Hoe bevrijdend is de ‘eis’ van een onvoorwaardelijk basisinkomen? (basisinkomen-discussie deel 1)
De laatste tijd klinkt ook in bepaalde Nederlandse ‘linkse’ kringen steeds luider de roep om een onvoorwaardelijk basisinkomen in te gaan voeren voor iedereen vanaf achttien jaar. De redenen die aangevoerd worden voor een basisinkomen kloppen wel. Door mechanisatie en de wereldwijde lagelonenlanden-politiek rond de productie van materiële en immateriële (= diensten) handelsgoederen zijn er tegenwoordig minder mensen nodig in het arbeidsproces. Daardoor is er een fundamentele crisis ontstaan waarbij de arbeid zelf op de helling is komen te staan. Deze crisis heeft ‘overbodige mensen’ gecreëerd.
| Doorbraak is er enthousiast over dat er meer en meer initiatieven ontstaan in en vanuit kringen van werklozen. De beweging voor een basisinkomen is er daar een van. Het basisinkomen geeft veel mensen hoop dat er echt een uitweg bestaat uit hun dagelijkse ellende. Bij de opbouw van elke beweging is het belangrijk om samen te praten over wat te doen en wat niet.
In deze nieuwe reeks discussiestukken probeert Doorbraak helder te krijgen wat de eis van een basisinkomen kan bijdragen aan onze beweging, en wat niet. We hebben de laatste maanden veel positiefs gehoord over het basisinkomen en daarom zijn we onze reeks begonnen met twee kritieken. (Die tweede lees je hier.) Wil je reageren? Dan kan dat natuurlijk kort hieronder, maar ook hele artikelen die bijdragen aan de discussie worden op prijs gesteld, neem daarover contact op met de redactie: doorbraak@doorbraak.eu. |
Voorstanders van het onvoorwaardelijk basisinkomen redeneren dat iedere ‘officiële’ inwoner van een land waar het basisinkomen ingevoerd wordt, er recht op zou moeten hebben. Voor iedereen vanaf achttien jaar een gelijk bedrag, genoeg om in de eerste levensbehoeften te voorzien. Onvoorwaardelijk betekent dat er geen voorwaarden aan verbonden zijn, dus geen verplichte arbeid of sollicitatieplicht. Dat in tegenstelling tot bijvoorbeeld de verschillende bestaande uitkeringen, maar ook tot loon verkregen uit arbeid, die wel aan voorwaarden gebonden zijn.
Vanuit een linkse visie bekeken echter zitten er nogal wat haken en ogen aan dat onvoorwaardelijk basisinkomen. Alvorens die te belichten geef ik eerst de huidige stand van zaken op Nederlands en Europees niveau met betrekking tot basisinkomen-initiatieven.
Nederland
Naast reeds bestaande Nederlandse parlementaire politieke partijen die een onvoorwaardelijk basisinkomen in hun programma hebben vermeld – PVDT, SOPN, De Groenen, EVP, Nieuw Nederland, Vrouwenpartij, Wil Nu, waarbij vermeld dat geen daarvan zetelt in de Eerste of Tweede Kamer – is er sinds vorig najaar een partij die zich specifiek bestaansrecht heeft toegeëigend met het basisinkomen als uitgangspunt, de Basis Inkomen Partij (BIP). Die doet tijdens de komende gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart in een zevental gemeenten (Amsterdam, Almere, Deventer, Groningen, Rotterdam, Utrecht en Woerden) een gooi naar plaatselijke pluche zetels. Om vervolgens bij de komende landelijke verkiezingen de natte droom van elke al dan niet splinter- en one issuepartij waar te maken: een aantal landelijke pluche zetels in de Tweede Kamer.
Initiatiefnemer Rob Vellekoop van Delangemars.nl heeft als voorzet voor deze nieuwe parlementair-politieke partij een “Bouwplan voor Nieuw Nederland” geschreven. De BIP profileert zichzelf als “niet links, niet rechts, maar rechtdoor”. Het eerste congres van de partij vond plaats op 26 oktober in Utrecht.
Zwitserland
In Zwitserland heeft de bevolking genoeg handtekeningen verzameld om een bindend referendum af te dwingen over een onvoorwaardelijk basisinkomen. Dat referendum zal binnen twee, drie jaar moeten plaatsvinden. Mocht het positief uitvallen, dan moet het Zwitserse parlement het basisinkomen gaan implementeren in de wetgeving, wat ook weer een paar jaar kan duren.
Cyprus
Onlangs heeft de president van Cyprus, Nicos Anastasiades, bekend gemaakt dat hij een systeem in gaat voeren dat iedereen een minimuminkomen geeft. Tegen juni dit jaar zou dat systeem volledig ingevoerd moeten zijn. Er zit echter een adder onder het gras. De president stelde namelijk ook: “De enige maar absoluut noodzakelijke voorwaarde is dat ze niet weigeren om aanbiedingen voor werk te aanvaarden en deelnemen in het beleid van ononderbroken arbeid dat wordt bepaald door de staat” (“The single but absolutely necessary precondition is that they don’t refuse to accept offers for employment and to participate in the policies of continuous employment that are determined by the state”.) Kortom, met dit zogenoemde ‘basisinkomen’ wil men dwangarbeid rechtvaardigen.
Europa
Op Europees niveau is er inmiddels een op 14 januari vorig jaar geregistreerd Europees Burgerinitiatief voor het Onvoorwaardelijk Basisinkomen (Ebi-OBi). Dat probeerde voor 14 januari dit jaar de vijfhonderd miljoen burgers van de Europese Unie te bereiken om een miljoen steunbetuigingen of handtekeningen op te halen.
