Het witte ongemak: van zelfgenoegzaamheid tot kritisch zelfonderzoek
Witte mensen reageren als gestoken als ze worden aangesproken op racisme, witte suprematie en slavernijverleden en voelen “raciale stress” zoals Robin DiAngelo het noemt. Hij/zij die deze stress veroorzaakt wordt gestraft, geïsoleerd en krijgt het vroeger of later betaald gezet. We voelen het ter discussie stellen van onze raciale kijk op de wereld als het in twijfel trekken van onszelf als goede, morele mensen en onze rechtmatige positie in de maatschappelijke hiërarchie. We voelen elke poging om ons te verbinden met het systeem van racisme als zeer onaangenaam; een morele belediging. Een aantal voorbeelden van hoe witte gevoeligheid (“White fragility”, DiAngelo) werkt: als er wordt gesuggereerd dat het gezichtspunt van jou als witte persoon niet objectief is omdat hij/zij spreekt vanuit witheid; als mensen van kleur en zwarte mensen spreken vanuit hun eigen raciale perspectief en zo het witte taboe om openlijk over ras te spreken wordt getrotseerd; als mensen van kleur en zwarte mensen ervoor kiezen de raciale gevoelens van jou als witte niet te ontzien en daarmee je behoefte en je geclaimde recht als witte op raciaal gemak ondermijnen; het krijgen van feedback op je gedrag dat een racistische impact heeft en daarmee je witte raciale onschuld in twijfel trekt; een mede witte persoon die je niet ondersteunt in je raciale blik op de wereld en daarmee vermeende witte solidariteit ter discussie stelt. Witte mensen valt het ook moeilijk om te erkennen dat ze ook als individu onderdeel uitmaken van de witten als groep en dat mensen van kleur niet maatschappelijk dezelfde kansen en mogelijkheden hebben. Meritocratie is een fabeltje. Je kunt als individuele witte man of vrouw tegen racisme zijn en ondertussen profiteren van de verdeling en bezit van middelen in handen van je witte medemensen. Individualisme maskeert hoe onze rijkdom gedurende vele generaties is vergaard en verdeeld en wie daarvan het meest profiteert.
Marjan Boelsma en André Kaïjim in Het witte ongemak: van zelfgenoegzaamheid tot kritisch zelfonderzoek (Republiek Allochtonië)
Ik ben het met een groot deel van wat in het stuk geschreven staat eens, blanken worden geboren met en hebben later meer voordelen in het leven of ze zich daar van bewust zijn of niet.
Echte wil ik wel hier bij een kanttekening zetten.
Ik denk dat mensen met een kleurtje onderschatten hoe moeilijk het voor blanke mensen is om over ras te praten.
Vaak voelen ze zich niet veilig om kritiek te kunnen geven of om zelf maar een discussie aan te gaan omdat ze bang zijn om voor racist uitgemaakt te worden.
Deze angst wordt naar mijn mening gevoed door het te pas en te onpas gebruiken van dit woord.
Liever dan iets verkeerds te zeggen zwijgen ze maar waardoor een waardevolle kans op een eerlijke discussie gemist word.
Laten we elkaar deze kans ontzeggen? Noemen we iedereen die voor de PVV stemt zonder naar zijn redenen hiervoor te vragen een racist of kiezen we ervoor om ook naar deze meningen te luisteren zonder deze bij voorbaat te veroordelen?
Beste Matthijs, volgens mij illustreert je reactie het punt dat de schrijvers van dit stuk proberen te maken. Je moet denk ik niet bang zijn om voor racist uitgemaakt te worden, want iedereen in deze samenleving is tot op zekere hoogte racist. Daar ontkom je niet aan als je vanaf je eerste levensuur volgegoten wordt met racistische propaganda. Het is (als witte) zaak om bij jezelf te onderzoeken waar dat racisme zit, hoe ook jij van racisme profiteert, en je niet aangevallen te voelen als je er een keer op aangesproken wordt, maar dat ter harte te nemen. En natuurlijk racisme te bestrijden 😉
Het punt is dat racisme niet bestaat bij de gratie van een paar individuele racisten, maar dat het een structuur in onze samenleving is, en dus in ons allemaal zit. En dus kom je racisme overal tegen en wordt “dat woord” heel vaak te pas (en misschien heel af en toe te onpas) gebruikt. Kortom: ik denk dat je nogal onderschat hoe moeilijk niet-witte mensen het met racisme hebben.
