Geweld bestrijd je niet met honger, mevrouw de minister
De recente omzendbrief van minister Van Bossuyt, bevoegd voor OCMW’s en leeflonen in België, stelt dat elke vorm van agressie jegens OCMW-medewerkers – verbaal, gesticulerend of fysiek – kan leiden tot weigering of intrekking van een leefloon. Daarmee wordt een sociaal grondrecht een disciplinair instrument. Het leefloon is geen gunst, maar een vangnet voor wie onder de armoedegrens leeft, verankerd in artikel 23 van de Belgische Grondwet.
Voor Nederlandse lezers: het OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn) is de lokale instantie in België die sociale bijstand en maatschappelijke hulp verleent, vergelijkbaar met de gemeentelijke sociale dienst in Nederland. Het leefloon is het laatste Belgische vangnet voor wie niet in zijn levensonderhoud kan voorzien, vergelijkbaar met de bijstandsuitkering in Nederland.
Bescherming van medewerkers
Geweld tegen OCMW-medewerkers is onaanvaardbaar. Of het nu gebeurt aan een loket, in een spreekkamer of bij een huisbezoek, medewerkers verdienen veiligheid en respect. Medewerkers moeten beschermd worden, niet geconfronteerd met extra druk of met de rol te moeten opnemen van een persoon die op basis van het gedrag van een hulpvrager beslist over het al dan niet toekennen van een leefloon.
De gevolgen van sancties
Veel escalaties ontstaan uit wanhoop, stress en psychische kwetsbaarheid. Sancties op leefloon verergeren de druk, vergroten machtsasymmetrie en maken werkplekken onveiliger.
Veiliger alternatieven
Wie medewerkers écht wil beschermen, kiest voor meer personeel, lagere werkdruk, training in de-escalatie, veilige ruimten en toegankelijke zorg, niet voor repressieve maatregelen die bestaanszekerheid ondermijnen.
Solidariteit en waarden
Een samenleving toont haar waarden in hoe ze omgaat met de moeilijkste situaties. Solidariteit die ophoudt zodra iemand boos of ontwricht is, is geen solidariteit, maar voorwaardelijke gehoorzaamheid.
OCMW-medewerkers verdienen bescherming. Mensen in armoede verdienen bestaanszekerheid. Die twee zijn geen tegenpolen – tenzij we bewust kiezen om sociale rechten als straf te gebruiken.
Geweld bestrijd je niet met honger, mevrouw de minister.
Paul Siperius