Sinds 1 juli nemen er mensen uit tweeëntwintig lidstaten deel aan dit initiatief. In tenminste zeven landen moest het vereiste aantal steunbetuigingen worden gehaald. Zodra de organisatoren van een burgerinitiatief meer dan een miljoen steunbetuigingen hebben verzameld, is de Europese Commissie verplicht dat initiatief grondig te bestuderen en een hoorzitting te organiseren in het Europees Parlement. Op 14 januari om 23.59:59 uur bleken er ‘maar’ 285 duizend handtekeningen opgehaald te zijn.
Haken en ogen vanuit een linkse visie
A. De linkse visie
Ervan uitgaande dat het eerst en vooral het kapitalisme is – met de staat als trouwe dienaar – dat een sta in de weg vormt voor een veel socialer systeem, kan niet anders geconcludeerd worden dan dat een basisinkomen niet die linkse strijd ondersteunt. Centraal in het linkse streven staat een ecologisch duurzame wereld zonder uitbuiting, onderdrukking en uitsluiting. Dat is een samenleving waarin vrijheid en solidariteit elkaar niet in de weg zitten, maar elkaars voorwaarde zijn.
B. De rol van de staat versus een basisinkomen
De rol van de staat is om op alle manieren die hij ter beschikking heeft de (internationale) solidariteit te doorbreken, en op mondiaal niveau de ene mens tegen de andere op te zetten. Belangrijk daarbij is bijvoorbeeld het militarisme, met als economische drijfkracht de wapenindustrie, die bestaansrecht heeft omdat er verschillende staten en grenzen zijn die ‘verdedigd’ dienen te worden. Door de staat als uitgangspunt te nemen accepteert men ook het illegaliseren van arbeidsmigranten en vluchtelingen. Een basisinkomen van de staat ‘eisen’, is eerst en vooral de staat zelf bestendigen, als zou de staat zelf mogen (moeten zelfs) bepalen hoe wij allen dienen te leven, wonen, werken en vooral blijven consumeren. De hoogte van een basisinkomen blijft een “staatszaak”, “de burger” blijft zodoende afhankelijk van de grillen van die staat.
Daarbij blijft een basisinkomen de verdeeldheid, die al overheersend is, alleen maar in stand houden. Zij die – mocht er een basisinkomen ingevoerd worden – niet tot de ‘uitverkorenen’ behoren, zij die dus niet de nationaliteit hebben die uiteraard als voorwaarde gesteld gaat worden om een basisinkomen te krijgen, blijven buiten de boot vallen. De ‘eis’ van het basisinkomen predikt zodoende ook een ‘verkapt’ nationalisme.
Het argument daartegen dat een basisinkomen idealiter wereldwijd ingevoerd moet gaan worden, gaat daarbij niet op. Omdat dat alleen maar zou impliceren dat er een wereldwijde registratieplicht gaat ontstaan. Momenteel wordt bijvoorbeeld wereldwijd een op de drie kinderen niet geregistreerd bij geboorte. Een wereldwijde invoering van een basisinkomen leidt daarmee dan ook slechts tot een hoger niveau van controle en vervolgens repressie. Zo’n registratieplicht leidt alleen maar tot meer invloed willen uitoefenen op de mens zelf, daar door registratie de mens tot “burger” gedegradeerd wordt. Met alle gevolgen van dien.
Anders gezegd: de uitbuiting, onderdrukking en uitsluiting door de staat via wet- en regelgeving, blijft met een basisinkomen onaangetast.
C. Het kapitalisme versus een basisinkomen
Het basisinkomen bekritiseert het kapitalisme zelf niet. Erger nog, het bestendigt het zelfs daar het zelfs niet de productie van handelsgoederen – die nu “kapitalistisch geproduceerd worden” – ter discussie stelt. Met een basisinkomen wordt het leven en al wat dat leven mogelijk maakt – de aarde, het water en de lucht – nog steeds onderschikt gemaakt aan het maken van winst. Een basisinkomen brengt de ecologisch duurzame wereld niet dichterbij. Wat een basisinkomen alleen maar doet, is domweg willoze en nieuwe ‘tevreden gestelde’ consumenten creëren die de productiegoederen op een ‘menswaardige’ manier kunnen afnemen.
Zodat ze niet meer, zoals nu, op een ‘mensonwaardige’ manier worden afgenomen. Waarbij aangetekend dat degenen die kapitaalkrachtig genoeg zijn luxere en vooral ook meer producten kunnen blijven afnemen, terwijl de rest zelfs meer en meer afhankelijk wordt gemaakt van giften en de overproductie die gepaard gaat met de huidige manier van produceren: denk aan de voedsel- en andere banken.
Huisbazen zullen, wanneer een basisinkomen is ingevoerd, nog steeds te hoge huren blijven innen. Er zal nog steeds hetzelfde betaald moeten worden voor de zorg, en de farmaceutische industrie zal bijvoorbeeld ‘gewoon’ woekerwinsten blijven maken. Gas en elektriciteit zullen even duur blijven, net als de goederen in de winkels. Dezelfde elite zal er met de winst vandoor blijven gaan, zich blijven verrijken over de ruggen van de dan ‘tevreden gestelde’ consumenten.
Kortom, een basisinkomen zal slechts een oplossing vormen voor de huidige gecreëerde crisis die de onze niet is, een crisis die een economische crisis is, in een economie die de onze niet is. Deze economie is namelijk gebaseerd op kapitalisme. Waarbij de gecreëerde welvaart slechts een restproduct vormt van het maken van winst.