komt vaak genoeg voor dat gezegd word dat alle nederlanders racisten zijn. de ironie…
Ik snap de ironie niet, Fix.
niet?… die bewering is op zichzelf racistisch, dat is de ironie. illustratief is de mop van de drie turken die nederlander wilden worden. bij wijze van test moesten ze een sloot overzwemmen, als ze de overkant zouden halen dan waren ze nederlander. dus ze gaan zwemmen en 2 haalden de overkant, maar de derde riep help help ik verdrink, waarop die twee aan de overkant zeiden ach laat maar, tis toch maar een buitenlander.
lekker stigma he?… je zal maar een nederlander zijn.
nb; ook zijn niet alle nederlanders blonde blauwogige blanken, dus ook wat dat betreft is de bewering op een racistische manier ongenuanceert
Okee, ik begrijp het. En met die laatste bewering heb je natuurlijk volledig gelijk.
Ik hoor eigenlijk nooit iemand zeggen dat alle Nederlanders racisten zijn. Wie hoor jij dat dan allemaal zeggen? Ik denk dat wel alle Nederlanders profiteren van welvaart die gebouwd is op eeuwenlang racistisch geweld, los van het feit of we individueel er racistische gedachten op na houden. Wat bij de meeste witte wel het geval zal zijn (mezelf inclusief) omdat we nu eenmaal gesocialiseerd zijn in die maatschappij/samenleving die onder meer gebaseerd is op een internationale racistische arbeidsverdeling (Chinese meiden worden zwaar uitgebuit voor onze telefoons en laptops, Zuid-Amerikanen voor onze tofu en Afrikanen voor onze koffie, etc, etc). Een anti-racistische witte is zich daarvan bewust, en probeert wat tegen dat onrecht te doen (dus als bondgenoot van bruin en zwart verzet). Doe je dat niet dan ben je eigenlijk objectief racistisch, in mijn ogen, ook al doe je geen racistische uitspraken.
nou dan let je niet goed op, maar het kan ook komen omdat je er een bepaalde eenzijdige kijk op hebt en/of wellicht uitsluitend in een milieu verkeert met een eenzijdige kijk. anders weet ik het niet, ik heb iig geen lijstje namen bijgehouden van alle terloopse domme gasten die ik dergelijke opmerkingen heb horen maken. het heeft iig algemene bekendheid kan ik je zeggen.
ik denk dat daar voornamelijk alleen de rijke nederlanders van profiteren, zoals die ook profiteren van het uitbuiten van hun arme mede-nederlanders en willekeurig wie ze nog meer weten uit te buiten. daarom vind ik niet dat je alle nederlanders over één kam moet scheren voor wat een kleine groep rijken heeft gedaan. eigenlijk kan je die rijken vaak trouwens niet eens racisten noemen want dat aspect is voor hun niet relevant, het enige wat hun intresseert is of ze ergens een slaatje uit kunnen slaan, en ze laten zich daarbij niet hinderen door watvoor moraal dan ook. en nog steeds, en op het moment dat we liggen te bakkelijen over racisme en wat niet, zijn hun de lachende derden, daar wil ik geen energie in steken. racisme is niks meer dan een stempeltje drukken om te kunnen discrimineren, als we allemaal van hetzelfde “ras” waren werd er wel weer naar een ander stempeltje gezocht, de ander word niet als medemens maar als concurrent gezien, men wil met twee maten kunnen meten, de zelf die wel rijk mag kunnen worden en de wereld naar zich toe harken, en de anderen die die kans onthouden moet worden, dat is wat aan de basis ligt van dit alles.
ik weet niet of m’n voorouders in de slavenhandel zaten, ik denk het niet, we zijn nooit rijk geweest. en ook al die rijkdom en welvaart van dit land is nooit voor ons weggelegd, we hebben er altijd alleen maar aan ingeleverd, zoals vele anderen. dus ook al ben ik nederlander, erken ik daar geen aansprakelijkheid voor. het zijn niet ‘de nederlanders’, het zijn de rijken, pas als het daarover gaat wil ik me aansluiten bij het grote leger lotgenoten om te strijden voor een eerlijke samenleving.