28 september, Deventer: demonstratie voor basisinkomen en eerlijke verdeling welvaart
“Armoedzaaier? Strijd mee voor een menswaardig basisinkomen en een eerlijker verdeling van de welvaart”, zo luidt de oproep voor de demonstratie op 28 september in Deventer. Die wordt georganiseerd door de Arme kant van Deventer, De Lange Mars en Doorbraak.
Demonstratie
Zaterdag 28 september, 12:30 uur
Luxor, Brink 20, Deventer
Een interview met twee van de organisatoren vind je in de editie van 18 september van de Deventer Post (zie pagina 2/3).
Meer informatie op de flyers hieronder. Klik erop voor een grotere versie.
Ik heb een vraag. Aan (iemand van…) Doorbraak welbepaald.
Want ik zie dat Doorbraak de ‘eis’ ‘Voor een menswaardig basisinkomen’ ook ondersteunt.
Maar beziende het gegeven dat ‘we’ in plaats van enkel een smeekschrift te presenteren aan hen die ons regeren, ‘we’ beter kunnen bouwen aan een beweging die de kracht heeft haar eisen zelf te realiseren (wat iets is, wat -me dunkt- ook een Doorbraak als gegeven hanteert; correct me if im wrong), is en blijft die ‘eis’ (dat ‘menswaardig basisinkomen’) -uiteindelijk- een smeekschrift gepresenteerd aan hen die ons regeren.
Dit staat -mijns inziens- haaks op die op te bouwen beweging die de kracht gaat moeten hebben haar eigen eisen zelf te realiseren. Los van het gegeven of een ‘menswaardig basisinkomen’ dan wel, dan niet een haalbare kaart is, blijft een ‘menswaardig basisinkomen’ het afhankelijk blijven van diezelfde regering. Of dat nu een ‘linkse’ of ‘rechtse’ regering is (gaat zijn), doet daarin ook niet ter zake.
– Het is en blijft daarmee een ‘reformistische eis’, een ‘eis’ die evengoed door de een of andere reformistische vakbond geëist had kunnen worden.
– Het is een ‘eis’, die de afhankelijkheid van een tot op het bot corrupte parlementaire democratie in stand houdt, bestendigd zelfs. Want het blijft diezelfde regering als een almachtig orgaan beschouwen.
– Het is een ‘eis’, die zelfs haaks staat op de ‘basisvoorwaarden’ door Doorbraak nagestreefd, die ‘ecologisch duurzame wereld zonder uitbuiting, onderdrukking en uitsluiting’. Want het houdt, hoe je het ook wendt of keert, een uitbuiting, onderdrukking en uitsluiting in stand. Er vanuit gaande dat een staat, eender welke staat, juist ‘bedoeld’ is om eender welke uitbuiting, onderdrukking en uitsluiting in stand te houden.
– het is een ‘eis’, die -uiteindelijk- ook een soort van verkapt nationalisme propageert, want het gaan de ‘Nederlandersters’ zijn -en alleen hun- die -tenslotte- aanspraak kunnen gaan kunnen maken van dat ‘menswaardig basisinkomen’. Het ‘verdeelt’ dus, zet de ene nationaliteit tegen de andere op. Want ben je geen ‘Nederlanderster’ dan kun je -in een mogelijke toekomst waarin het ‘menswaardig basisinkomen’ ingevoerd is- geen aanspraak maken daarop.
De ’tactiek’ van dat ‘menswaardig basisinkomen’ willen snap ik. Het poogt met die ‘eis’ iets tegenover de oneerlijke verdeling van de welvaart te zetten. Maar deze ’tactiek’ is -mijns inziens- een ondoordachte en zeer kort door de bocht genomen tactiek. Het draagt er alleen maar toe bij, dat de Nederlandse staat met de parlementaire democratie als uitvoerend orgaan van die staat, dusdanig vooral in stand te houden.
Uiteraard zijn mijn kritieken omtrent dit ‘menswaardig basisinkomen’ van een theoretische aard. Dat besef ik terdege. Praktisch beziend is een ‘menswaardig basisinkomen’ een nastrevenswaardig initiatief. Maar de theoretische onderbouwing van die -na te streven- praktijk is krom en tegenstrijdig aan hetgeen tenslotte -mijns inziens- nagestreefd dient te worden.
