Breda gaat baanlozen dwingen tot werk, maar weigert een ’tegenprestatie’ te leveren in de vorm van een regulier loon en arbeidsrechten

“Op dit moment vraagt Breda van mensen die een uitkering ontvangen om zich te ontwikkelen of vrijwilligerswerk te doen. Kortom, om naar vermogen iets terug te doen voor de samenleving en te blijven werken aan hun eigen groei en kansen op de arbeidsmarkt”, aldus een woordvoerder van de gemeente. De nieuwe coalitie wil daar nu een tandje bij zetten en stelt een ‘Bredase aanpak’ voor naar Rotterdams voorbeeld. De coalitie (VVD, D66, PvdA) wil dat in principe alle bijstandsgerechtigden een tegenprestatie van twintig uur per week leveren. In Breda worden momenteel bijna vijfduizend bijstandsuitkeringen verstrekt. Het gaat om drie opties, zegt Thierry Aartsen, fractieleider van de VVD: “Dat kan zijn het gericht volgen van onderwijs in een sector waar tekort aan personeel is, zoals de zorg. Of mensen komen zelf met iets, bijvoorbeeld vrijwilligerswerk met gehandicapten. De derde optie is dat de gemeente mensen iets oplegt, bijvoorbeeld schoffelen of zwerfafval opruimen.” Het doel van de tegenprestatie is tweeledig volgens Aartsen: “Mensen krijgen geld van de maatschappij en daar mogen ze best wat voor terug doen. Van de andere kant activeer je mensen zo en dat helpt hen in een werkritme komen, wat weer een opstap naar betaald werk kan zijn.” Dat laatste (activeren), maar ook scholing, valt echter buiten de definitie van een tegenprestatie volgens de Participatiewet. “Een tegenprestatie gaat uitsluitend over het ‘voor wat hoort wat’-principe. Voor reïntegratie bestaan andere trajecten”, aldus een woordvoerder van Divosa, de Vereniging van gemeentelijke directeuren in het sociaal domein. Aan het vragen of opleggen van een tegenprestatie zitten heel wat haken en ogen, aldus de Divosa-woordvoerder: “Veel bijstandsgerechtigden doen uit zichzelf al vrijwilligerswerk. Maar als je mensen een tegenprestatie oplegt, zal de gemeente dat zelf moeten organiseren. Dat vraag een flinke inspanning van de gemeente.” Dat laatste is ook waarom Peter Bakker van oppositiepartij GroenLinks in Breda de nodige vraagtekens bij de maatregel zet. “We zijn op zich niet tegen het vragen van een bepaalde tegenprestatie, maar we vinden wat nu wordt voorgesteld heel vergaand. De gemeentelijke organisatie is daar bovendien helemaal niet op ingericht. Wie begeleidt dat, wie houdt het bij, wie controleert het, welk werk ga je opleggen? Ik denk dat het uiteindelijk meer kost dan oplevert.”

Paul Verlinden in Verplicht aan de bak in de bijstand in Breda (Bndestem)