Twaalf bushaltes weg van lijn 2 in Enschede

Op 14 december verdwijnen twaalf haltes van buslijn 2 in Enschede. Dat moet, aldus vervoerder Arriva, omdat de bus dan een paar minuten sneller zijn rondje kan rijden. Reizigers werden veel te laat geïnformeerd en startten op de valreep een petitie die flink wat handtekeningen opleverde. Ook in de gemeenteraad werd bezwaar gemaakt. Want veel mensen, en vooral ook veel oudere mensen, wonen straks te ver van een bushalte vandaan. Hoe is de beslissing om de haltes te schrappen tot stand gekomen? Is lijn 2 nog te redden? En hoe kan zoiets in het vervolg voorkomen worden?

Buurtbewoner Theo Nagel lanceerde de petitie en zegt in de lokale krant Tubantia: “Duizenden mensen moeten straks ver lopen naar een halte, zodat de bus drie minuten sneller in de stad is. Is dat het waard?” Ondertekenaars van de petitie kunnen een korte toelichting geven, die veel duidelijk maakt. Kinderen die de bus naar school nemen, verschillende behandelcentra langs de route, begeleid wonen-projecten voor jongeren, veel ouderen die afhankelijk zijn van de buslijn. Een greep uit de reacties: “Als oudere persoon wil ik graag mobiel blijven en daarom de bushalte Slagman en/of Haydnlaan behouden”, “Mijn oma is afhankelijk van deze buslijn om boodschappen te kunnen doen”, “Mijn oma kan anders niet meer naar de stad waar alles is, omdat ze niet ver kan lopen of fietsen”, “Ik moet met de bus naar mijn sport en als dat niet kan, kan ik minder/niet sporten”, “Treinstation Enschede is moeilijker te bereiken. Bij wegvallen van lijn 2 uit Bolhaar zal ik vaker met de auto naar de stad moeten”, “Voor medewerkers die met de bus komen en om 7.00 uur moeten beginnen is het niet fijn dat de bushalte weg gaat”, “Wij rijden geen auto, wonen op het Bolhaar en maken regelmatig gebruik van de bus. Ook belangrijk voor onze gasten die met het ov komen”, “Frequent gebruiker van bus 2 wegens vrijwilligerswerk in buurthuis Beien. Kan als senior niet meer fietsen. Afstand woonhuis-Beien te ver om te lopen”, “Ik woon tussen Deppenbroek en Bolhaar in. Aangezien ik geen rijbewijs heb, is de bus belangrijk voor me”.

Onder de ondertekenaars van de petitie zijn ook opvallend veel buschauffeurs, die het er blijkbaar ook helemaal niet mee eens zijn. De noodzaak van het behoud van de haltes is dus duidelijk. Toch verdwijnen ze met een pennenstreek van de provincie en Arriva. Hoe kon dat gebeuren?

Arriva arrogant

In juni publiceerde Arriva het vervoersplan voor 2026 voor de concessieregio Twente. Daarin stond dat lijn 2 een veel kleinere ronde gaat rijden in het noorden van Enschede. In de wijk Bolhaar verdwijnen alle haltes, en een groot deel van de haltes in Deppenbroek verdwijnt.

Het plan werd naar de Provinciale Staten gestuurd, de opdrachtgever van Arriva. Vervolgens is het plan ook door het ROCOV bekeken (het inspraakorgaan van de provincie waar een aantal reizigers- en andere belangenorganisaties in zitten). In het advies van het ROCOV staat niks over lijn 2. Ook de gemeente ging akkoord met het plan.

Arriva heeft geen boodschap aan het protest van buurtbewoners en buschauffeurs. De vervoerder reageert in Tubantia: “Dit is wat het is”. Alle procedures zijn namelijk gevolgd.

Stem van bewoners en chauffeurs

Het probleem met de procedures is dat de stem van de twee belangrijkste groepen ontbreekt: de reizigers die lijn 2 gebruiken en de buschauffeurs die de lijn rijden. Als die hadden kunnen meepraten over deze beslissing, dan was het waarschijnlijk anders gelopen.

