Ook Wilders pakt werklozen graag hard aan

Rechts-populist Machiel de Graaf.
Rechts-populist Machiel de Graaf.
Doorbraak-activisten spreken veel met baanlozen en dwangarbeiders over de ellende die ze dagelijks meemaken. Soms blijken ze hun hoop te richten op Geert Wilders. “De PVV is de enige partij die voor ons opkomt tegen de regering”, zeggen ze dan bijvoorbeeld. De naar rechts afgesplitste VVD-er Wilders heeft inderdaad soms kritiek op het kabinet, maar meestal omdat staatssecretaris Jetta Klijnsma werklozen niet hard genoeg zou aanpakken.

This text in English

Als het gaat om het opleggen van dwangarbeid aan werklozen, dan loopt de neo-liberale Wilders steevast voorop. Al in 2005 schreef de PVV: “Uitkeringsgerechtigden die niet volledig arbeidsongeschikt zijn, moeten als tegenprestatie voor hun uitkering maatschappelijke taken verrichten (in de zorg, bij de plantsoenendienst, etc.) tot zij weer reguliere arbeid verrichten.” En in 2008 pleitte de partij voor “vrijwilligerswerk met behoud van uitkering”: “De PVV zou graag zien dat de regeling voor uitkeringsgerechtigden die zich als vrijwilliger inzetten in met name de zorg wordt uitgebreid. Vooral oudere uitkeringsgerechtigden (50plus) met een grote afstand tot de arbeidsmarkt (>1 jaar werkeloos) zijn goed inzetbaar als vrijwilliger in de zorgsector (bijv. in de thuiszorg).”

Weer twee jaar later, in 2010, pleitte de PVV samen met de VVD voor de verplichte “tegenprestatie”. In het ultra-rechtse opinieblad Elsevier lazen we toen: “VVD-Kamerlid Malik Azmani vindt dat zo snel mogelijk moet worden vastgelegd dat mensen die een bijstandsuitkering ontvangen, verplicht zijn een tegenprestatie te leveren. Azmani denkt daarbij aan het schenken van koffie in een bejaardentehuis of het schoffelen van plantsoenen. De VVD-er liet dinsdag weten hiertoe aan te dringen bij de behandeling van de begroting Sociale Zaken, later deze week. PVV-Kamerlid Léon de Jong is het met Azmani eens. Volgens De Jong is in het Regeer- en Gedoogakkoord afgesproken misbruik van uitkeringen keihard aan te pakken. ‘Als iemand door zijn gedrag of kleding het solliciteren hindert, moet er gekort worden op de uitkering’, zegt De Jong.” Het gaat de PVV dus niet alleen om de dwangarbeid, wilde hij maar even duidelijk maken.

Toch?
Toch?
De bende van Wilders neemt iedere gelegenheid te baat om maatregelen te eisen tegen werklozen, al was het maar om weer even lekker te kunnen hetzen, om mensen zonder werk weer af te kunnen schilderen als luie profiteurs die zelf aan hun ellende schuldig zijn. Dat bleek ook weer tijdens het debat van 16 december over de nieuwe bijstandsplannen van Klijnsma. PVV-Kamerlid Machiel de Graaf: “In het voorstel staat dat uitkeringsgerechtigden zich moeten onthouden van zeer ernstige misdragingen tijdens de werkzaamheden. Wat ons betreft geldt dat een vinger verkeerd uitsteken naar een ambtenaar al voldoende misdraging is. Waar ligt de grens tussen een misdraging en een ernstige misdraging? Wat de PVV betreft is iedere vorm van geweld of misdraging een reden om de bijstandsuitkering af te nemen. En dan niet voor drie maandjes, want daarna begint het gewoon weer opnieuw, maar voor het leven. Mensen leren daar namelijk vaak slecht van: daarna krijgen ze weer een bijstandsuitkering en even later misdragen ze zich weer en zijn ze weer voor drie maandjes hun uitkering kwijt. Wij willen gewoon dat het voor het leven gebeurt.”

Bezuinigen en afpakken

Dat is de teneur als het bij de rechts-populisten over werklozen gaat. Toen de gemeente Den Haag bijvoorbeeld twee jaar terug werklozen massaal per bus richting de kassen van het Westland begon te dirigeren, kwam de plaatselijke PVV meteen met hetzerige vragen aan het college. “Bent u voorts bereid om elke bijstandstrekker die werk weigert, of het zelfs bestaat om een gratis werklozenreisje naar de kas te weigeren, onmiddellijk en onverbiddelijk te korten op zijn of haar uitkering, en zo neen, waarom niet?” Kortgeleden diende De Graaf daarbij aansluitend zelfs een motie in om “bijstandsgerechtigden die onterecht werk weigeren of onterecht voortijdig afhaken bij seizoens- en andere arbeid hun uitkering af te nemen of te laten afnemen”. En gemeenten die hun uitkeringen dan niet zouden stopzetten, zouden op hun beurt ook weer gekort moeten worden.

