Alevitisch Nieuws 16 (18 februari – 9 maart)

Een bloemlezing van de berichten op de Facebook-pagina “Alevitisch Nieuws” van 18 februari tot en met 9 maart.

18 februari – HDP: “alevieten geven hun geloof nooit op”

Gülistan Kılıç Koçyiğit, parlementslid namens de linkse Democratische Partij van de Volkeren (HDP), is in het Turkse parlement fel van leer getrokken tegen het regime van Erdoğan. Dit naar aanleiding van bedreigingen en pesterijen van Uğur Tutkan, overheidsbestuurder van het district Nazımiye (Dersim), richting het Düzgün Baba Cemhuis. Tutkan poseerde met gewapende mannen voor dit alevitische gebedshuis en verspreidde de foto op social media.

“Het is onbestaanbaar dat een gewapende districtsbestuurder poseert voor een gebedshuis. Een cemhuis is hetzelfde als een moskee, kerk of synagoge. Alevieten hoeven echt niet aan jullie gouverneurs en districtsbestuurders te vragen hoe zij moeten bidden of hun ceremoniën moeten houden”, zei Kılıç Koçyiğit (foto) in het debat. Het alevitische geloof en de cemhuizen worden niet erkend door de Turkse staat.

De HDP-parlementariër voegde hieraan toe dat de staat in plaats van het bedreigen en aanvallen van alevieten zou moeten verklaren dat de overheid te ver is gegaan, het alevitisme onmiddellijk moet erkennen en zijn excuses moet aanbieden voor de eeuwenlange onderdrukking van alevieten. Kılıç Koçyiğit benadrukte: “Ondanks de repressie en de bedreigingen zullen alevieten hun geloof nooit opgeven.”

28 februari – Alevieten betogen voor democratie

Gisteren hebben in meerdere steden in Turkije betogingen plaatsgevonden voor democratie en secularisme. De acties zijn georganiseerd door alevitische koepelorganisaties, waaronder de Europese confederatie (AABK), met steun van verschillende linkse politieke partijen en vakbonden. De grootste meeting vond plaats in Istanboel, in het stadsdeel Kadıköy.

Een van de aanleidingen voor de acties zijn de regeringsplannen om het verplichte godsdienstonderwijs uit te breiden tot de doelgroep vier- en vijfjarigen. Het godsdienstonderwijs is in Turkije verplicht in het basis- en voortgezet onderwijs en heeft een dominant soennitisch islamitisch karakter. Alevieten zien dit als een onderdeel van het assimilatiebeleid van de staat jegens andersgelovigen en pleiten al decennia voor de afschaffing ervan.

Tijdens de betogingen werd opgeroepen tot democratisering, een strikte scheiding tussen overheid en religie (secularisme), gelijke burgerrechten voor alevieten, erkenning van hun gebedshuizen (cemhuizen) en afschaffing van het verplichte godsdienstonderwijs. Ook werd gepleit voor wetenschappelijk, seculier en democratisch onderwijs in de Turkse taal én in de eigen taal van etnische minderheden.

5 maart – Complot tegen alevitische schooldirecteur

Een uitgelekte mail van een Turkse hoofdinspecteur van het ministerie van Onderwijs heeft geleid tot veel ophef. Hoofdinspecteur Mehmet Ali Özkaya mailde aan een collega dat een alevitische schooldirecteur uit zijn functie moet worden gezet vanwege het feit dat hij openlijk aleviet is. Het schandaal legt bloot hoe diepgeworteld de institutionele discriminatie van alevieten in Turkije is.

De schooldirecteur heet Metin Bila (foto) en is werkzaam bij een school in Istanboel (Kadıköy) voor middelbaar beroepsonderwijs. Hoofdinspecteur Özkaya zegt over hem in de mail: “We hebben er alles aan gedaan om de heer Metin Bila uit zijn bestuurlijke functie te zetten. Want hij is een aleviet, en voelt niet de behoefte om hier een geheim van te maken. Het is evident dat hij niet in onze gemeenschap past.” Özkaya stuurde zijn mail per ongeluk naar een mailgroep, waarna bekend werd dat er een heus complot tegen de alevitische directeur was opgezet.

Metin Bila heeft aangifte gedaan tegen de hoofdinspecteur. De linkse Democratische Partij van de Volkeren (HDP) en de sociaal-democratische Volkspartij van de Republiek (CHP) hebben schriftelijke vragen gesteld aan de minister van Onderwijs.

7 maart – Alevitische dorpsbewoner gestraft om strijd tegen assimilatie

Şinasi Karaca, inwoner van het alevitische dorp Saskara in de provincie Ardahan, is veroordeeld tot een geldboete van tien duizend lira (zo’n 640 euro) nadat hij eerder al was veroordeeld tot een gevangenisstraf van twintig maanden. Karaca (foto) had strijdbare taal geuit in een artikel op een lokale website, waarin hij zware kritiek uitte op de bouw van een moskee in zijn dorp.

Alevieten kennen het cemhuis als gebedshuis en niet de moskee. Cemhuizen worden niet erkend in Turkije. De Turkse staat heeft een lange traditie van het bewust bouwen van moskeeën in alevitische dorpen, in de hoop alevieten te assimileren tot soennieten. In het geval van het dorp Saskara is een minaret tegen het dorpshuis – dat geen religieuze functie heeft – aangebouwd en is het complete gebouw formeel omgezet in een moskee. Karaca had gedreigd samen met zijn dorpsgenoten de minaret neer te halen.

Karaca: “Ik heb mijn leven lang geprobeerd buiten gevechten met individuen te blijven. Maar ik ben bereid de strijd aan te gaan met iedereen die het bestaan van mijn alevitische geloof ontkent. In onze wetten staat dat het strafbaar is om een cultuur te vernietigen. Onder het huidige regime wordt de strijd tegen mensen die het alevitisme en de alevitische cultuur willen wegvagen gezien als iets strafbaars.”

8 maart – Weer alevitische schrijn omgevormd tot moskee

De schrijn van de alevitische heilige Şah Kalender Veli in het dorp Sele (Çubuk, provincie Ankara) is van staatswege omgevormd tot een moskee. Alevitische dorpsbewoners mijden deze ‘moskee’. Alevieten zien de moskee niet als hun gebedshuis. Voorheen hielden zij hun eigen religieuze bijeenkomsten in de zeventiende eeuwse schrijn (foto).

Murtaza Demir, voormalig voorzitter van de landelijke alevitische Culturele Vereniging Pir Sultan Abdal (PSAKD), spreekt van een “regelrechte bezetting” en zegt onder meer via juridische wegen te gaan strijden voor een teruggave van de schrijn aan de alevitische gemeenschap.

In het kader van het soennitische assimilatiebeleid van het Erdoğan-regime zijn in de afgelopen jaren meerdere alevitische schrijnen omgevormd tot een soennitische moskee. Er is sprake van systematisch beleid.

9 maart – Solidair met PIRHA!

Vandaag heeft een Turkse rechtbank, zonder onderbouwing, besloten om de website van het alevitische persbureau PIRHA uit de lucht te halen. Dit is een grove schending van de persvrijheid. We zijn solidair met PIRHA! #PirhaSusturulamaz