Er wonen veel senioren in de wijk en voor hen liggen de overblijvende bushaltes straks te ver weg. Arriva stelt dat nog bijna iedereen binnen 500 meter van een halte woont, doordat mensen van een alternatieve lijn gebruik kunnen maken. Die 500 meter is hemelsbreed. In de praktijk moet een groot deel van de mensen binnenkort ruim meer dan 500 meter (500-950 meter) lopen naar de dichtstbijzijnde halte, dat is zo’n 7-15 minuten lopen. Dit is voor veel mensen te veel.

De 125 dagelijkse reizigers die er niet toe doen

Wat is de reden voor het schrappen van de haltes? In het vervoersplan wordt een mooi verhaal verteld over de snellere ronde die uiteindelijk meer reizigers moet opleveren, en dat op de vervallen haltes toch niet zoveel mensen opstappen. 125 per dag heeft Arriva geteld. Achter die “125 per dag” schuilen de verhalen van de mensen die de petitie ondertekend hebben.

Opvallend is wat elders in hetzelfde vervoersplan staat over de nieuwe lijn 7, naar het lokale bedrijventerrein “Marssteden”: “Het aantal reizigers op deze lijn is stabiel met 120 per dag. Daarmee is en blijft het een van de minst gebruikte lijnen in Enschede. Tegelijkertijd wordt er wel voorzien in een behoefte.”

Waarom de reizigers van lijn 7 wel een behoefte hebben waarin voorzien moet worden en de reizigers (hetzelfde aantal) van lijn 2 niet, is raadselachtig.

De echte reden

De vraag is dan ook wat de echte reden voor het schrappen van de haltes is. Gaat het inderdaad om die snelheidswinst? Of is het toch gewoon een bezuinigingsmaatregel? Wij spraken een aantal buschauffeurs, en zij zeiden dat het inkorten van de route ook tot gevolg kan hebben dat het inroosteren van buschauffeurs net wat efficiënter kan. Iets kortere route, een pauze die wat beter aansluit op een volgende dienst, en misschien is er in totaal wel een dienst minder nodig. En dus een bezuiniging. Of dat echt zo is, is niet te achterhalen.

Vroeger bij zijn

Hoe gaat het nu verder? Op 14 december gaat de nieuwe dienstregeling in. De gemeente heeft naar aanleiding van het protest nog beloofd om een keer te praten met de provincie. De kans dat dat nog iets oplevert, is niet zo groot.

Is het schrappen van de haltes dan nog te voorkomen? Omdat de haltes al snel verdwijnen is dat lastig. Ze terug krijgen zal een flinke klus worden, waar we veel mensen voor op de been moeten krijgen. Mocht zoiets nog een keer gebeuren, dan moeten we er eerder bij zijn. De plannen van Arriva werden al in juni gepresenteerd. Als we op dat moment meteen in gesprek gaan met bewoners en buschauffeurs om erachter te komen wat de impact zal zijn, dan kunnen we veel vroeger in actie komen.

Dat is niet alleen in Twente het geval, in heel het land gaan vanaf half december nieuwe dienstregelingen in. Zo verdwijnt er dan ook een buslijn in Vleuten, en waarschijnlijk nog meer lijnen waar we niets vanaf weten. De plannen hiervoor worden al veel eerder in het jaar via de officiële kanalen (die niemand leest) bekend gemaakt. Als Wij Reizen Samen zouden we dit in de regio’s waar we actief zijn in de gaten kunnen houden, en zo al in een veel vroeger stadium protest kunnen organiseren.

Het is natuurlijk goed en belangrijk als er ook snellere buslijnen rijden en dat zal vast wat extra reizigers opleveren. Maar goed en toegankelijk ov moet rijden tot in de haarvaten van de wijk (zoals ook de gemeente Enschede wil). Niet het schrappen van bushaltes is dan de oplossing, maar juist meer bushaltes en meer bussen. En daar willen wijkbewoners graag over meebeslissen.

Joris Hanse
WijReizenSamen Twente

(Dit artikel verscheen eerder op de Wij Reizen Samen-website.)