Actievoeren helpt: dwangarbeid in Amsterdam voorlopig afgeschaft. Nu de rest van Nederland nog!

Logo van het Amsterdamse comité.
Logo van het Amsterdamse comité.

Het actiecomité DwangarbeidNee, de Bijstandsbond en Doorbraak Amsterdam hebben kennis genomen van het college-akkoord in Amsterdam tussen SP, VVD en D66. In deze reactie gaan we in op de paragraaf werk en inkomen van dat akkoord. En dan in het bijzonder het werken met behoud van uitkering dat tot nu toe in Amsterdam wordt uitgevoerd.

De afgelopen twee jaar hebben wij vele acties gevoerd tegen het werken met behoud van uitkering door bijstandsgerechtigden, oftewel: dwangarbeid. Maureen van der Pligt, Dwangarbeid Nee-lid en onderhandelaar namens de SP over het nieuwe akkoord, heeft aan veel van die acties meegedaan en zo ervaren hoe schrijnend de positie van de dwangarbeiders was. In november 2013 hebben wij een zwartboek gepubliceerd waarin de misstanden op dit gebied aan de orde werden gesteld. Dat heeft geleid tot veel publiciteit. Ook in andere delen van het land kwamen actiegroepen op om de verwerpelijkheid van de dwangarbeid voor bijstandsgerechtigden aan de kaak te stellen. Op internet verschenen honderden getuigenverklaringen uit het hele land over de zinloosheid van dergelijke trajecten, de vernederingen die mensen moesten ondergaan, voorbeelden van verdringing van bestaande arbeid, de rechteloosheid van de dwangarbeiders, enzovoorts.

Al deze acties en discussies beginnen nu hun resultaten af te werpen. In het nieuwe Amsterdamse akkoord wordt dwangarbeid, het werken met behoud van uitkering in participatieplaatsen, afgeschaft. Laurens Ivens, de onderhandelaar namens de SP, heeft bij de presentatie van het akkoord gezegd dat werklozen dat niet meer hoeven te doen. In het akkoord staat letterlijk: “We stoppen met onbetaald werk”. Wij zijn blij met deze maatregel. Er gaat een heel ander beleid gevoerd worden. Werklozen kunnen voortaan kiezen uit scholing, zelfgekozen vrijwilligerswerk en nieuwe “perspectiefbanen” waarbij het minimumloon of een cao-loon wordt betaald. Deze perspectiefbanen kunnen worden ingezet bij scholen, sportverenigingen, culturele instellingen. Er wordt een Werkbedrijf opgericht, al een oud plan van de SP, waarin de Dienst Werk en Inkomen (de sociale dienst) opgaat. Dat werkbedrijf initieert en begeleidt de perspectiefbanen, de sociale werkvoorziening en de dagbesteding in samenwerking met gemeentelijke organisaties, Amsterdamse instellingen, sociale firma’s en het bedrijfsleven.

Wij zijn blij met de behaalde resultaten, maar de strijd gaat door. In de eerste plaats zullen we de uitvoering van het college-akkoord kritisch blijven volgen. Uitgangspunt voor ons is dat werkzoekenden op basis van vrijwilligheid kunnen deelnemen aan eventuele trajecten, dat ze zelf voorstellen kunnen doen en dat er eindelijk, eindelijk eens structureel geluisterd wordt naar de werkzoekenden zelf, die vaak zelf de beste plannen hebben om hun leven in te richten, gezien hun persoonlijke omstandigheden. Strafkortingen passen daar niet in. De “zinvolle” dagbesteding die georganiseerd gaat worden voor Amsterdammers die geen betaald werk kunnen verrichten, moet geheel vrijwillig zijn. In de tweede plaats willen we andere groepen in het land steunen om ook de dwangarbeid in hun gemeente afgeschaft te krijgen.

Wij hopen dat we op korte termijn voorlichtingsacties met flyers kunnen organiseren om de dwangarbeiders, die op dit moment nog gedwongen aan het werk zijn in projecten als het Amsterdamse Bos en andere trajecten van de Herstelling Werk en Uitvoering, erop te wijzen dat hun lijdensweg wat dit betreft ophoudt. En dat ze ermee kunnen stoppen. Of, als ze er bijvoorbeeld voor willen kiezen om het werk te blijven doen, zoals bij het Concern Congres Centrum of de scanbedrijven van het gemeentearchief, dat dit dan voortaan betaald wordt volgens het arbeidsrecht en het geldende cao-loon.

Bijstandsbond
Actiecomité DwangarbeidNee
Doorbraak Amsterdam