Nijmeegs Bob Vylan-concert gaat door. Trap nazi’s de stad uit! Geen tijd voor respect en gehoorzaamheid!
Het punkduo Bob Vylan mag vanavond optreden in Doornroosje in Nijmegen. Vanmiddag prikte de rechtbank in Arnhem een gat in de theatrale verontwaardiging die tijdens het weekend was ontstaan. Zoals vaker in Nederland werd de ballon van morele paniek om beurten opgeblazen door De Telegraaf, zionistische lobbyclubs en extreem-rechtse politici.
Waarom kwam de kwestie Bob Vylan voor de rechter? De zionistische lobbygroep Centraal Joods Overleg (CJO, waar ook het CIDI onder valt) had een kort geding aangespannen tegen het Nijmeegse poppodium waar de band zou optreden. Volgens het CJO had Bobby Vylan zich afgelopen zaterdag schuldig gemaakt aan “opruiing tot geweld” en “haat zaaien tegen bevolkingsgroepen”. Waarom? Omdat Bob Vylan zich uitsprak tegen Charlie Kirk, en opriep om te vechten tegen fascisten en zionisten.
Dat veel mensen zich lieten meezuigen in het circus van verontwaardiging laat zien hoe ver Nederland al heen is. Onderhand wordt er van je verwacht dat je respect toont voor het groeiende fascisme. Als je dat niet doet, dan word je als een gevaarlijk probleem weggezet, als intolerant.
Het is belangrijk om bij de les te blijven: blijf ongehoorzaam aan extreem-rechts, en dans niet het dansje dat de nieuwe fascisten van je willen zien.
Respect voor Charlie Kirk
De afgelopen dagen draaide het om respect tonen voor de vermoorde witte suprematist, racist en Israël-lobbyist Charlie Kirk. “Je hoeft het niet met Kirk eens te zijn”, zo klinkt het sentiment, “maar je moet wel respect tonen voor hem”. Je moet zijn politieke identiteit respecteren: de rechts-conservatieve witte man.
De ‘misdaad’ van Bob Vylan was simpel. De twee punkers weigerden dit respect te tonen. “Een stuk stront”, dat was hoe de band Kirk noemde.
Zo’n opmerking paste natuurlijk volledig binnen hun muziekgenre: punk. En daarbij, Charlie Kirk wás een stuk stront. De conservatief-christelijke Kirk stond te boek als een openlijk voorstander van wit superioriteitsdenken, moslimhaat, seksisme, zionisme, antisemitisme en transhaat. Met zijn campagnes schiep hij een cultuur van geweld tegen mensen van kleur, lhbtqia+ mensen, en tegen critici van het opkomende fascisme in de Verenigde Staten.
De nazi als gemarginaliseerde groep
In normale omstandigheden zou het niemand moeten verbazen als anti-fascisten geen tranen laten wanneer iemand als Kirk het loodje legt, zelfs als dit op gewelddadige manier gebeurt. Instant karma!
Toch leidde de manier waarop Bobby Vylan over Kirk praatte tot een storm van verontwaardiging. Dat komt door het overtreden van een impliciete respectregel van de huidige extreem-rechtse macht: toon respect voor je nieuwe leiders.
Maar het gebrek aan respect was niet alles. De verontwaardiging kwam ook doordat de band opriep om de fascisten en zionisten te bevechten. “Fuck the fascists, fuck the zionists”, riep Bobby Vylan. “Get out there and fight them! Get out there and meet them in the streets. Get out there, and let them know that you do not fucking stand by them!”
Het was een oproep om te knokken, tegen fascisten en zionisten, om de straat op te gaan en daar de tegenbeweging te vormen, om te laten zien dat je hun politiek niet pikt. Dit is het soort van strijdkreet dat anti-fascisten al tijden laten horen: trap de nazi’s je stad uit!
De zionistische lobbygroep CJO weigert dit echter te zien als een uitdrukking van anti-fascisme. Het CJO ziet in de oproep niet alleen “opruiing tot geweld”, maar ook “haat zaaien tegen bevolkingsgroepen”. Alsof de anti-fascistische beweging aanspoort om een gemarginaliseerde bevolkingsgroep te doen verdwijnen, in plaats van een nieuw fascisme de kop in te drukken. Alsof fascisten en zionisten een normaal onderdeel zijn van de samenleving, in plaats van politieke excessen die bestreden moeten worden.
Het is een goed voorbeeld van hoe rechts zich identiteitspolitiek aanmeet, en het als wapen inzet tegen de anti-fascistische en anti-racistische beweging. In een column identificeerde JA21-prominent Annabel Nanninga zich gisteren met zo’n “bevolkingsgroep” die door de anti-fascisten wordt geraakt. Ze spreekt over “wij, conservatieve, rechtse en/of christelijke mensen”. Een zelfidentificatie die imiteert hoe we binnen de progressieve beweging oog hebben voor mensen van kleur, moslims en queers. Op deze manier weet extreem-rechts een ranzige politieke ideologie te verkopen als een goudeerlijke kwestie van behoud van identiteit. Alleen door zo’n zet kan een oproep om nazi’s of racisten van de straat te schoppen worden uitgelegd als een bedreiging van een bevolkingsgroep. Die arme nazi’s!
