Energieke demonstratie van vluchtelingengroep We Are Still Here (beeldverslag)

Ruim 250 demonstranten, onder wie veel mensen zonder verblijfsrecht, hebben vandaag met een tocht door Amsterdam laten zien dat de Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV) een schijnoplossing is voor het probleem van voortdurende bestaansonzekerheid waar ongedocumenteerden mee worden geconfronteerd. De krachtige en strijdbare actie was georganiseerd door het vluchtelingencollectief We Are Still Here. De foto’s zijn gemaakt door Jan Kees Helms, tenzij anders vermeld (hier ons Twitterverslagje).

Meteen bij het begin van de demonstratie uitten vluchtelingen zonder verblijfsrecht forse kritiek op de tijdelijke opvang van achttien maanden die de Amsterdamse LVV biedt. Na die tijd worden de vluchtelingen die niet worden uitgezet en die geen verblijfsvergunning krijgen, immers weer op straat gezet. Dan zijn ze terug bij af, terug op straat, opnieuw dakloos en opnieuw in een uitzichtloze situatie beland.

Tussen wal en schip

Belofte maakt schuld, zo klonk het in de verhalen van een aantal vluchtelingen. Hen was toegezegd dat er eindelijk een definitieve oplossing zou komen voor hun levensgrote problemen. Als ze naar de LVV zouden gaan, dan zouden ze niet langer meer tussen wal en schip vallen, maar dan zou er weer “perspectief” gaan komen in hun leven. Maar die belofte wordt niet nagekomen, nu zoveel vluchtelingen na achttien maanden in de LVV geen oplossing hebben bereikt en opnieuw dakloos dreigen te worden. “Geen tijdelijke oplossingen, maar permanente verblijfsvergunningen”, is dan ook de eis van de vluchtelingen, zoals ook viel te lezen op een spandoek dat aan de kop van de demonstratie werd meegedragen. “De LVV is niet in ons voordeel gemaakt, maar dient alleen het belang van de overheid”, zo viel te horen in toespraken van vluchtelingen.

Toen de tocht door Amsterdam begon, werd meteen duidelijk hoe ervaren veel vluchtelingen zijn in het actievoeren. Al zo’n tien jaar lang hebben de vluchtelingen van We Are Here, waar We Are Still Here uit voortkomt, op allerlei manieren – via kraakacties en demonstraties – geprotesteerd tegen dakloosheid, onveiligheid en maatschappelijke uitsluiting. Dat was te merken aan de hoeveelheid leuzen die bijna drie uur lang energiek, enthousiast en onophoudelijk werden geroepen, zoals: “Geen man, geen vrouw, geen mens is illegaal”, “O la la, o lé lé, solidarité avec les sans-papiers”, “Say it loud, say it clear, refugees are welcome here”, “Down down IND, welcome welcome refugees”, “No borders, no nations, stop deportations”, “We are here and we will fight, for freedom of movement is everybody’s right”, “Brick by brick, wall by wall, Fortress Europe has to fall”, “No more blablabla” en “IND schande, bloed aan je handen”.

De demonstratie voerde langs diverse LVV-opvangplekken, waar vluchtelingen vertelden over hun ervaringen met de opvangbureaucratie. De irritatie en frustratie over de LVV onder vluchtelingen zonder verblijfsrecht bleek bijzonder groot. Ze zijn het zat om van het kastje naar de muur te worden gestuurd en uiteindelijk weer op straat te belanden. Niet alleen vluchtelingen uit Amsterdam, maar ook uit andere steden deden aan de actie mee, waaronder vluchtelingen uit de gezinslocatie in Katwijk, uit Leiden en uit het azc in Almere. Ook een paar ongedocumenteerden zonder asielachtergrond liepen mee.

Poortwachter

Bij een gebouw van de Amsterdamse GGD leverden ongedocumenteerden volop kritiek op het niet kunnen krijgen van de QR-code, waardoor ze niet kunnen bewijzen dat ze gevaccineerd zijn en waardoor de horeca en andere plekken ontoegankelijk voor hen zijn geworden. Die ontoegankelijkheid is des te pijnlijker voor hen die toch al structureel wettelijk en maatschappelijk worden uitgesloten. Bovendien hekelden de vluchtelingen de nare rol van de GGD als poortwachter tot onderdak en zorg. De GGD verricht namelijk een screening van mensen zonder verblijfsrecht om na te gaan of zij zo “kwetsbaar” zouden zijn dat ze toegelaten zouden moeten worden tot een vorm van opvang. “We moeten ongeveer aan het sterven zijn om in de ogen van de GGD voldoende kwetsbaar te zijn en nog een slaapplek te krijgen”, brieste een van de vluchtelingen. “Shame shame GGD”, klonk het dan ook luidkeels.

Al die ervaringsverhalen, al die woede, al die overlevingsstrijd maakten het nog eens extra duidelijk: in deze samenleving worden ongedocumenteerden fijngeknepen, uitgekotst, met de nek aangekeken, aan hun lot overgelaten en kapot gemaakt. De LVV-structuur schiet zwaar tekort in het bieden van een menswaardige opvang. Een tijdelijke opvang van een half jaar (Rotterdam) of van anderhalf jaar (Amsterdam) is een schijnoplossing voor mensen die vaak al tien tot twintig jaar of nog langer zonder papieren in Nederland hebben moeten zien te overleven. Onderdak voor ongedocumenteerden hoort niet aan een termijn te worden gekoppeld. Nee, dat moet onbepaald zijn, dus niet tijdelijk. Omdat wonen een recht en een noodzaak is. “De straat is om te demonstreren, niet om te wonen”, aldus een van de vele prachtige actieborden en spandoeken die vandaag bewonderd konden worden. De actie trok vooral in het Amsterdamse volksbuurt De Pijp veel bekijks. Vandaag hebben ongedocumenteerden laten zien en horen dat de stad ook van hen is. Want de stad, dat zijn wij met z’n allen.

Harry Westerink