D. Conclusie
Een basisinkomen ‘eisen’ komt uiteindelijk vooral neer op het presenteren van een smeekschrift aan hen die ons regeren. Dat draagt niet bij aan een beweging die kracht moet ontwikkelen om de eigen eisen zelf te realiseren. Een basisinkomen ‘eisen’ impliceert dan ook niet die noodzakelijke strijd aangaan en ondersteunen. Die strijd, die noodzakelijkerwijs op- en uitgebouwd moet worden om het kapitalistische systeem door een veel socialer systeem te kunnen vervangen.
Een basisinkomen ‘eisen’ doorbreekt en ondermijnt een vitaal onderdeel van die strijd, de onvoorwaardelijke solidariteit met anderen aan de onderkant van de maatschappij. Het doet mee aan het illegaliseren van arbeidsmigranten en vluchtelingen. Maar wij hebben heel veel meer gemeen met arbeidsmigranten en anderen die ‘hier’ naar toe komen, waar ze ook vandaan komen, dan met de rijken en politici van dit land. Juist door solidair te zijn en samen te vechten mét iedereen die hierheen komt, maak je het degenen aan de bovenkant moeilijk en ondermijn je hun systeem. Onze solidariteit moet altijd liggen bij andere arbeiders (werkenden, werklozen en anderen die zich in die onderste lagen bevinden) en niet bij een verzonnen groep als een “volk”, of bij de rijken en hun staat, kort gezegd: bij de top.
Juist door dat basisinkomen te willen ‘eisen’ wordt de hete angel uit het vuur gehaald. Die ‘eis’ kan evengoed door een gematigde vakbond gedaan worden of door eender welke parlementaire politieke partij die eerst en vooral de staat – die zoals duidelijk moge zijn eerst en vooral het (inter)nationaal kapitaal ter wille is – koste wat het koste mee in stand wil houden. Een basisinkomen willen ‘eisen’ is daarmee per definitie een reformistische eis en heeft dan ook totaal geen revolutionair potentieel in zich.
Zolang de verwoestende en nietsontziende manier van produceren via de huidige kapitalistische productiemethoden als ‘alles zaligmakend ‘ wordt beschouwd, zal er (op mondiaal niveau) niets veranderen. Het racistische en nationalistische beleid van sociale uitsluiting door staten die een basisinkomen invoeren, zal niet aangeklaagd worden. Erger nog, een basisinkomen gaat diezelfde repressieve staten nog meer macht geven over haar tot “burgers” gebombardeerde mensen.
Een basisinkomen is uiteindelijk simpelweg een poging tot afkoping van onze vrijheid. Van die vrijheid waarin vrijheid en solidariteit elkaar niet in de weg zitten, maar elkaars voorwaarde zijn. Maar die vrijheid is niet af te kopen, daar ‘geld’ een van de instrumenten is om te onderdrukken, uit te buiten en uit te sluiten. Die vrijheid is niet te koop. Is ook niet in geld uit te drukken. Die vrijheid kan alleen maar tot stand komen als de voorkeur gegeven wordt aan een consensus op basis van vrijwillige samenwerking en wederzijdse hulp. Als de dominantie van een individu of groep van individuen door een ander onbestaand is.
Een basisinkomen brengt ons alleen maar nog verder van ons aller ‘thuis’, die gewenste samenleving. Dat waardige en goede leven dat al eeuwenlang binnen het bereik van de mensheid ligt. In een samenleving voorbij de productie van handelswaar, voorbij geld en ver voorbij de staat. Dát moet dan ook de inzet van de strijd zijn. Niet die fake-oplossing die structureel dezelfde niet-ecologische, noch duurzame wereld in stand wenst te houden. Voorstanders van een basisinkomen bekritiseren de structurele onderdrukking, uitbuiting en uitsluiting niet, maar (b)lijken dat alles vaak af te doen als ‘maar’ bijzaak.
Bart de Baan
Politici en beleidsmakers zouden moeten anticiperen op deze afname van de vraag naar arbeid. Enerzijds door de arbeidsmarkt te herstructureren en anderzijds door het onderwijs te richten op technische innovatie. Bij het herstructureren van de arbeidsmarkt zou de aandacht moeten uitgaan naar het verlagen van de werkloosheid door een herverdeling van arbeid; een grotere arbeidsparticipatie en dan vooral van jongeren.
Beleid zou er op ook op gericht moeten zijn om de arbeidsparticipatie te verhogen door de werkweek te verkorten – met aangepast salaris – en de AOW en pensioen leeftijd niet te verhogen, maar te verlagen met aangepaste uitkering. Met het klimmen van de jaren nemen de innovatiekracht evenals de ICT affiniteit af, evenals het vermogen en de bereidheid om te gaan met snelle veranderingen. Jongeren zijn hier beter in. De arbeidsmarkt voor 60 plussers is zeer beperkt, pensioenleeftijd verhoging leidt alleen maar tot meer werkloosheid in deze leeftijdsgroep. Een 60 plusser in de WW of in de AOW maakt voor de overheidsfinanciën weinig verschil.
Klopt helemaal. De AOW en de pensioenleeftijd moeten niet verhoogd worden. Eerder nog verlaagd zodat de jongere generatie aan het werk komt. Verder, ik blijf het zeggen, moet de bijstand verhoogd worden zodat mensen geen beroep meer hoeven doen op de voedselbank en redelijk rond kunnen komen. Komt ook de economie weer ten goede als mensen kunnen consumeren. Dat zelfde zou ik eigenlijk willen invoeren voor de AOW. Die is ook te laag. Getuigd niet echt van respect voor onze ouderen in de samenleving. Over een basisinkomen heb ik sterk mijn twijfels. Hoe realistisch is dat?