Toch?
Toch?
Wilders is daarnaast ook niet vies van algemene bezuinigingen op de uitkeringen. In zijn verkiezingsprogramma van 2010 stelde hij bijvoorbeeld voor om de langdurigheidstoeslag in de bijstand af te schaffen en – zoals te verwachten – “uitkeringsfraudeurs” langduriger te straffen. PVV-Eerste Kamerlid Reinette Klever toonde zich eind 2011 voorstander van de toenmalige “huishoudinkomenstoets”, waarmee het samenwonen van mensen met uitkeringen bestraft werd met korting. En tijdens het recente debat van 16 december bevestigde De Graaf dat standpunt nog eens: “Bij de PVV wordt bij eerstegraads bloedverwanten de uitkering gekort. Ik ben daar glashelder en eerlijk over.”

Verdringing

Tijdens dat debat werd het inderdaad weer “glashelder” waar de PVV staat als het om werkloosje-pesten gaat. “De vier weken wachttijd zijn prima”, zei De Graaf over de periode die werklozen voortaan moeten wachten voor ze een bijstandsuitkering krijgen, en “de onbeloonde tegenprestatie vinden we ook een goed plan”. Wel leek hij kritisch over de verdringing van reguliere banen door die “onbeloonde tegenprestatie” toen hij vroeg: “Hoe voorkomt de staatssecretaris dat mensen worden wegbezuinigd om later – het voorbeeld is eerder al door de dame van de SP gegeven – hetzelfde werk te doen voor minder geld maar dan vanuit de bijstand?” Maar werkelijk geïnteresseerd is hij daarin uiteindelijk niet. Want hij steunde SP-Kamerlid Sadet Karabulut niet toen ze een motie indiende waarin Klijnsma gevraagd werd om “de Kamer te informeren over de handvatten en spelregels die gemeenten dienen te hanteren bij het omgaan met de maatschappelijke tegenprestatie in de bijstand”.

Goede en slechte

De Graaf maakte in zijn bijdragen aan het debat voortdurend een hetzerig onderscheid tussen langdurige werklozen die keihard aangepakt zouden moeten worden en pas werkloos geworden ‘hard werkende Nederlanders’. “De tweede groep waarover ik het heb, zijn mensen die dankzij dit kabinet werkloos zijn geworden en versneld in de bijstand terechtkomen. Als die groep straks in de bijstand terechtkomt, verwacht ik dat de staatssecretaris gaat bekijken wat wij kunnen doen”, zei de rechts-populist bezorgd, “worden zij op dezelfde manier behandeld als mensen die al jarenlang in de bijstand zitten en iedere toenadering van een ambtenaar van de gemeente om misschien maar een beetje aan het werk te gaan, hebben geweigerd? Er is natuurlijk heel veel verschil tussen deze twee groepen.” De Graaf: “Ik noemde de groep van mensen die al heel lang in de bijstand zit en misschien al tientallen of honderden keren een baantje geweigerd heeft of niet eens komt opdagen op een afspraak.” Veel PVV-stemmers menen wellicht dat ze bij De Graafs favoriete ‘hard werkende Nederlanders’ horen, en daarom ontzien zullen worden als zijn baas het ooit voor het zeggen zou krijgen.

Toch?
Toch?
Dat zal voor de meesten waarschijnlijk vergeefse hoop zijn, maar echt volkomen afknijpen wil de PVV vooral “niet-westerse allochtone” Nederlanders met een uitkering. Geen debat over de WWB, of de PVV wijst hen aan als de grote boosdoeners. In de beleving van de gemiddelde PVV-er gaat het bij de langdurige en de “allochtone” werkloze waarschijnlijk om zo’n beetje dezelfde groep mensen. De Graaf bij het debat van 16 december: “Dan kom ik bij de koffiehuisinspecties. Wij zijn van mening dat de jongeren die in die koffiehuizen zitten, verplicht aan het werk moeten worden gezet, omdat ze anders geen ervaring opdoen. Ga maar eens kijken op de Hoefkade in Den Haag, dan weet je genoeg. Die jongeren zitten daar geen twee maanden maar vaak al een paar jaar. Die zitten daar te rummikuppen en Arabische koffie te drinken, maar voor de rest doen ze niets. Die komen nooit aan een baan. Waarom niet? Kan de staatssecretaris er bij herhaalde weigering voor zorgen dat de uitkering wordt stopgezet?”

Verkiezingen

Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen doet de PVV weer uitsluitend mee in Den Haag en Almere. Het is werklozen in beide steden die overwegen om op de rechts-populisten te gaan stemmen geraden om eerst even een snelle blik in het lokale PVV-verkiezingsprogramma te werpen. In Den Haag staat bijvoorbeeld te lezen: “Bij weigering werk maximaal korten op de uitkering” en “tegenprestatie bij uitkering: aan de slag!” En in Almere: “werkloze jongeren worden ingezet bij vrijwilligers-organisaties” en “wie een kans op werk afslaat verliest het recht op een uitkering”. Waarbij het kennelijk niet uitmaakt of het om enigszins normaal betaald werk gaat, want daar reppen de PVV-ers van “ondernemersstad” Almere vanzelfsprekend met geen woord over.

Eric Krebbers