Waarmee gezegd hoop ik op een inzichtelijk antwoord van (iemand van…) Doorbraak. Dusdanig dat mijn ’theoretische kritieken’ (onderbouwd graag) eventueel weerlegd kunnen worden.
Beste RAAK,
je snijdt natuurlijk een goed, belangrijk punt aan: ‘blijft die ‘eis’ (dat ‘menswaardig basisinkomen’) -uiteindelijk- een smeekschrift gepresenteerd aan hen die ons regeren’.
En ook heb je een goed punt dat dat basisinkomen zo voor de Nederlandersters zal zijn en de staat anderen ervan weerhoudt door ze niet toe te laten.
Fijn dat je alvast meedenkt: ‘De ‘tactiek’ van dat ‘menswaardig basisinkomen’ willen snap ik. Het poogt met die ‘eis’ iets tegenover de oneerlijke verdeling van de welvaart te zetten.’
Maar nu weet je dat je volgens mij goeie punten aansnijdt en wil je natuurlijk antwoord hierop. Waarom organiseert Doorbraak dan toch mee met deze demonstratie? Door een samenloop van omstandigheden, die vooral specifiek naar de situatie in Deventer verwijzen. In Deventer is Doorbraak klein en kan niet zo veel doen. Dat is niet fijn om te vertellen, toe te geven, maar het is nu wel zo. Dan hebben we contact in Deventer met een dwangarbeider, die wat wil en dan is er De Arme kant van Deventer die ook wat wil en De Lange Mars uitnodigt naar Deventer. En Doorbraak erbij uitnodigt.
In dit krachtenveld heeft Doorbraak niet met onze formulering van eisen en doelen grote invloed op eindresultaat van teksten. Nog afgezien van of we dat zouden willen. Het is dus een kwestie van meedoen met dit initiatief of niet mee doen. Omdat we als Doorbraak openstaan om verschillende dingen uit te proberen, die gebaseerd zijn op de lokale realiteit, is dit een poging om meer beweging, aandacht te helpen creeeren voor de belangen van de arme, arm gemaakte, mensen in Deventer. In de hoop, met als doel voor ogen, een beweging van die mensen te steunen. Het is voor ons nu in Deventer nog niet mogelijk te werken met een strijdmanier die niet vraagt aan hen die ons regeren, maar die kan bouwen aan een beweging die de kracht heeft haar eisen zelf te realiseren. Wat we inderdaad willen.
Een tweede is wat jij ook al aangeeft : ‘De ‘tactiek’ van dat ‘menswaardig basisinkomen’ willen snap ik. Het poogt met die ‘eis’ iets tegenover de oneerlijke verdeling van de welvaart te zetten.’
Binnen Doorbraak zijn diskussies over ‘een basisinkomen’ , zelfs een menswaardig basisinkomen, bekend. Er zitten allerlei haken en ogen aan. Maar het is wel een heel ander geluid tegenover het huidige gedemoniseer van werklozen als luie bankzitters. In deze situatie een radicaal en praktisch geluid, dat de normaliteit van werken voor iedere cent doorbreekt, ter discussie stelt en een lans breekt voor zelf bepalen wat je nuttig vindt om met je leven en tijd te doen.
Het is goed dat je er vragen bij stelt RAAK. Wat vind je van mijn antwoorden?
Beste Jeroen.
Heel veel dank voor je verhelderende uitleg.
Ik snap nu terdege waarom een Doorbraak die demonstratie mee organiseert en zie ook dat daarin Doorbraak niet zelf het eindresultaat op de teksten kan (en wil) bepalen. Want daarmee -mocht een Doorbraak het nastreven het eindresultaat op die teksten te willen …en moeten dan… bepalen- zou (ook) Doorbraak tot een (volgende) ‘autoritaire socialistische beweging’ ontsporen. Wat dan weer indruist tegen de basisvoorwaarden van Doorbraak zelf.