De schrijver heeft belangrijke knelpunten rond het “basisinkomen” benoemd. Hoewel het idee van een onconditioneel basisinkomen – een leefwaardig inkomen voor iedereen losgekoppeld van het verrichten van arbeid – als een sympathiek en tamelijk radicaal idee klinkt, zitten er toch meer haken en ogen aan dan op het eerste gezicht duidelijk is. Graag zou ik nog een paar aanvullingen maken.
Bart legt de nadruk vooral op het kunstmatige verschil tussen burgers en anderen. Ook de praktische problemen bij het wereldwijd invoeren van zo’n maatregel worden in het artikel aangesneden. De noodzakelijke internationale solidariteit van alle slachtoffers van het kapitalisme komt door een basisinkomen voor burgers van rijke landen nog verder onder druk te staan.
Daarnaast noemt hij Cyprus dat, nog voor er een concreet plan is gemaakt, het onconditionele van het basisinkomen en de loskoppeling van inkomen en arbeid al geschrapt heeft. Zoiets gaat in meer landen gebeuren onder druk van conservatieve oppositie. Het basisinkomen blijft op die manier een verkapte bijstandsuitkering.
In een maatschappij met een basisinkomen én een kapitalistisch systeem zullen de prijzen zich snel aanpassen aan de verhoogde gemiddelde bestedingsruimte. De mensen die volledig afhankelijk zijn van één basisinkomen – de alleenstaande bejaarden, -invaliden, -werklozen en veel een-oudergezinnen – belanden dan net als nu op of onder de armoedegrens, wat de invoering van toeslagen en andere lapmiddelen opnieuw noodzakelijk maakt. Waarmee zelfs op nationale schaal het doel en het nut van “een onconditioneel leefwaardig basisinkomen voor iedereen” volledig onderuitgehaald zijn, en een “revolutionaire herverdeling van inkomen” verworden is tot een leuk extraatje voor degenen die het toch al niet slecht hadden.
Het Leefbaar Inkomen Gegarandeerd (“LIG”) is een voorstel dat het acute en dringende probleem aanpakt van enorme wereldongelijkheid. Huidige economische en politieke beleidslijnen, die geïmplementeerd zijn om voorspoed te bevorderen en het welzijn van de rechtelozen op de wereld, mogen tot op zekere hoogte, in staat geweest zijn economische groei te bevorderen, maar de vruchten van deze groei moeten degenen die ze het meest nodig hebben nog bereiken.
Het Leefbaar Inkomen Gegarandeerd zal die individuen ondersteunen en assisteren in de samenleving die zich in een achtergestelde positie bevinden ten gevolge van deze structurele ineffectiviteit en ontoereikendheid. Het Leefbaar Inkomen Gegarandeerd zal gelijke mogelijkheden voor allen beschikbaar stellen; waarbij het functioneert als het middel waarmee landen in staat zullen zijn de meest directe en negatieve effecten van het kapitalisme te corrigeren, terwijl het vele van de unieke sterke kanten die zo’n systeem belichaamt in stand houdt. Het Leefbaar Inkomen Gegarandeerd zal zo helpen groei en duurzaamheid in balans te houden; waarbij de Fundamentele Mensenrechten veilig gesteld en gegarandeerd worden voor iedereen.
STRUCTURELE AANPASSINGEN
Om een Leefbaar Inkomen Gegarandeerd te financieren zijn veranderingen vereist in de huidige sociaaleconomische en politieke structuur. Het Leefbaar Inkomen Gegarandeerd direct laten financieren door de regering door geld van het huidige budget toe te wijzen of door geld te lenen, is geen levensvatbare optie. De regering op zichzelf is niet toegerust om zo’n bulk aan inkomensoverschrijvingen te verwerken op het niveau dat vereist is voor alle ontvangers van Leefbaar Inkomen om in staat te zijn een waardig leven te leven. Aanpassingen en afstemmingen zijn vereist om een degelijk Leefbaar Inkomen vrij te maken en ervoor te zorgen dat het feitelijk gegarandeerd kan zijn.
NATIONALISATIE VAN HULPBRONNEN EN SOCIALE DIVIDENDEN
Een manier om een Leefbaar Inkomen Gegarandeerd te financieren is de nationalisatie van hulpbronnen binnen elk land. Om het gemeenschappelijk welzijn te bevoordelen, worden de hulpbronnen van elk land
opnieuw herverdeeld door het nationaliseren van bedrijven die de nationale hulpbronnen in de productie en productieprocessen gebruiken. De burgers zouden dan werkelijk aandeelhouders van deze bedrijven worden. Economische winst gegenereerd door bedrijven in gemeenschappelijk eigendom zou gedeeltelijk (of geheel, indien nodig) het Leefbaar Inkomen Gegarandeerd financieren.
Afgezien van de voor de hand liggende financieringsfunctie van een dergelijke stap, biedt de nationalisatie van de hulpbronnen en aangesloten bedrijven een kans/gelegenheid voor het beheer van de hulpbronnen van het land door de mensen van dat land en is in feite een uitbreiding van directe democratie.
