Kinderombudsvrouw draagt volwassenen op om het Zwarte Piet-racisme uit te bannen

Kinderombudsman neem stelling tegen Zwarte Piet.
Kinderombudsman, neem stelling tegen Zwarte Piet.

Mede door protesten als een manifestatie en een briefactie van het comité Neem stelling tegen Zwarte Piet, een initiatief van Rani Gupta, heeft de Kinderombudsvrouw zich vandaag publiekelijk uitgesproken tegen het Zwarte Piet-racisme. Deze stap voorwaarts is een overwinning voor al die voornamelijk zwarte mensen die jaar in jaar uit aan het strijden zijn tegen de racistische karikatuur. De Kinderombudsvrouw draagt ouders en mensen in het onderwijs op om hun verantwoordelijkheid te nemen en het Zwarte Piet-racisme af te schaffen.

Volgens Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer is de Zwarte Piet-figuur in strijd met het Kinderrechtenverdrag. Ze “stelt dat Zwarte Piet zodanig moet worden aangepast dat kinderen geen negatieve effecten meer ervaren door het Sinterklaasfeest. Door Zwarte Piet te ontdoen van discriminerende en stereotyperende kenmerken kan er van hem een figuur gemaakt worden die recht doet aan het plezier dat zovelen beleven aan de Sinterklaastraditie.”

Slavernij

Kalverboer heeft in september met zwarte kinderen en jongeren gesprekken gevoerd over racisme en de rol van de Zwarte Piet-figuur daarbij. Ze “ervaren de combinatie van een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet als negatief en discriminerend voor mensen met een donkere huidskleur”. In haar standpuntbepaling “Zwarte Piet vraagt om aanpassing” meldt de Kinderombudsvrouw: “Verschillende gekleurde kinderen vertellen gedurende het hele jaar op verschillende momenten discriminatie te ervaren vanwege hun huidskleur en te worden uitgescholden. Rond de Sinterklaastijd wordt het erger. Een dertienjarige jongen vertelt dat er met pepernoten naar hem is gegooid en dat hij zwarte aap en Zwarte Piet is genoemd. Een ander kind vertelt dat er in Sinterklaastijd op school een filmpje werd vertoond van stelende en plunderende Pieten. ‘Die zwarten zijn dieven’, zei de meester, en hij vertelt dat iedereen hem aankeek. Een kind vertelt het voorbeeld van een moeder die tegen haar dochtertje zegt: ‘Kijk, een Zwarte Piet’, wijzend naar het betreffende kind. Ook is er het voorbeeld van een gekleurd kind dat per post van een anonieme afzender rode schmink ontving en creoolse oorbellen in kinderverpakking. De jongen vertelt zich angstig en onveilig te voelen omdat de afzender blijkbaar weet waar hij woont. ‘Ik werd er een beetje depressief van en durfde niet meer naar school’. Een aantal kinderen zegt Zwarte Piet te associëren met slavernij: ‘Sinterklaas zit op het paard en is altijd hoger’ en ‘Zwarte Piet heeft het pakje aan uit de slaventijd’.”

Volgens de Kinderombudsvrouw is het “in het belang van kinderen om op te groeien in een omgeving die veilig en respectvol is en waar kinderen niet worden gepest, uitgesloten of gediscrimineerd. Het is een taak van volwassenen om die veilige en respectvolle omgeving te garanderen. Op plekken waar het Sinterklaasfeest met kinderen wordt gevierd, is het aan volwassenen om ervoor te zorgen dat alle kinderen zich veilig voelen en plezier beleven aan dit feest. Kinderen zeggen verder dat volwassenen de discussie op een onprettige manier domineren. Kinderen geven aan mee te willen denken over aanpassingen aan de figuur van Zwarte Piet en vinden dat volwassenen het goede voorbeeld moeten geven.” Het standpunt van de Kinderombudsvrouw is daarmee niet vrijblijvend, maar schept verplichtingen voor ouders en alle anderen die dagelijks te maken hebben met kinderen. Al die volwassenen moeten nu aan de slag om het Zwarte Piet-racisme zo snel mogelijk uit te bannen. Niet alleen in de privésfeer en in het onderwijs, maar ook op straat en in winkels. De witte meerderheid in dit land moet met de billen bloot en dient afstand te nemen van het verheerlijken van het verleden van die roofstaat aan de Noordzee via de Zwarte Piet-figuur, de Gouden Koets en alle andere vormen van koloniale nostalgie.

Burgemeester

De uitspraak van de Kinderombudsvrouw zou voor de burgemeester van Maassluis en andere betrokkenen bij de nationale intocht van Sinterklaas op 12 november meteen ook de aanleiding moeten zijn om het Zwarte Piet-racisme te weren uit de intocht. Dat betekent: geen enkele Zwarte Piet is toelaatbaar. Als de burgemeester de Zwarte Piet-figuur toestaat, dan maakt hij zich schuldig aan een strafbaar feit. Want racisme is geen mening, maar een misdaad.

Harry Westerink