Een kritische blik werpend op de andere actoren werpend die de demonstratie mede mee organiseren, geeft -mij in ieder geval- wel een beetje een nare smaak in de mond.
– Wetend bijvoorbeeld, dat ‘De Lange Mars’ van zins is ‘uit te groeien tot een (volgende) luis in de pels -pardon politieke partij- en dat deze partij zelfs van zins is bij de komende gemeenteraadsverkiezingen in Deventer met die partij mee te gaan doen. Waarmee gezegd, uiteindelijk, dat die demonstratie er ook een gaat zijn waar gecheckt wordt of er genoeg ‘stemvee’ te vergaren valt voor zo’n (mijns inziens) opportunistisch ‘plan’, de ‘arme’ bevolking te willen paaien door ze hun stem af te kunnen doen laten geven aan een partij die hun ‘belangen’ vertegenwoordigt.
– Wetend daarin dat het zich eerder tegen een Doorbraak (als buitenparlementaire beweging) kan keren, dan dat het bij zou dragen aan het ‘op te bouwen buitenparlementair verzet’. Want ‘nu’ wordt -voor de leek dan- een Doorbraak ‘ook’ als ‘pleitbezorger’ van dat ‘menswaardig basisinkomen’ weggezet.
(Maar ik besef anderzijds ook, dat het -in Deventer- nog niet zo ver is, dat er nog geen ‘soortgelijke’ parlementaire politieke partij is die daar een bestaan kent. Dus ik ben misschien enigszins te voorbarig met mijn ‘nare smaak in de mond’. Desalniettemin heeft die -toekomstige- partij wel het ‘menswaardig basisinkomen’ als belangrijkste eis in hun -nog verder vorm te geven- partijprogramma. Waarmee gezegd heeft die demonstratie wel -haast- een ‘zieltjeswinnende’ functie -verkregen-. Maar ik ga er vanuit dat Doorbraak zelf deze afweging ook al zelf gemaakt heeft en ondanks dit -eventueel- bezwaar toch heeft besloten deze demonstratie mee te organiseren.)
***
Verder ben ik -enigszins- gerust gesteld dat ik niet alleen sta met mijn bezwaren omtrent dat ‘menswaardig basisinkomen’. Misschien, als ik mag suggereren, zou het een idee zijn dat er een diepgaander artikel geschreven wordt door deze of gene omtrent de haken en ogen die hangen aan het ‘menswaardig basisinkomen’.
Waarmee ik eerst en vooral wil reageren op je opmerkingen die je zelf maakte aan het einde van wat je schreef, omtrent dat ‘menswaardig basisinkomen’, Jeroen.
Het is inderdaad een heel ander geluid dat de wereld ingestuurd wordt, een ‘menswaardig basisinkomen te ‘eisen’ tegenover die ‘parasiterende werkeloze’. De ‘parasiterende werkloze’ is het beeld wat geschetst wordt door hen die het arbeidsethos koste wat het koste in stand (willen) houden. Vandaar dan ook dat ‘men’ zo gemakkelijk zonder al te veel verzet daartegen dwangarbeid maatregelen kan invoeren ook. Maar het ‘menswaardig basisinkomen’ is een verkeerd ‘ander geluid’, daar het -zoals reeds aangegeven in mijn vorige schrijven- een reformistische eis betreft.
Daarmee breekt het -uiteindelijk- juist geen lans voor (wat genoemd wordt) ‘zelfbepaling, wat is zelf te bepalen hoe te leven, wonen en werken. Zelf te bepalen hoe lief te hebben ook tenslotte’. Want het vervangt domweg de ene afhankelijkheid voor de andere.
Cruciaal in het hele discours omtrent ‘werk – werkeloosheid’ is het -al zojuist genoemde ook- arbeidsethos. Een ‘menswaardig basisinkomen’ omzeilt het gegeven arbeidsethos. Want een arbeidsethos bestaat bij de gratie van een economie, die de onze niet is. Daar deze economie er een is die op kapitalistische leest geschoeid is. Winst maken is daarin het doel op zich. Waar alles en iedereen voor moet wijken. Wat een grandioze en nietsontziende onomkeerbare ecologische catastrofe tot gevolg heeft.