HERBESTEMMING VAN MILITAIRE UITGAVEN
Een tweede belangrijke en toepasselijke geldbron om het Leefbaar Inkomen te financieren is het herbestemmen van de militaire budgetten. Al zijn de werkelijke en de gepropageerde rechtvaardigingen voor oorlog discutabel, hun verwoestende gevolg is dat niet. Het behoeft geen verdere uitleg of argumentatie om te verduidelijken waarom oorlog onwenselijk is en het waard is om het uit onze toekomst te verbannen.
Elke democratische regering heeft in de eerste plaats en voor alles verplichtingen jegens de burgers van het eigen land. Om enorme sommen publiek geld te besteden om militaire acties te financieren onder het mom van humaniteit heeft geen zinnige betekenis wanneer thuis zulke zaken als werkeloosheid, ontoereikende onderwijsprogramma’s of gezondheidszorgstelsels van alle dag zijn en in toenemende mate problematisch zijn. Om de wereld te verbeteren moeten we thuis beginnen.
BELASTINGEN
Binnen het Leefbaar Inkomen Gegarandeerd, zullen directe of persoonlijke fiscale methoden beëindigd worden. Alleen indirecte belastingmethoden zullen worden gefaciliteerd, onder meer in de vorm van BTW, omzetbelasting en invoerrechten. Er zal niet langer een noodzaak zijn aan overmatige belasting, omdat de rol en de taken die de overheid vereist zal zijn uit te voeren en te financieren, minimaal zullen zijn.
Het bedrag aan belasting voor elk individu zal direct gerelateerd worden aan de eigen activiteiten en participatie binnen een bepaald systeem of deel van de samenleving (bijv. tolwegen/rekeningrijden).
Merk op dat van de hier voorgestelde financieringsmogelijkheden, de bijzondere combinatie en de spreiding toegesneden moet worden op elk land – afhankelijk van de specifieke huidige economische realiteit en het culturele klimaat. Een land-specifieke evaluatie kan bepalen in welke gebieden van een bepaalde economie gelden zijn die wederrechtelijk toegeëigend zijn die kunnen worden omgebogen naar het garanderen/waarborgen van een Leefbaar Inkomen.
Lees verder/google op onze sites en Facebookpagina’s (in meerdere talen beschikbaar)
Een basisinkomen zouden we heel goed kunnen financieren uit de winsten van nutsbedrijven, grondstoffen winnende bedrijven, telecommunicatie, netbeheerders en uit de budgetten die nu gebruikt worden voor oorlogvoering. We kunnen de genoemde bedrijven ‘nationaliseren’ waarbij niet de staat maar alle burgers aandeelhouder worden en we met z’n allen beslissen over de koers van deze bedrijven. we zijn immers allemaal gebaat bij het bestaan ervan. Het basisinkomen kan onvoorwaardelijk beschikbaar komen voor degenen die geen andere bron van inkomsten hebben. De hoogte ervan zal boven het huidige moeten liggen, wat rond/onder de armoedegrens is, zodat een fatsoenlijke deelname aan de samenleving mogelijk is, zonder luxe. De lonen moeten navenant hoger komen te liggen zodat er ook echt financieel meer mogelijk is voor wie werkt in een baan. Nu wordt er vel teveel geld afgeroomd door degenen die toch al kapitaalkrachtig zijn. Een groter gedeelte ervan moet terug de samenleving instromen door een leefbaar basisinkomen en hogere lonen om de economie te van geld te voorzien. We hoeven zo niet het kapitalisme te vervangen door een vorm van socialisme, we passen een correctie toe. Op een manier dat ondernemers en consumenten zich er in kunnen vinden. Immers als de burgers meer te besteden hebben is dat ook voor ondernemingen een opkikker. Zo kan een basisinkomen de klassenstrijd overbruggen.
@Michelle Vercauteren
Het lijkt er sterk op dat je bijdrage niet meer is dan een ‘knip en plak’-werkje, want je gaat volstrekt niet in op de kwesties die de auteur aan de orde stelt.
We hebben je ‘reactie’ voor deze keer doorgelaten, maar normaal doen we dus niet aan knippen en plakken, zoals duidelijk aangegeven bij het reactie-vakje.
Netty: “Daarnaast noemt hij Cyprus dat, nog voor er een concreet plan is gemaakt, het onconditionele van het basisinkomen en de loskoppeling van inkomen en arbeid al geschrapt heeft. Zoiets gaat in meer landen gebeuren onder druk van conservatieve oppositie.”
Natuurlijk zullen tegenstanders van het basisinkomen het proberen onder uit te halen. Daarom besteed BIP veel aandacht aan de bescherming en verdediging.
1. Het Basisinkomen in gekoppeld aan de max. huur voor een gezinswoning (OBI = 3 x huur).
2. OBI vanaf 18 jaar.
3. Beslagvrije voet = OBI.
Het probleem is dat de EU bestaat uit 28 landen, met 28 overheden en 28 nationale economieën. In Polen is het minimumloon net 400 euro bruto in de maand, in Nederland is dit 1400 euro bruto. Luxemburg heeft het hoogste minimumloon met 1900 euro bruto. Europa is zeer verdeeld en het idee van een gemeenschappelijk markt is bullshit. De Europese Unie is gemaakt om het kapitalisme van dienst te zijn en niet de werkende klasse. Ik ga uit van een minimumloon van 1.500 euro netto in de maand en een maximum loon van 5.000 euro netto. Zo kunnen we voorkomen dat een elite ontstaat. Wie niet voor 5.000 euro wil werken, moet maar oprotten. Want 2/3 van alle werknemers in de EU verdient MINDER dan 5.000 euro netto. Ik ga er zelfs van uit dat meer dan 80% tot 90% minder verdient dan dit enorme bedrag!
