Geweldloosheid als stoplap

Eva Rovers heeft een boek geschreven met adviezen over actievoeren. Ze wil dat mensen in opstand komen tegen onrechtvaardige zaken, en geeft daarvoor aanwijzingen. Het is lang geleden dat er zo’n tekst in de boekwinkels is gekomen. Helaas zijn de aanwijzingen niet altijd even revolutionair. Zo maakt ze een dogmatische claim dat de activiteiten alleen “geweldloos” mogen zijn, anders zouden ze niet werken. Het is een claim die niet alleen onterecht is, maar die onder de huidige omstandigheden ook enorm contraproductief kan zijn. (…) Zo heeft ze bedacht dat de anti-racisme-betogers rond het Zwarte Piet-thema het niet goed hebben gedaan, omdat het publiek zich door hen aangevallen voelt. “En dat terwijl ze, als je ze op een andere, positievere manier zou benaderen, waarschijnlijk begrip voor je standpunt zouden hebben.” (…) Het andere argument van Rovers is dat je door geweld te gebruiken het publiek van je zou vervreemden. Ook dat is onzin. Natuurlijk komt dat voor, zoals er ook genoeg voorbeelden van te vinden zijn dat militant activisme contraproductief is geweest. Het is goed dat daarover nagedacht wordt. Maar weerzin tegen geweld is vaak eerder een reflectie van je eigen positie, in dit geval die van een witte goedverdienende onderzoekster. In de werkelijke leefsituatie van veel mensen, met name in de zogenaamde Derde Wereld maar helaas ook in onze eigen achterbuurten, is geweld een redelijk normaal fenomeen. Dat maakt het niet beter, maar maakt het filosofische argument tandeloos. Veel mensen snappen juist het ludieke geïnstitutionaliseerde activisme van betaalde NGO-medewerkers niet. Ze hebben daar – en terecht – veel meer kritiek op dan als er een keer iemand wat terugdoet tegen een rij ME-ers. Het zijn vervolgens de media die het beeld gaan bepalen dat iedereen (waaronder Rovers) krijgt die er niet bij is geweest. Daarom moet er ook in het nadenken over opstand en activisme veel meer aandacht komen voor strijd tegen mediamacht (en voor alternatieve media, dank voor de donaties!). Bovendien is niet elke actie altijd bedoeld om zoveel mogelijk sympathie van iedereen te krijgen. Soms wil je gewoon koste wat kost iets tegenhouden. Of is het vooral de bedoeling om een taboe te doorbreken en iets op de agenda te krijgen. Neem de Zwarte Piet-acties. Helden zijn het die tegen alle racistische mainstreamstromen op hebben moeten roeien en daarbij alles hebben moeten doorstaan: vernedering, ernstige repressie, ontslag. Ze hebben daarmee ook bereikt dat wat eerder normaal geacht werd en niet eens als probleem werd gezien, nu plotseling bijna overal omstreden is geworden en op veel plekken niet meer voorkomt.

Kees in Geweldloosheid als stoplap (Globalinfo)