven was wat er nu getekend is. Voor de één kon dit wel, terwijl de ander daar geen antwoord op kon geven.
Concluderend
In zijn algemeenheid kan gezegd worden dat de betekenis die aan de tekening (maar ook aan de brieven) gehecht wordt medebepaald wordt door hetgeen er buiten de Peueraar om is besproken, verteld en gebeurd. Aangezien alle redactieleden andere informatie tot hun beschikking hebben en er verschillende loyaliteiten zijn met de betrokken personen was het voor ons tot voor kort niet mogelijk om puur op basis van de ingezonden stukken, dus zowel de brieven als de tekening, tot overeenstemming te komen over plaatsing.
We hebben als redactie Mo onze verdeeldheid over plaatsing medegedeeld. Zij wilde als concessie de namen bij haar tekening weghalen en een korte schriftelijke uitleg geven. Ook gaf ze aan Lieke niet te willen kwetsen, maar juist haar eigen gevoel van gekwetstheid over te willen brengen.
We hebben er uiteindelijk voor gekozen de tekening te plaatsen mét de schriftelijke uitleg van Mo én een brief van A. Dat we er nu voor gekozen hebben de twee stukken en de tekening te plaatsen betekent niet dat we dat in de toekomst in vergelijkbare gevallen ook zullen doen. We zijn er als redactie nog niet uit. We gaan komende maand doorpraten over meer duidelijke richtlijnen voor onszelf in dit soort situaties. We staan als redactie open voor suggesties en reacties.