Socialisten moeten strijden voor een verenigd socialistisch Europa, een raden-democratie waarin de werkende klasse de macht heeft en niet de kapitalisten klasse!
Bart de Baan stelt dat het OBI een linke manier is om de huidige kapitalistische staat te bestendigen en dat het OBI niets oplost aan de armoede en de ongelijkheid. Meer hij meent dat het anti-solidair is.
Althans zo heb ik zijn artikel begrepen.
Ik ben het niet met hem mee eens. Behalve waar ie (’n beetje tss de lijnen mss) suggereert dat het OBI geen eindoplossing is.
Want idd, ook het OBI is dat natuurlijk niet; het OBI is enkel een stap naar een meer rechtvaardige en menselijke samenleving en dus zeker geen einddoel.
Maar naar mijn mening onderschat ie de gevolgen en positieve neveneffecten van het invoeren van een OBI. Zoals pilootonderzoeken uitwezen zijn die nochtans legio. Van daling van de criminaliteit en stijging van de algemene gezondheid tot hogere scholingsgraad en verhoging van creatieve & innovatieve initiatieven. Bovendien zal het invoeren van een OBI (zeker als dat mondiaal gerealiseerd wordt) voor de hele mensheid een totale mentaliteitsverandering met zich meebrengen; m.n. een heel nieuwe onafhankelijke en vrije mens creëren die -onbelemmerd door regels, geboden & verboden, eisen en verwachtingen- zijn/haar kwaliteiten en talenten zal exploreren en gebruiken naar eigen goeddunken en te nutte maken en aanbieden aan de samenleving. Niet in de verwachting daarvoor (geldelijk) beloond te worden maar zuiver omwille van het plezier zichzelf en de ander te bieden wat ie heeft & kan. Het OBI is m.a.w. eerder een emancipatorisch dan een economisch tool.
De eerste vraag die gesteld zou moeten worden: wat zijn de basisvoorwaarden voor een menselijk bestaan?
De volgende vraag die gesteld zou moeten worden wat is eigenlijk de definitie van werk.
Stel dat ik ontwikkelaar en/of arbeider zou zijn van een chemisch wapen, en krijg daarvoor een riant inkomen. Ben ik dan werkelijk tot nut voor de mensheid?
Of dat ik een topmanager zou zijn die zijn netwerk en invloed gebruikt om mensen meer te laten betalen voor de basisbehoefte water, en dat ik daardoor willens en wetens mensen in noodsituaties zal brengen.
Of ik ben een advocaat van een concern, omdat ik de mazen van de wet, ken mensen onthoud van toegang tot gezondheidszorg wegens een patent.
of ik ben een boer die kippen houdt die binnen 6 weken nauwelijks op hun poten kunnen staan maar wel slachtrijp. Wat ook nog eens indirect de gezondheidszorg bedreigd.
of ik ben vrachtwagenchauffeur die varkens naar polen brengt omdat het daar goedkoper slachten is.
De kleren wat ik draag zijn waarschijnlijk gemaakt onder arbeidsvoorwaarden waar een rasechte neoliberaal een natte droom van krijgt.
En men kan als grachtenelite wel gewetensvol gifvrij, slaafvrij, biologisch kopen maar het voedt meer het eigen geweten terwijl op het zelfde moment een onrendabele een doosje kipnuggets, waarvan de houdbaarheidsdatum zowat overschreden is, in een bigshopper stopt van een supermarkt die de plaatselijke groenteboer weg geconcurreerd heeft omdat zij de tuinier onder druk kan zetten qua prijs, die daarvoor polen in dienst neemt van duistere uitzendbureau’s. enz, enz.
Het systeem, liefkozend de ‘vrije markt’ genoemd maakt ieder tot slaaf. Wat mensen aanzet tot onethisch handelen en kopen.
Ik ben meer pleiter voor belasting heffen op de werkelijke schade die werk ook kan aanrichten. Zijt gij schadelijk voor het ecologisch systeem of richt men indirect schade aan op de mensheid. Dat zal uiteindelijk mensen veel meer dwingen hoe ze hun energie willen inzetten, betere keuzes laten maken, minder verspillen. En zal bewuster maken.
Naar mijn mening brengt het veel eerder naar de basis en naar de werkelijke waarden.
Arbeidsverdeling, of een menswaardig bestaan?
Door winstmaximalisatie, ook wel “Greed is Good” genoemd, wordt laag geschoolde arbeid meer en meer uitbesteed naar de goedkopere landen. Het gevolg is dat hier in NL steeds meer mensen aan de kant komen te staan. Wie in de glazen bol van de toekomst durft te kijken zal zien dat ook aan deze uitbesteding een einde komt door een niet te stuiten technologische vooruitgang; de moderne westerse wereld evolueert en is hard bezig zichzelf in het arbeidsproces overbodig te maken.
Wie wil er niet in Luilekkerland leven?
Charly Chaplin toonde in Modern Times 1936 al aan hoe de rol van de mens veranderde door hem als mechanisch verlengstuk van een systeem te beschouwen. Als romanticus kon hij niet anders dan de Liefde daar tegenover te stellen. Inmiddels zijn we tachtig jaar verder, en staan we aan de vooravond van al weer een nieuw tijdperk. Vanaf de toppen in deze digitale wereldwijd verbonden wereld zien we dat de mens eindelijk verlost kan gaan worden van Chaplin’s rol. Maar een reusachtig vraagstuk doemt op. Hoe gaan we de welvaartskoek verdelen?