Die kapitalistische manier van produceren, dat slechts welvaart creëert als een restproduct bij het opwaarderen van kapitaal zowel reëel als fictief, ligt ook aan de basis van dat arbeidsethos uiteindelijk. Een ‘menswaardig basisinkomen’ zet dat gegeven geeneens ter discussie. Erger nog, het draagt er feitelijk aan bij, dat deze manier van produceren onaangetast blijft. Want het creëert daarmee domweg willoze en nieuwe ’tevreden gestelde, want men heeft een ‘basisinkomen’, consumenten die de productiegoederen op een ‘menswaardige’ manier kunnen afnemen. In plaats van dat deze nu op een ‘onmenswaardige’ manier worden afgenomen, waarbij gesteld dat hen die genoeg centjes hebben zich luxere en vooral ook meer producten kunnen afnemen en hen die niet genoeg centjes hebben meer en meer zelfs afhankelijk worden gemaakt van de giften en de overproductie die gepaard gaat met deze manier van produceren.
Het ‘antwoord’ ligt dan ook meer in een samenleving voorbij de productie van handelswaar, voorbij geld en ver voorbij de staat. Wat (al) gesteld wordt -in abstractie- door die ecologisch duurzame wereld zonder uitbuiting, onderdrukking en uitsluiting als basisvoorwaarden te nemen, wat Doorbraak terecht (!) doet.
Zolang het arbeidsethos zelf niet ter discussie wordt gesteld -mijns inziens-, zolang het arbeidsethos zelf niet resoluut en dominant de (eigen) ‘politieke agenda’ gaat bepalen, zal het dweilen zijn met de kraan open. Zal het -daarmee gezegd ook- een vals en hypocriet ‘ander geluid’ uitdragen blijven, dat bijvoorbeeld het ‘menswaardig basisinkomen’ wordt gepromoot als ‘schijnoplossing’. Een ‘schijnoplossing’ die indirect mee gepromoot wordt weliswaar, wat -alleen- bij de ‘insider’ bekend is. Waarbij met dat promoten van een reformistische gedachtegoed in de plaats wordt gesteld van een op- en uit te bouwen revolutionair gedachtegoed. Vandaar dan ook de ‘noodzaak’ de-een ‘eigen’ (tegen) stelling duidelijker op tafel te krijgen uiteindelijk.
Dat dus -ook mijns inziens- ook ‘wij (radicalen, revolutionairen)’ het antwoord -waarmee gezegd een ‘werkbaar’ en ‘realistisch’ antwoord- gaan geven. Aanzetten daartoe zijn er al in het verleden van het verzet gegeven. Een Paul lafargue bijvoorbeeld met zijn ‘recht op luiheid’ ( http://www.marxists.org/nederlands/lafargue/1883/1883luiheid.htm ). In de jaren ’80 – ’90 van de vorige eeuw de groepering ‘Nederlandse Bond Tegen het Arbeidsethos (van 1982 tot ongeveer 1996)’ is -eventueel- een ander voorbeeld. Met andere woorden een confrontatie politiek verder gaan opvoeren. Waarbij gezegd dat een Doorbraak wel al een zekere confrontatie politiek voert met betrekking tot dwangarbeid. Maar het reageert daarmee nog te veel, in plaats van ook te ageren. Reageert op een beleid, dat meer en meer stappen doet terug zetten in plaats van noodzakelijke stappen vooruit, waar heden ten dage minder en minder aandacht voor schijnt te zijn. Zodanig ook dat het ‘menswaardig basisinkomen’ in dat ‘vacuüm’ zich kan aandienen als die schijnoplossing.
In den hoop hiermee een ‘volgende’ zinnige bijdrage te hebben geleverd aan die -mijns inziens- meer en meer noodzakelijker wordende discussie, Jeroen -eerst en vooral misschien- ?