Gehoorzaamheid
De sociale druk om respect te tonen voor de fascisten en je koest te houden wordt met de dag groter. Zelfs al zijn er (nog) geen wettelijke bepalingen om het af te dwingen, veel mensen voelen aan dat van ze verwacht wordt dat ze de extreem-rechtse macht ergens halverwege tegemoet moeten komen. Het zou je alleen maar meer gezeur opleveren, als je je uitspreekt. Zo besloot het Tilburgse podium 013 om een gepland optreden van Bob Vylan af te zeggen.
“In tijden zoals deze,” schrijft Timothy Snyder in zijn boek “On Tyranny”, “denken mensen vooruit over wat een repressieve regering zal willen, en gehoorzamen ze eraan zonder zelfs maar gevraagd te zijn.” In het boek bespreekt Snyder de dingen die je moet doen om de opmars van fascisme en tyrannie te stoppen. De eerste van de twintig lessen die hij geeft is: gehoorzaam niet bij voorbaat. Als je de opkomst van fascisme en autoritair gezag wilt stoppen, dan moet je niet vrijwillig tegemoet komen aan de waarden van de opkomende macht. Het is deze les die in de huidige rel rondom Bob Vylan op de proef wordt gesteld.
Op een moment dat een groeiende autoritaire macht van je verwacht dat je respect toont voor een van hun intolerante en racistische engerds, dan doe je er dus goed aan om vooral niet te gehoorzamen. Vooral niet wanneer jouw disrespect geheel binnen de wet valt.
Zodra een steeds machtiger extreem-rechtse beweging van je verwacht dat jij afziet van het gevecht tegen fascisme en racisme, dan doe je er goed aan om vooral niet te gehoorzamen. Ga de straat op, ga de strijd aan, en duw fascisme, zionisme en andere vormen van racisme terug naar waar ze horen: in de prullenbak.
Mar
(Mar is te vinden op Mastodon).
Het is dom om in dit verband die T. Snyder aan te roepen. Dat was een man uit de koude oorlog die zich bezig hield met aan te tonen dat de Sovjet Unie fout was, een vorm van fascisme, was.
Hoi Rik,
Je schrijft over Timothy Snyder in de verleden tijd, maar hij leeft nog hoor. Snyder is niet links, maar een liberale wetenschapper. Wel van het betere soort, serieuze liberalisme. Geen anti-kapitalist natuurlijk, maar wel principieel tegen dictatuur, nationalisme, enzovoorts.
Ik zou hem zelf ook niet aangehaald hebben omdat er voldoende overtuigende linkse auteurs zijn die min of meer hetzelfde zeggen, maar dan beter en scherper. Maar ik ben er niet tegen om hem te quoten, juist omdat hij momenteel een van de vooraanstaande anti-fascistische stemmen in de VS is die nog af en toe door weten te dringen in de mainstream. Ik heb een aantal van zijn boeken en artikelen gelezen.
Ik heb me in de jaren 80 en 90 intensief bezig gehouden met de Historikerstreit, waarbij anti-linkse ideologen volkomen ten onterechte probeerden communisme en fascisme gelijk te stellen. Ik schreef daar bijvoorbeeld dit artikel over: “Het hakenkruis van de communisten”? Met die kritische bril op begon ik een jaar of 15 geleden, enigszins huiverig, aan Snyders belangrijkste boek: “Bloodlands”. Dat gaat over de miljoenen mensen die in Polen, Wit-Rusland en de Baltische staten vermoord werden door nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie.
Gelukkig stelde hij op geen enkel moment in zijn boek communisme en fascisme ideologisch aan elkaar gelijk. Wel liet hij zien dat het voor de mensen in die regio, en met name Joden en Polen, in praktijk weinig uitmaakte of ze nu onder het nazi of sovjet regime leefden, of ze door de hond of de kat gebeten werden. Beide staten vermoordden miljoenen mensen. Waar het Snyder om ging was de praktijk, niet de ideologie.
Vanwege de op honderden pagina’s tot in detail beschreven industriële moordpartijen, is Bloodlands voor iedereen verschrikkelijk om te lezen (mag je hopen). Maar ik kan me voorstellen dat het boek voor mensen die de voormalige Sovjet-Unie nog steeds wat idealiseren, of minstens menen dat die noodzakelijk was om tot communisme te komen, nog net wat harder aankomt, vanwege de de staatscommunistische illusies die er hopelijk door aan het wankelen kunnen raken en verloren gaan.