Het idee van een Basis Inkomen lijkt me een stap in de goede richting van Luilekkerland, waar mensen durven te dromen, waar winstmaximalisatie ondergeschikt is aan creativiteit, vernuft en harmonie in een alom bewustzijn van verbondenheid.
Je redenering berust mijns inziens op een misverstand.
Dit beargumenteerde ik in deel vijf van deze discussie: “Een van de belangrijkste argumenten van de voorstanders van het basisinkomen is dat er door de automatisering steeds minder werk zal overblijven, en dat de groeiende groep baanlozen alleen zo op een menswaardige manier zal kunnen overleven. Het is echter maar helemaal de vraag of die voorspelling klopt. De overheid is druk bezig om onder meer via dwangarbeid het minimumloon om zeep te helpen, en naarmate arbeid goedkoper wordt en het ontslagrecht “versoepeld” wordt, zullen er straks zeker meer en meer banen komen. Bedrijven, maar ook rijkere mensen kunnen immers altijd wel arbeidskrachten gebruiken als ze die voor een habbekrats kunnen inhuren. Als het bijna niets kost, dan laat je toch je huis schoonmaken, je hond uitlaten of je koffie zetten door een bediende? Wellicht worden allerlei huishoudelijke hulpen op termijn zo ook bereikbaar voor de iets minder gefortuneerden. Er is niet voor niets nu al een enorme markt voor domestic workers, want die zijn vaak illegaal en daardoor relatief goedkoop. In de vele grote landhuizen van de achttiende en negentiende eeuw in Europa leefden rijke families met vele tientallen bedienden, die de tuin deden, kookten, schoonmaakten en zelfs hielpen bij het aankleden. Er werkten tijdens de industriële revolutie soms meer mensen in die “dienstensector” (een anachronisme natuurlijk) dan in de fabrieken. Het ging daarbij meestal om spotgoedkope vrouwen en kinderen, maar toch ook verrassend vaak ook om mannen die meestal een ietsje meer verdienden.”
Nog wat kanttekeningen bij het streven naar een basisinkomen (basisinkomen-discussie deel 5)
Voor mij is het geen vraag of er minder handen nodig zijn om aardappels, graan, tomaten, druiven of welk voedselproduct dan ook bij de behoeftige mens te brengen. Voor mij is het vraag of er minder handen nodig zijn om een bank draaiende te houden (hoeveel personeel zet ING ook alweer op straat?), om de belastingdienst te laten functioneren, om een auto te fabriceren, om broodroosters (heeft u Tegenlicht met Rutger Bregman gezien?) te maken, etc, etc.
Ik kan niet anders dan tot de conclusie komen dat technologie het productie-proces letterlijk meer en meer uit handen van de mens neemt. Steeds meer komt het aan op denk-werk, en helaas is niet iedereen daartoe evengoed uitgerust. Kortom, laag geschoolde arbeid verdwijnt; gaat over ’s landsgrenzen of komt in het domein van robots. Neem een kijkje in de autofabriek; er komt geen mensenhand meer aan te pas.
Uw visie is niet te benijden. U predikt geen vooruitgang, maar een sprong ver terug naar de feodale tijd. Misschien komt uw beeld over de staat of de overheid niet helemaal overeen met de werkelijkheid en zou u voorzichtig eens te rade kunnen gaan bij de gedachte: “de staat of de overheid, dat zijn wij toch zelf met z’n allen?” Natuurlijk laat de overheid momenteel zijn/haar oren te veel hangen naar Multinationals en Banken; Ewald Engelen spreekt niet voor niets over Corpocratië. Maar diezelfde overheid zit al decennia in een neoliberale wind – gelaten door Wim Kok c.s., die zijn ideologische veren niet alleen naar de vergetelheid bracht, maar later zelfs verruilden voor een exorbitante zelfverrijking.
Uw wantrouwen over de overheid als uitzendbureau in moderne slavenhandel deel ik niet. Zelfs de meest hardnekkige homo economicus zal moeite hebben om de meerwaarde van een Basis Inkomen naast zich neer te leggen als hij het harde cijfermateriaal van een kosten baten analyse over een Basis Inkomen ten opzichten van een geldverslindend uitkeringssyteem onder ogen krijgt. In theorie zou men namelijk met een computer-programma voor het Basis Inkomen alle uitkeringsinstanties overbodig maken, waarmee eens te meer duidelijk wordt in welk tijdsgewricht we zitten; steeds minder mensen werkzaam in een technologisch steeds maar verder evoluerende maatschappij.
Dat predik ik niet. Ik vrees alleen dat er wel een heleboel banen zullen blijven, alleen dat ze ons er niet voor zullen willen betalen. Ook worden steeds meer dingen die mensen vroeger gewoon onderling deden langzaam vercommercialiseerd. Voor je buren even de hond uitlaten deed je vroeger gewoon, nu is het een baan geworden. Zo zijn er heel veel voorbeelden. En dat is precies waar het basisinkomen ruimte voor schept: banen die bijna niet betaald worden omdat mensen toch al een basisinkomen hebben.
De staat is een bedrijf geworden, de burgers zijn hun werknemers. Zoals het heden te dagen in grote bedrijven toegaat, eerst na de kosten c.q. winst kijken, daarna pas na de rest, zo doet de staat dat ondertussen ook.
Er word letterlijk gekeken wat brengt iemand op? Verdien je of heb je een ander goed inkomen, dan ben je welkom. Maar op het moment dat je, je baan verliest en geen inkomen meer hebt en jij voor een uitkering moet aankloppen bij de staat, dan ben jij een verlies post. Om het verlies om te buigen naar winst, moet jij verplicht, onder dreiging van een straf, arbeid verrichten voor een uitkering.