Gaaf dat je zo meedenkt, RAAK. Met verreweg de meeste punten die je aangeeft zijn de meesten bij Doorbraak het wel eens, denk ik. Toch blijft er bij mij tijdens en na dit soort discussies een wat leeg gevoel hangen. Zoals ik dat vroeger had na een linkse thema-avond, waarop precies uit de doeken gedaan werd wat er allemaal mis was op een gebied of in een bepaald land, en waarna je dan naar huis ging met een machteloos gevoel van: “En nu? Wat kan ik, wat kunnen we daar nu werkelijk aan doen?” Ik had vooral behoefte aan iets wat verder ging dan alleen ergens met een actiebord gaan staan, of ergens ‘een ander geluid’ laten horen. Behoefte aan iets waarmee we daadwerkelijk de macht kunnen opbouwen waarmee we de gang van zaken echt kunnen beïnvloeden. Op zulke vragen kwam zelden of nooit een realistisch antwoord.
We zijn, denk ik, bij radicaal-links heel goed in het ontwikkelen van scherpe analyses, maar waar we helaas nog veel minder sterk in zijn is de toepasbaarheid ervan. We weten hel precies aan te wijzen hoe andere – rechtse en ook sommige linkse – stromingen onderdrukkend functioneren, hoe ze mensen belazeren enzovoorts. Maar waar wij eigenlijk nauwelijks antwoord op hebben is: hoe raken we in gesprek, hoe organiseren we zelf dan mensen, met ons goede verhaal? Daar worstelen we eigenlijk veel meer bij Doorbraak, dan met het ontwikkelen van analyses over de verhoudingen in de wereld.
Als je een omschrijving wil geven van waar Doorbraak vooral voor staat, wat we zijn, dan is het voor mij niet zozeer een poging tot gezamenlijk aankijken tegen de wereld en de politiek, maar vooral een gezamenlijke poging om op die wereld om ons heen in te grijpen. Voor ons is de meest belangrijke discussie van dit moment: hoe organiseren we onszelf met anderen, en dan vooral verder kijkende dan het kleine radicaal-linkse scene’tje. En dan komen er ook vragen in beeld zoals: hoe begin je, hoe ga je te werk als je nog maar met heel weinig mensen bent? Hoe maak je tijd vrij om daadwerkelijk iets te doen? Op welke praktische ideeën zijn er tenminste een paar mensen langdurig te organiseren?
We kunnen immers nog zo’n mooie analyse hebben, maar the proof of the pudding lies in the eating, zeggen de Britten. Of met Marx: “De filosofen hebben de wereld slechts verschillend geïnterpreteerd; het komt er op aan haar te veranderen.” Om een lang verhaal kort te maken: ik hunker eigenlijk vooral naar een discussie op dat terrein, ik ben vooral benieuwd naar jouw ideeën over en ervaringen met het organiseren. Hoezeer ik je ideeën ook deel rond arbeidsethos, ik zie daarin niet echt een aanknopingspunt voor organisatie en een concrete strijd op terreinen waarop mensen dagelijks onderdrukt en uitgebuit. Van een nieuwe bond tegen arbeidsethos zou ik bijvoorbeeld best lid willen worden, kwa analyse, maar ik zie er weinig perspectief in voor tegenmacht op dit moment.
En zo gaat het eigenlijk met wel meer ideeën in je reactie: ik zou ook liefst zelf de politieke agenda willen bepalen in de strijd. Maar het probleem is dat we de macht nauwelijks hebben om dat te doen: we zullen voorlopig niet veel anders kunnen dan reageren, in plaats van ageren. Aan de andere kant: dwangarbeid wordt ingevoerd, en wij hebben zelf gekozen om daarop te reageren. Wij hebben op de agenda gezet, in Leiden in ieder geval, dat gratis werken een probleem vormt. Wij voeren actie als werklozen en andere mensen aan de onderkant, en bepalen daarin zelf de agenda, waarbij de gemeente voortdurend moet reageren, de schade beperken. En zelfs bij ons kleine Leidse proef-projectje, dat best opzien baart, waar we alles zetten op organiseren van mensen, lukt dat feitelijk nauwelijks. We hebben enig succes, dat wel, maar grotere groepen organiseren, daar stokt het. Vandaar dat voor ons nu de belangrijkste vraag is: hoe te organiseren…