Ook de zieken en gehandicapten worden niet gespaard en ook zij worden steeds meer gedwongen arbeid te verrichten. Zaten ze eerst nog beschut bij een WSW bedrijf waar men op zijn minst een minimum (CAO) loon verdienden, worden ze er nu ontslagen en vallen deze mensen dadelijk niet meer in de wajong of ziektewet, maar in de bijstand en daarmee ook onder het bijstandsregiem waar men voor het bestaansminimum (50% tot 70% van het minimum loon) moet werken.
Gepensioneerden met inwonende kinderen krijgen dadelijk te maken met de kostendelerstoets en zo worden ook deze mensen met 30% of meer gekort.
Iedereen die inactief, niet productief of buiten het systeem is zal gekort of gedwongen worden tot productiviteit tegen de laagst mogelijke kosten. Als je kijkt naar de huidige WWB wetgeving en dadelijk, de WWNV (wet werken naar vermogen) dan zie je dat ik gelijk heb.
Om mensen, zeker in de laag en midden geschoolde arbeid, nog sneller in die positie te brengen, staat de overheid het toe dat goedkope buitenlandse arbeidskrachten, via allerlei constructies, hier ver onder het minimum loon, in Nederland, kunnen en mogen blijven werken met als gevolg dat deze goedkope arbeidskrachten, de Nederlanders op grote schaal verdringen op de arbeidsmarkt en om dan weer vervolgens voor veel minder loon, weer te werk te aanvaarden of erger, te werk gesteld te worden. Op deze manier word het minimum (CAO) loon kapot gemaakt.
Hier geef ik je gelijk. De kosten van de bijstandsuitkeringen zelf, zijn 1/3 van de totale uitgaves wat bijstands deel kost. 2/3 gaat op aan kosten zoals werk en re-integratie, kosten voor de gemeentes en noem maar op. Dit gaat eigenlijk ook op voor de uitkeringen, verstrekt door het UWV of de SVB.
Een basis inkomen zou de kosten van ons sociaal stelsel met ruim 60% doen dalen.
De vraag is, waarom doet men dat niet?
Volledige controle en dwang.
Als men werkelijk zo graag had willen bezuinigen op de kosten van uitkeringen, dan had de overheid een eind kunnen maken aan de werk en re-integratie trajecten, immers, daar gaat veel geld naar toe zonder dat het voor de uitkeringsgerechtigde wat oplevert. De overheid doet nu exact het tegen over gestelde, we korten de uitkeringen, maar we geven dadelijk me tde WWNV nog meer geld uit om nog meer mensen via werk en re-integratie bedrijven aan het werk te zetten, immers, de uitkeringen worden nu gebruikt als “loon” e ndie bedrijven doen he took niet voor niks. Daarnaast word er dan ook nog eens meer uitgegeven aan de controle van de uitkeringsgerechtigden want volgens de overheid zijn uitkeringsgerechtigden per definitie crimineel. Je ziet al waar dit naar toe gaat, de bezuinigingen leveren niks op, maar het kost nog meer.
Naast de extra kosten aan de werk en re-integratie trajecten / projecten en “loon” die toch betaald moet worden door de overheid, krijgt de overheid ook nog eens minder binnen aan belastingen. Vorig jaar is er 4 miljard minder belastingen betaald over werk en dat zal alleen nog meer worden. Simpel gezegd, goedkope werknemers betekend immers ook minder inkomsten uit belastingen uit het bruto deel van het loon. Tel de kosten van de werk en re-integratie trajecten / projecten en “loon” (de verkapte uitkering) en het verlies van belastingen eens bij elkaar en je ziet dat dit systeem voor de overheid niet te handhaven is. Dit kan dan 2 kanten uit: A, men gaat terug naar een soort basis inkomen / uitkering en maakt een eind het huidige uitkerings systeem waar mensen wel werken, maar geen loon hebben, dus ook geen belastingen betalen of B: de natte droom van de VVD, men maakt een eind aan alle uitkerings en toeslagen systemen.
De overheid wil per jaar een x bedrag aan belasting inkomsten. Als dat niet meer bij de werknemers / uitkeringsgerechtigden te halen is omdat deze niks meer verdient en ook niet veel meer uitgeeft, zullen die inkomsten ergens anders vandaan moeten komen. Raad eens waar deze inkomsten dan vandaan gehaald worden?
Sinds de opkomst van het kapitalisme hebben staten altijd als bedrijven gewerkt. Dat is niet iets van de laatste tijd, maar een wezenskenmerk van de moderne staat. Het geïntegreerde koppel staat/kapitaal werkt als een BV Nederland. De staat beheert het personeel (opleiding, disciplinering, etc) opdat het kapitaal zich optimaal kan vermeerderen.
Meer over hoe Doorbraak daar tegenaan kijkt: Doorbraak tegen bevolkingspolitiek
ben zowiezo grote voorstander van het basisinkomen, mits het 1500 pp pm is, minimaal.
Omdat het anders een afbreuk zou zijn van de sociale zekerheid.
Ik kwam ook deze geweldige clip tegen over het basisinkomen die ik graag met jullie wil delen
https://www.youtube.com/watch?v=D-eNs_CbxMs
En deze presentatie vond ik zelf ook heel inspirerend en leerzaam
https://www.youtube.com/watch?v=9UAtz_L7Rmo
Lets free the world!!